SAVAŞ DURMUŞ, Tuncer YILMAZ, DİLEK ŞAHİN

MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELERİN ENDEKS GETİRİLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: BİST ÖRNEĞİ

Öz Sermaye piyasası ile para piyasası, bir ülke ekonomisinde reel kesim ile finans kesimini oluşturan önemli finansal piyasalardır. Bu piyasalar fon arz ve talebinin karşılaştığı, tahvil, hisse senedi, döviz, altın, mevduat sertifikası, finansman bonosu gibi finansal varlıkların alınıp satıldığı piyasalardır. Finansal piyasalarda fon transferi tasarruf fazlası olan ekonomik birimlerden tasarruf açığı olan ekonomik birimlere doğru gerçekleşmektedir. Böylece finansal sistem sayesinde piyasalarda fırsatları değerlendirmek isteyenlere fon transferi sağlar, çeşitlendirilmiş bir portföy sayesinde risk transferi ve paylaşıma olanak sağlar, finansal varlıklara likidite özelliği kazandırır ve son olarak ihtiyaç duyulan fonun temin edilmesi için arama ve bilgi edinme maliyetini azaltmış olur. Bu sayede ülke ekonomisinin sürekli ve dengeli bir şekilde gelişmesi için tasarrufların reel ekonomiye kanalize edilmiş olur. Bu çalışmada, Borsa İstanbul (BİST)’da yer alan BĠST Banka (XBANK) ve BĠST Mali (XUMAL) endekslerinin getirileri ile bazı makro ekonomik değişkenler arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmada makro ekonomik değişkenler olarak bankalarca uygulanan ortalama mevduat faiz oranı, dolar kuru, euro kuru, enflasyon oranı ve altın fiyatları yer almaktadır. Veri seti 2006:05-2018:10 dönemine ait aylık verilerden oluşmaktadır. Endeks getirileri ile makro ekonomik değişkenler arasındaki ilişkiyi incelerken VAR (Vector Autoregressive) analizinden yararlanılmıştır. Çalışmada elde dilen sonuçlara göre, bağımsız değişken olarak alınan makro ekonomik değişkenlerin bağımlı değişken olan endeks getirilerini açıklama oranları ile pozitif ve negatif etkileme dönemleri genel olarak aynı olduğu gözlemlenmiştir

Anahtar Kelimeler:

