AZƏRBAYCAN DİLİNİN İZAHLI LÜĞƏTİ’NDE GEÇEN KUVVETLENDİRME EDATLARI

Öz Bu çalışmada Azerbaycan Türkçesinin en önemli kaynaklarından biri olan Azerbaycan Dilinin İzahlı Lügati’nde geçen kuvvetlendirme edatları ele alınmıştır. Dört ciltlik lügat taranarak kuvvetlendirme edatları ve kuvvetlendirme edatı görevinde kullanılan sözcükler tespit edilmiştir. Lügatler dilin kelimelerini, kelimelerin cümle içindeki kullanımlarını ve manalarını veren önemli kaynaklardır. Kuvvetlendirme edatlarının cümle içindeki kullanımları ve cümleye kattıkları manalar örnek cümleler içinde verilmiştir. Edatlar sözcük türleri içinde yardımcı sözcük grupları içinde yer alırlar. Fiil, isim ve isim soylu sözcüklerle birlikte kullanılırlar. Tek başlarına kullanılmazlar. Kuvvetlendirme edatları gramer kaynaklarında edatların bir alt başlığı altında sınıflandırılırlar. Bu edatlar cümle içinde kullanıldıklarında cümlenin manasını kuvvetlendirip sözün daha iyi anlaşılmasını sağlarlar. Söylenen sözün doğru eksiksiz bir şekilde anlaşılması; sözün öneminin vurgulanması ve güçlü bir anlatımın sağlanması gibi sebeplerden dolayı kuvvetlendirme edatları kullanılmaktadır. Kuvvetlendirme edatının kullanıldığı sözler daha güçlü anlatımlardır. Çalışmada Azerbaycan Türkçesinde kullanılan kuvvetlendirme edatlarının lügatte nasıl yer verildiğini ortaya koymayı amaçladık.

Anahtar Kelimeler:

Dil, lügat, edat, kuvvetlendirme

PDF

___

ALTAYLI, Seyfettin, (1994), Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü I, II, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
ARAS, Enver, (1990), Şaman Duası, -Rüstem Behrûdi Bozkurt-, Çağlar BasımYayım, İzmir.
AZƏRBAYCAN DİLİNİN İZAHLI LÜĞƏTİ, (2006), (Redaktor: Ağamusa, Axundov) 4 Cilt, (I. A-D, II. E-K, III. Q-R, VI. S-Z). Bakü,
AZƏRBAYCAN DİALEKTOLOJİ LÜĞƏTİ, (1999), (Redaktorlar: Akad. M. Ş. Şirəliyev, M. İ. İslamov): I. Cilt A-L, TDK Yay., Ankara. II. Cilt M-Z, TDK Yay., Ankara 2003.
BURAN, Ahmet-ALKAYA Ercan-YALÇIN, Süleyman Kaan, (2014), Çağdaş Türk YazıDilleri I, AkçağYay., Ankara.
KARTALLIOĞLU,Yavuz-Yıldırım Hüseyin, (2007), “Azerbaycan Türkçesi” (Editör: Ahmet Bican Ercilasun), Türk Lehçeleri Grameri,AkçağYayınları,Ankara. s.171-230.
ERGİN,Muharrem, (1981), Azeri Türkçesi,İstanbulÜniversitesi, Edebiyat FakültesiBasımevi,İstanbul.
HACIEMİNOĞLU,Necmettin (1971), Türk Dilinde Edatlar, Millî EğitimBasımevi,İstanbul.
İLHAN,Nadir, (2007),Türk Dili Sözlükleri, Manas Yay., Elazığ.
KORKMAZ, Zeynep, (2007), Gramer Terimleri Sözlüğü,TDK Yayınları.Ankara,REDHOUSE Sözlüğü,(1990), RedhouseYayınevi,İstanbul.
RÜSTEMOV, R. E-Z. İ.Budgova,(1960), Azerbaycan Dilinin GrammatikasıI (Morfologiya),Bakü,
SEZER, Mehmet Ali, (2003), Arap Gramerinde Te’kid,(FıratÜniversitesi SosyalBilimler Enstitüsü (YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi),ELAZIĞ,
TDTEA: (2003), Türkiye DışındakiTürkEdebiyatlarıAntolojisi 1-29,KTB Yayınları,Ankara,
ÜSTÜNER, Ahat, (2003), Türkçede Pekiştirme, Elazığ