2016

ULUSLARARASI CARNIGIE RAPORUNA GÖRE İKİ BALKAN SAVAŞI ARASI DÖNEMDE EDİRNE’DE BULGAR İŞGALİ (26 MART-22 TEMMUZ 1913)

Osmanlı Devleti’nin Rumeli ya da Balkanlar olarak tanımladığı coğrafya, içinde pek çok etnik unsuru içeren bir bölgedir. Genelinde Doğu Sorunu özelinde ise Makedonya Sorunu kapsamında, Balkanların “Balkanlılar” tarafından paylaşılması ve bu coğrafyada sınır değişikleri yapılması şeklindeki planlar, 20. yüzyılın başlarında Balkan ülkelerinin bir birlik sağlamaları ile sonuçlanmış ve 1912 yılında Balkan Savaşları başlamıştır. Bulgaristan, Yunanistan, Karadağ ve Sırbistan’ın Balkan birliğini kurmasının ardından Karadağ 8 Ekim 1912 tarihinde Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etmiş ve Birinci Balkan Savaşı başlamıştır.Birinci Balkan Savaşı ve hemen ardından başlayan İkinci Balkan Savaşı, yalnızca siyasi anlamda değil, sosyal, kültürel, toplumsal ve hatta demografik anlamda büyük değişim ve yıkımlara sebep olmuştur. İlk savaş sonunda Edirne ve Kırklareli Bulgar kontrolüne girmiş ve Edirne 26 Mart 1913 tarihinden 22 Temmuz 1913 tarihine kadar Bulgar işgalini yaşamıştır. Edirne’de Bulgar işgalinin devam ettiği yaklaşık dört aylık süreçte şehir adeta bir yıkım yaşamış ve yağmalanmıştır. Bu çalışmada Edirne’deki Bulgar işgali ve Bulgarların faaliyetleri, 1914 yılında yayınlanan Carnigie Uluslararası Barışa Destek Kurumu Görüşme ve Eğitim Şubesi Uluslararası Komisyon Raporu yardımıyla ortaya konmaya çalışılacaktır.

BULGARIAN OCCUPATION IN EDIRNE ACCORDING TO INTERNATIONAL CARNIGIE REPORT DURING INTER BALKAN WAR PERIOD (MARCH 26th- JULY 22nd, 1913)

The geographical region which was called as Rumeli or Balkans by Ottoman State, is a range that includes various ethnic groups. Generally within Eastern Question, specially within Macedonian Question, the plans about Balkan peninsula to be shared by Balkan countries and to make boundary changes in this geography, resulted with a Balkan unity and in 1912 Balkan War broke out. After Bulgaria, Greece, Montenegro and Serbia established the Balkan unity, Montenegro announced war to Ottoman State on October 8th, 1912 and the First Balkan War started. The first and the second Balkan Wars caused serious changes and destructions not only in politics but also in social, cultural and demographic aspects. At the end of the first war, Edirne and Kırklareli were subdued by Bulgaria and Bulgarian occupation proceeded in Edirne from March 26th till July 22nd, 1913. In this 4-month occupation period in Edirne, the city was devastated destructively and plundered. In this research, the Bulgarian occupation in Edirne and Bulgarian activities are going to be revealed with the help of Carnigie Report (Carnigie Endowment for International Peace Division of Intercourse and Education, Report of the International Commission to Inquire into the Causes and Conduct of the Balkan Wars).

