Melek YEŞİL BAYÜLGEN, Deya AKDENİZ UYSAL

Hemşirelik Öğrencileri için Klinik Uygulamalara Yönelik Tutum Ölçeği’nin Geliştirilmesi-

Özet Bu araştırmanın amacı, hemşirelik öğrencilerinin klinik uygulamalara ilişkin tutumlarını ortaya koymaya yarayan geçerli ve güvenilir bir tutum ölçeğinin geliştirilmesidir. Metodolojik tipte tasarlanan çalışmada ilk olarak literatür doğrultusunda klinik uygulamalara yönelik tutum ölçen 34 taslak madde oluşturulmuştur. Uzman görüşüne sunulan ve öneriler doğrultusunda 32 maddeye düşürülen ölçek hemşirelik bölümünde okuyan 365 öğrenciye uygulanmıştır. Açımlayıcı faktör analizinde (AFA) madde faktör yüklerine bakılarak ölçek 26 maddeye düşürülmüştür. Ölçekteki maddelerin faktör yükleri 0,347-0,745 arasında değişmektedir. Açımlayıcı faktör analizi için katılan öğrencilerin dışında 127 öğrenciden tekrar veri toplanarak yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ise karşılaştırmalı uyum indeksleri Yaklaşık Hataların Ortalama Karekökü (RMSEA) =0,097 ve Artık Ortalamaların Karekökü (RMR) =0,09 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin Cronbach Alfa değeri 0,93’tür. Sonuç olarak, geliştirilen ölçeğin hemşirelik öğrencilerinin klinik uygulamalara yönelik tutumları ölçmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu kanıtlamaktadır. Geliştirilen ölçeğin hemşirelik öğrencilerinin klinik uygulamalara yönelik duygularını, başarılarını, değerlerini ve becerilerini etkileyen faktörlere yönelik araştırmalarda kullanılabileceği düşünülmekte olup, ölçeğin güvenilirliğine yönelik araştırmaların test-tekrar test gibi farklı güvenilirlik testleriyle de yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Hemşirelik, Klinik uygulama, Ölçek

Development of The Attitude Scale Towards Clinical Practices For Nursing Students

Abstract The aim of this study is to develop a valid and reliable attitude scale that helps to reveal the nursing students’ attitudes towards clinical practices. In the study, which was designed in a methodological type, firstly 34 draft items were created that measure the attitude towards clinical applications in line with the literature. The scale, which was submitted to expert opinion and reduced to 32 items in line with the recommendations, was applied to 365 students studying in the nursing department. In the Explanatory Factor Analysis (EFA), the scale was reduced to 26 items, based on item factor loads. Factor loadings of the items in the scale ranges between 0.347-0.745. Comparative fit indices Root Mean Square of Approximate Errors (RMSAE) =0.097 and Square Root of Residual Means (RMR) =0.09 as a result of the Confirmatory Factor Analysis (CFA) performed by collecting data from 127 students, excluding the students participating for EFA. The Cronbach Alpha value of the scale is 0.93. As a result, the developed scale proves to be a valid and reliable measurement tool in measuring attitudes towards clinical practice. It is thought that the developed scale can be used in research on the factors affecting the emotions, achievements, values and skills of nursing students towards clinical practice. It is recommended that research on the reliability of the scale should also be conducted with different reliability tests such as test-retest.

Keywords:

Nursing, Clinical practice,

PDF

___

KAYNAKLAR Alıcı D. (2013). Okula yönelik tutum ölçeği’nin geliştirilmesi: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 38 (168): 318-331.
Alpar R. (2018). Uygulamalı istatistik ve geçerlik güvenirlik. 5. Baskı, 499-501, Detay yayıncılık, Ankara.
Akman G, Baltacı N, Metin A, Karadeniz Benli C, Doğan NG, Tülek Deniz H. ve ark., (2019). Hemşirelik öğrencilerinin klinik öğrenme çevresine yönelik algıları. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 4 (2): 69-76.
Aktaş M, Alıcı D. (2012). Eğitimde ölçme ve değerlendirme dersine yönelik tutum ölçeği’ nin (EÖD-TÖ) geliştirilmesi. Journal of Qafqaz Unıversıty, 33: 66-73.
Aydın YD, Orak NŞ, Gürkan A, Aslan G, Demir F. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin klinik eğitimleri sırasında hemşirelerden aldığı desteğin değerlendirilmesi. JAREN, 3 (3): 109-115. DOI: 10.5222/jaren.2017.109.
Ayhan Y, Kocaman G, Bektaş M. (2015). Kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutum ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 17 (2-3): 21-35.
Başaran AG. (2020). Hemşirelik bölümü son sınıf öğrencilerinin intörnlük uygulamasında karşılaştığı sorunlar, tutumları ve etik açıdan değerlendirmeleri. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, 3 (3): 177-183.
Biçer S, Ceyhan Y, Şahin F. (2015). Hemşirelik öğrencileri ve klinik hemşirelerin klinik uygulamada öğrenciye yapılan rehberlik ile ilgili görüşleri. Florance Nightingale Hemşirelik Dergisi, 23 (3): 215-223.
Boztepe H, Terzioğlu F. (2013). Hemşirelik eğitiminde beceri değerlendirme. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16, 57.
Bölükbaş N, Uzunsoy E. (2018). Öğrenci hemşirelerin bakış açısından klinik hemşirelerin öğrencilere yaklaşımları. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 1 (3): 27-33.
Büyükbayram Z, Ayık DB. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin hemşirelik eğitimi ile ilgili stres düzeylerinin belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4 (2): 90-99.
Doğan N, Soysal S, Karaman H. (2017). Aynı örnekleme açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi uygulanabilir mi?. Demirel Ö, Dinçer S (Ed)., Küreselleşen Dünyada Eğitim, 373-400, Pegem Akademi, Ankara.
Doğan S, Yıldırım D. (2019). İntörn hemşirelerde mesleki güdülenme kaynakları ve sorunları ile stres ilişkisi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 28 (6): 418-429. DOI:10.17942/sted.442065.
Efil S, Küçükakgün H, Gül E, Kapıcı M. (2019). Öğrencilerin iç hastalıkları hemşireliği dersinin klinik uygulamasında yaşadıkları sorunlar. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi, 1 (2): 1-6. DOI: 10.33308/2687248X.201912142.
Erkuş A. (2012). Ölçek geliştirme yöntemleri II: psikolojik değişkenin ne ve nasıl olduğunu ortaya çıkarmanın tek yolu faktör analitik yöntemler ve yeni bir öneri. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 3 (2): 279-290.
Esin MN. (2014). Veri toplama yöntem ve araçları & veri toplama araçlarının güvenirlik ve geçerliği. Hemşirelikte araştırma: süreç, uygulama ve kritik, Erdoğan S, Nahcivan N, Esin MN (Ed)., 193-233, Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul.
Eskimez Z, Alparslan N, Öztunç G, Torun S. (2005). Hemşirelerin Adana sağlık yüksekokulu öğrencileri ve öğretim elemanlarının klinik uygulamalarına ilişkin görüşleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 8 (3): 30-39.
Karadağ G, Kılıç SP, Ovayolu N, Ovayolu Ö, Kayaaslan H. (2013). Öğrenci hemşirelerin klinik uygulamada karşılaştıkları güçlükler ve klinik hemşireler hakkındaki görüşleri. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12 (6): 665-672.
Karagöz S. (2013). Hemşirelik eğitiminde klinik değerlendirmeye genel bakış: güçlükler ve öneriler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 6 (3): 149-158.
Koushali AN, Hajiamini Z, Ebadi A. (2012).Comparison of nursing students’ and clinical nurses’ attitude toward the nursing profession. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 17 (5): 375-380. DOI: 10.5455/pmb.1-1353569323
Mankan T, Polat HT, Sönmez Z, Sevindik F. (2016). Hemşirelik öğrencilerinin ilk klinik stres düzeyleri ve etkileyen faktörler. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5 (1): 10-15.
Mutlu B, Azak M, Kalaycı S. (2020). Çocuk sağlığı ve hastalıkları hemşireliği dersini almış öğrencilerin klinik rahatlık ve endişedurumu ile öz yeterlilik algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15 (26): 4293-4315.
Özdemir Z. (2018). Sağlık bilimlerinde likert tipi tutum ölçeği geliştirme. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 5 (1): 60-68.
Polat Ş, Erkan HA, Çınar G, Doğrusöz LA. (2018). Bir üniversite hastanesinde klinik uygulama yapan öğrenci hemşirelerin uygulama alanlarına yönelik görüşleri. Journal of Health and Nursing Management, 5 (2): 64-74. DOI:10.5222/SHYD.2018.064.
Süt HK, Küçükkaya B. (2020). Kadın sağlığı ve hastalıkları hemşireliği dersi klinik uygulaması öncesi laboratuvarda verilen mesleki beceri uygulamaları eğitiminin öğrencilerin kaygı düzeyi üzerine etkisi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6 (2): 166-173. DOI: 10.38089/ekuad.2020.11.
Titrek O, Hakkakul MA, Varlı S. (2015). Hemşirelik bölümü staj uygulamalarının etkililik düzeyine ilişkin öğrenci ve rehber hemşirelerin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1): 264-280.
Yaman S, Tekin S. (2010). Öğretmenler için hizmet-içi eğitime yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (I-II): 76-87.
Yeşilyurt S, Çapraz C. (2018). Ölçek geliştirme çalışmalarında kullanılan kapsam geçerliği için bir yol haritası. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (1): 251-264. DOI: 10.17556/erziefd.297741.