Getiri, Makro Ekonomik Göstergeler, BİST

PDF

___

ALBAYRAK, Ali Sait., Öztürk, Nurettin., Tüylüoğlu, İevket (2012). “Makro Ekonomik Değişkenler ile Sermaye Hareketlerinin IMKB-100 Endeksi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi”. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2); 1-22.
ALBENİ, Mesut; Demir, Yusuf (2005), “Makro Ekonomik Göstergelerin Mali Sektör Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi (IMKB Uygulamalı).” Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14(1); 1-18.
ALTINBAŞ, Hazar., Kutay, Nilgün ve Akkaya, G. Cenk (2015). “Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Piyasaları Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama”, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(2); 30-48.
Ayaydın, Hasan; Dağlı, Hüseyin (2012) “Gelişen Piyasalarda Hisse Senedi Getirisini Etkileyen Makro Ekonomik Değişkenler Üzerine Bir İnceleme: Panel Veri Analizi”, Atatürk Üniversitesi iktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3-4); 45-65.
BULUT, Ömer., Uğur., Karluk, Sadık. Rıdvan (2016). The Effect of Hot Money Flow on Pre-Crisis Indicators of Current Accounts and Real Sectors in Turkish Economy. International Journal of Business and Social Research, 6(11), 01-14.
CHEN, Nai., Fu., Roll, Richard., Ross, Stephan (1986). “Economic Forces and the Stock Market”. Journal of Business, 59 (3), 383-403.
Dritsaki, Melinda (2005). “Linkage Between Stock Market and Macroeconomic Fundamentals: Case Study of Athens Stock Exchange”. Journal of Financial Management & Analysis 18(1): 38-47.
GENÇTÜRK, Mehmet (2009). “Finansal Kriz Dönemlerinde Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi”. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences,129(7);136.
HAZNEDAROĞLU, Feyzi (2009). Makro Ekonomik ve Finansal Verilerin İmkb Endeksleri Üzerinde Etkisini Belirleyen Bir Tahmin Sistemi Geliştirilmesi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, s.5
HUMPE, Andreas ve Macmillan, Peter (2009). "Can Macroeconomic Variables Explain Long-Term Stock Market Movements? A Comparison of the US and Japan". Applied Financial Economics 19: 111-119
KAYA, Vahdet., Çömlekçi, İstemi., Kara, Oğuz (2013) “ Hisse senedi Getirilerini Etkileyen Makro Ekonomik Değişkenler: 2002-2012 Türkiye Örneği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S:35
Kumar, Ashish (2011). "An Empirical Analysis of Causal Relationship Between Stock Market and Macroeconomic Variables India". International Journal of Computer Science& Management Studies 11(1): 8-14.
Kumar, V., P.L. Robert, & N.G. John. (1995). Aggregate and Disaggregate Sector Forecasting Using Consumer Confidence Measures. International Journal of Forecasting Elsevier,11(3), 361-377. Erişim: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/ 10.1111/j.1475- 6803.1995.tb00563. x#access Denial Layout
Kwon, Chung S. ve Shin, Tai S. (1999). "Cointegration and Causality between Macroeconomics Variables and Stock Market Returns". Global Finance Journal,10(1): 71-81.
MUKHERJEE, Tarun. K., Naka, Atsuyuki. (1995). Dynamic Relations between Macroeconomic Variables and the Japanese Stock Market: An Application of a Vector Error Correction Model. Journal of Financial Research, 18(2), 223-237.
NASSEH, Alireza ve Strauss, Jack (2000). "Stock Prices and Domestic and International Macroeconomic Activity: A Cointegration Approach". The Quarterly Review of Economics and Finance, 40(2): 229-245.
NİSHAT, Mohammed ve Shaheen, Rozina (2002). "Macroeconomic Factors and Pakistani Equity Market". The Pakistan Development Review 43(4): 619-637.
ÖZATA, E., Esen, Ethem. (2010). Reel Ücretler ile İstihdam Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 10, 55-70.
PAL, Karam and Ruhee Mittal (2011),"Impact of Macroeconomic Indicators on Indian Capital Markets,” The Journal of Risk Finance, 12(2); 84-97.
PİLİNKUS, Donatas (2010), “Macroeconomic Indicators and their Impact on Stock Market Performance in the Short and Long Run: The Case of the Baltic States,” Technological and Economic Development of Economy, 16(2), 291-304.
SEVİNÇ, Erkan (2014). “ Makroekonomik Değişkenlerin, BİST-30 Endeksinde İşlem Gören Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Etkilerinin Arbitraj Fiyatlama Modeli Kullanarak Belirlenmesi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi Istanbul University Journal of the School of Business , 3(2); 271-292
WONGBANGPO, Praphan ve Sharma, Subhash C. (2002). "Stock Market and Macroeconomic Fundamental Dynamic Interactions: ASEAN-5 Countries". Journal of Asian Economics 13: 27-51.
YAMAK, Rahmi., Korkmaz, Abdurrahman. (2005). Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret Dengesi İlişkisi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 2, 11-29.
YILMAZ, Ömer, Güngör, Bener ve Kaya, Vedat (2008). "Hisse Senedi Fiyatları ve Makroekonomik Değişkenler Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik". İMKB Dergisi 9(34): 1-16.
https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, 20 Kasım 2018.
https://tr.investing.com/indices/ise-banks-historical-data, 20 Kasım 2018.
https://tr.investing.com/indices/ise-financials-historical-data, 20 Kasım 2018.