ÇARLIKTA RUSLAŞTIRMA SİYASETİ VE SOVYET SONRASI DÖNEMDE RUSLAŞTIRMADAN GERİYE DÖNÜŞ POLİTİKALARI

Öz Makalede ilk etapta Rusların Çarlık döneminden itibaren hâkimiyetleri altında tuttukları diğer uluslar üzerinde uygulamaya başladıkları Ruslaştırma (Russification) siyasetini Milletler Politikası adı altında uygulamaya koyma sürecine odaklanılmakta ve bu politikanın uygulanılması esnasındaki önemli dönüm noktaları incelenmeye çalışılmaktadır. Özellikle Polonya İsyanı sonrasında ‘’Milletler Politikası’’ adı verilen Ruslaştırmanın Çarlık tarafından bir devlet politikası haline geldiği ve sistematik bir biçimde uygulandığı görülmektedir. Polonya ve Baltık eyaletlerinde başlayan Ruslaştırma daha sonra Çarlık tarafından istila edilen Kafkasya ve Orta Asya’da uygulanacaktır. Çarlık döneminden sonra Sovyetler dönemindeki Sovyetizasyon politikası hakkında bilgi verilmekte ve Rus dilinin yaygınlaştırılması politikasının nasıl bir devlet politikası haline geldiği üzerinde durulmaktadır. Rus dilinin bu dönemde komünizmin ideolojik dili olmanın yanında SSCB içinde yaşayan tüm etnik grupların ortak dili olarak da konuşulmasının zorlandığı görülecektir. Makalenin üçüncü kısmında ise uzun yıllar boyunca Rusya’nın hâkimiyeti altında kalan ulusların bağımsızlıklarını kazanmalarından sonraki süreçte Ruslaştırmadan geriye dönüş (DeRussification) politikalarını uygulamaları konu edinilmiştir. 1991 sonrası bağımsızlığını kazanan Baltık ülkeleri ve Orta Asya ülkelerinin çıkardıkları kanunlarla nasıl ulusal dillerini ve kültürlerini güçlendirici politikalar izledikleri görülecektir. Bahse konu politikalarla bu ülkelerin sadece ulusal dillerini ve kültürlerini korumak değil aynı zamanda Rusya’nın da etki alanından çıkma amacı taşıdıkları görülmektedir. Ruslaştırma, Sovyetizasyon ve bağımsızlık sonrası Ruslaştırmadan geriye dönüş politikaları makale içerisinde detaylı bir şekilde incelenerek vaka çalışmaları çerçevesinde konu incelenmeye çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Ruslaştırma, Sovyetizasyon, Ruslaştırmadan Geriye Dönüş, Çarlık

PDF

___

ALLWORTH, Edward (ed.), (1967), Central Asia: A Century of Russian Rule, New York: Columbia University Press.
AMİNOV, K., V. JENSEN, S. JURAEV , I. OVERLAND, D. TYAN, Y. UULU,(Spring 2010), ‘’Language Use and Language Policy in Central Asia’’, Central Asia Regional Date Review, Cilt. II, S. 1.
BİRGİT, S.N, (2001), ‘’Language Policies in Present Day Central Asia’’, International Journal of Multicultural Studies, Cilt. 3, S. 2, s.127-136.
CARRERE D’ENCAUSSE, Hèlene, (1966), Islam and the Russian Empire Reform and Revolution in Central Asia, Londra: I.B.Tauris-Co Ltd.
JERSİLD, A. ,(2000), Imperial Russifcation: Dagestani mountaineers in Russian exile, 1877–83, Central Asian Survey, C.19, S.1,s. 5–16.
KAMUSELLA, T.,(2013), Germanization, Polonization, and Russification in the partitioned lands of Poland-Lithuania, Nationalities Papers: The Journal of Nationalism and Ethnicity, Cilt.41,S.5, s. 815-838.
EVANS, C.T., ‘’Nicholas I and Russia’’, HIS241 Ders Dökümanları, http://www.ctevans.net/Nvcc/HIS241/ Documents/Dissertation/Chapter5. Pdf. (Erişim Tarihi: 23 .12. 2018)
RİEGL, M. ve VASKO T, (2007), ‘’Comparison of Language Policies in the Post Soviet Union Countries on the European Continent’’, Annual of Language and POlitics and Politicss of Identity, Cilt. 1,S.1,s.47-78,
https://pdfs.semanticscholar.org/be13/abc56309e68edc5984d4aa1a4ce3032243bf.pdf (Erişim:25.12. 2018).
TULUN, M.O, (2012), The Citizenship Policies of the Baltic States: Do They Conform to the European Framework?, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Baskent Universitesi.
TSİLEVİC, B, (2001), ‘’Development of the Language Legislation in the Baltic States’’, International Journal of Multicultural Studies, Cilt.3, S.2,s. 137-154.
WHEELER, Geoffrey, (1966), The Peoples of Soviet Central Asia. London: the Bodley Head Ltd, Londra: The Bodley Head.
WEEKS, Thedore R., (2006), ‘’Managing Empire: Tsarist Nationalities Policies’’. Lieven, Dominic (ed.). The Cambridge History of Russia: Volume 2, Imperial Russia 1689-1917 içerisinde. New York: Cambridge University Press.
WEEKS, Thedore R,(2004), Russification: Word and Practice 1863–1914. Proceedings of the American Philosophical Society, Cilt.148 ,S.4,s. 471-489.