PDF

___

Tanin
İkdam
Zelengora, Georgi, (Çeviren: Ayşe Kayapınar), “Balkan Savaşı Kitlesel Ölüm ve Etnik Temizlik”, Belleten, Cilt LXXVIII, Sayı 281, (Nisan 2014).
Yıldırım, Bülent, “Balkan Savaşlarında Bulgar Ordusu ve Komitacıların Batı Trakya’daki Faaliyetleri”, History Studies, Volume:6, Issue:2, 2014.
Yavuz, Fikrettin, “New York Times Gazetesinin Gözüyle Balkan Savaşları”, Tarih Okulu Dergisi (TOD), Yıl 6, Sayı: XVI, 2013.
Sancaktar, Caner, “Balkanlar’da Osmanlı Hakimiyeti ve Siyasal Mirası”, Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, Cilt:2, Sayı: 2, 2011.
Saatçi, Meltem Begüm, (Ed. Mustafa Türkeş), “I. Dünya Savaşı Öncesi Balkanlarda Ortak Hareket Etme Durumu Üzerine Bir Çalışma”, The Centenary of the Balkan Wars (1912-1913)/ 100. Yılında Balkan Savaşları (1912-1913), İhtilaflı Duruşlar, Cilt I, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2014.
Köstüklü, Nuri, “Türk Arşiv Belgelerine Göre Balkan Savaşı Sırasında Bulgarlar’ın Edirne Vilayetinde Yaptıkları Mezalim ve Yerli Rum Halkın Tepkisi”, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, (Bahar 2005), Yıl. 1 Sayı.1.
Kayapınar, Ayşe, “1913 Yılında Basılmış Bir Türkçe Bulgarca Muhtasar Lügat’e Dair”, Türk Dünyası Dergisi, 39. Sayı, 2015.
Gökçe, Nilüfer - Karlıkaya, Esin, “1829-1914 Yılları Arasında Edirne’de Görülen Salgın Hastalıklar ve Sağlık Hizmetleri”, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 18(2), 2001.
Dölen, Emre, “Darülfunun Öğrencilerinin Balkan Savaşı Eylemleri ve Edirne Seyahati”, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, VI/I., 2004.
Botisou, Konstantina E., (Ed. Mustafa Türkeş), “The Impact of the Balkan Wars on Regional Monarchies: The Cases of Greece and Bulgaria”, The Centenary of the Balkan Wars (1912-1913)/ 100. Yılında Balkan Savaşları (1912-1913), İhtilaflı Duruşlar, Cilt I, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2014.
Bayraktar, Kaya, “Makedonya Sorunu ve Avrupa Müdahalesi 1902-1905”, Bilig, Bahar 2014, Sayı 69.
Arslan, Ali, “Makedonya’da Rum-Ulah Çatışması”, İstanbul Üniversitesi Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, Sayı: 4 (2003).
Altıntaş, Ahmet, “Makedonya Sorunu ve Çete Faaliyetleri”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. VII, S.2.
Ülman, Haluk, Birinci Dünya Savaşı’na Giden Yol ve Savaş, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1973.
Türkgeldi, Ali Fuad, Görüp İşittiklerim, II. Baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1951.
Troçki, Lev, Balkan Savaşları, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2013.
Sadrazam ve Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa’nın Günlüğü, Arba Yayınları, İstanbul, 1988.
Monroe, Will S., Bulgaria and Her People With an Account of the Balkan Wars, Macedonia and the Macedonian Bulgars, Boston, The Colonial Press, 1914.
McCarthy, Justin, (Çeviren: Fatma Sarıkaya), Ölüm ve Sürgün Etnik Kıyım (1821-1922), Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2014.
Kerimoğlu, Hasan Taner, İttihat Terakki ve Rumlar 1908-1914, Libra Yayınevi, İstanbul, 2009.
Kazancıgil, Ratip (Yayına Hazırlayan), Savaşı Yaşayanların Kaleminden Edirne Balkan Savaşı Anıları Hafız Rakım Ertür, M. Şevket Dağdevirenzade, Dr. Rıfat Osman, Edirne Valiliği Kültür Yayınları, İstanbul, 2013.
Kayıcı, Haluk, Edirne’de Altı Ay Musavver Edirne Tarih-i Mahsuriyyeti, Ceren Yayınevi, Edirne, 2014.
Karpat, Kemal H., (Çeviren: Recep Boztemur), Balkanlarda Osmanlı Mirası ve Milliyetçilik, Timaş Yayınları, İstanbul, 2012.
Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi İkinci Meşrutiyet ve Birinci Dünya Savaşı (1908-1918), Türk Tarih Kurumu Yayınları, IX. Cilt, Ankara, 2011.
Jelavich, Barbara, Balkan Tarihi 18. 19. Yüzyıllar, I Cilt, Küre Yayınları, İstanbul, 2013.
Hayta, Necdet – Birbudak, Togay Seçkin, Balkan Savaşlarında Edirne, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2010.
Hayta, Necdet, Balkan Savaşlarının Diplomatik Boyutu ve Londra Büyükelçiler Konferansı (17 Aralık 1912- 11 Ağustos 1913), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2008.
Hall, Richard C., Balkan Savaşları 1912-1913 I. Dünya Savaşı’nın Provası, Homer Kitabevi, İstanbul, 2003.
Despot, Igor, The Balkan Wars in the Eye of the Warning Parties: Perceptions and Interpretations, Iuniverse, USA, 2012.
Cirilli, Gustave, (Çeviren: Fazıl Bülent Kocamemi), Edirne Kuşatması Günlüğü, Ceren Yayınevi, Edirne, 2012.
Bıyıklıoğlu, Tevfik, Trakya’da Milli Mücadele, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1992.
Bayur, Yusuf Hikmet, Balkan Savaşları, Birinci Balkan Savaşı II., Cumhuriyet Yayınları, İstanbul, 1999.
Aydemir, Şevket Süreyya, Makedonya’dan Orta Asya’ya Enver Paşa, Cilt I, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1983.
Akşin, Sina, Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, İmge Kitabevi, İstanbul, 2006.
Ahmad, Feroz, İttihat ve Terakki, 1908-1914, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2007.
Ağanoğlu, Yıldırım, Osmanlı’dan Cumhuriyete Balkanların Makus Tarihi: Göç, Kumsaati Yayınları, İstanbul, 2001.
Adanır, Fikret, Makedonya Sorunu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2001.
Carnigie Endowment for International Peace Division of Intercourse and Education, Report of the International Commission to Inquire into the Causes and Conduct of the Balkan Wars, Washington, D.C: Publication no. 4, 1914.