Osmanlı'nın "mekatib-i iptidaiye "sinden Türkiye Cumhuriyeti'nin "ilk mekteplerine geçişte tarih programlarında değişim

Bu araştırmada Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra "Tevhid-i Tedrisat Kanunu " na uygun olarak ilkokul tarih programında yapılan değişiklikler incelenmiştir. Araştırma, Osmanlı İmparatorluğu 'nun ilköğretim kurumları "Mekatib-i İptidaiye "lerin son programı olan "1330 (1914) Mekatib-i İptidaiye Ders Müfredatı" ile Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk müfredatı olan "1340 (1924) İlk Mektepler Müfredat Programı "nda yer alan tarih programlarının karşılaştırılmasına dayanmaktadır. Cumhuriyet ile birlikte devletin ulusal ve lâik karekterine uygun olarak tarih programlarında önemli değişiklikler yapılmıştır. Tarih programları Osmanlı İmparatorluğu'nun "hanedana" tarih anlayışının teokratik ve otokratik içeriklerinden arındırılarak ulusal ve lâik bir çerçeveye kavuşturulmuştur. Cumhuriyet'in tarih eğitimi çocuklarda ulusal bir bilinç oluşturabilmek için "Türk tarihi "ni merkez almıştır. Türk tarihi Avrupa ve Dünya tarihi ile bağlantılı ve karşılaştırmalı olarak bir "Uygalık Tarihi" yaklaşımı ile ele alınmıştır. Müfredat programları çocukların gelişim ve öğrenme düzeylerine uygun olmayan ayrıntılardan arındırılarak basitleştirilmiştir. Önemli tarihsel kişiliklerin yaşamlarına dayalı "hanedana tarih " öğretimi terkedilerek yerine, batıda gelişen modern ve bilimsel tarih yöntemi benimsenmiştir. Bu anlayış doğrultusunda Osmanlı tarihi Avrupa, Dünya ve Osmanlı ölçeğindeki önemli gelişmeleri, dönemler ve temaları esas alan sistematik bir uslupla yansıtılmıştır. Ayrıca iki döneme ait ilkokul tarih programları yeni harflere çevrilerek ek olarak verilmiştir. Program metinlerinin yeni harflere aktarılması, Cumhuriyet 'in ilk yıllarındaki tarih öğretimi konusundaki değerlendirmeler için önemli bir katkıdır.

This study tackles the changes made on the primary school history coursebooks according to "The Tevhid-i Tedrisat" after the foundation of Turkish Republic. It is mainly a comparative study between "1330 (1914) Mekatib-i iptidaiye" which is the last primary school curriculum of the Ottoman Empire and the first curriculum of the new Turkish Republic. The radical changes were made in the curriculum appropriate to the new status of Republic and its national and secular foundation. The history course syllabus was taken out of the teocratic and autocratic context of the Ottoman Empire and was placed in the secular and national frame. The new curriculum drew on "Turkish history" to establish a national consciousness in children and it was given in a comparative "civilization history " approach with the Europe and world history. It was simplified and the details not suitable for the cognitive developments of children were discarded. Rather than having the lives of the historical figures, they adopted the modern and scientific method. Within this conjecture, the Ottoman history was reflected according to the important developments in Europe and world. Moreover, the curriculums of these two old periods were published in the new alphabet, which is a very significant contribution for understanding of Atatürk and the assessments and analyses of the history teaching in the first years of the Republic.

PDF

___

1927 Türkiye Nüfusu, Merkez İstatistik Müdüriyeti Umumiyesi, Ankara, 1928.
1935 Genel Nüfus Sayımı, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü, İstanbul, 1939.
Sağlık Hizmetlerinde 50 Yıl, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Yayını No:422, Ankara, 1973.
Kitaplar ve Makaleler
Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, I, İstanbul, 1945.
Aydemir, Şevket Süreyya; "Çok Nüfuslu Anadolu", Kadro Mecmuası, Sayı: 5, 1932.
Balas, Charles, Nüfus işlerinde Nereye Gidiliyor? Çev: AYKUT Selim Sabit, İstanbul, 1934.
BEHAR, Cerm, Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye'nin Nüfusu 1500-1927, İletişim Yayınevi İstanbul, 1996.
Boverat, Fernand; Avrupa Nüfusunun istikbali, 1931 Roma Beynelmilel Nüfus Kongresi Mesaisinden, Çev: M. Celal, Ankara, 1932.
Dost, Sarper; Fotoğraf ve İdeoloji: Ülkü Dergisi Örneği 1941-1950, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007.
ERDAL, İbrahim, Uluslaşma Sürecinde Türkiye ve Yunanistan 1923-1925, IQ Kültür Sanat Yayınevi, İstanbul, 2006.
Gümüşoğlu, Firdevs; Ülkü Dergisi ve Kemalist Toplum, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, 2005.
Güriz, Adnan; Türkiye'de Nüfus Politikası ve Hukuk Düzeni, Türkiye Kalkınma Vakfı Yayını: 2, Ankara, 1975.
Marshall, François; Kanunların Nüfus İnkişafına Tesirleri; 1931 Roma Beynelmilel Nüfus Kongresi Mesaisinden, Çev: M. Celal, Ankara, 1932.
Ölmez, Mehmet; Ülkü Ve Dil Yazıları, Kebikeç, Yıl:2 Sayı:3,1996.
Rabinowicz, L.; Nüfus Meselesi, Çev.: Aleaddin Cemil, İktisat Matbaası, Ankara, 1930.
Tazegül, Murat; Modernleşme Sürecinde Türkiye, Babil Yayınları, İstanbul, 2005.
Tercüman, Çilem; Ülkü Mecmuası, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt:4, Sayı:7, 2006.
Tökin, İsmail Hüsrev; "Asya'da Nüfus Hareketleri", Kadro Mecmuası, Sayı: 4, Nisan, 1932.
Tunç, M. Şekip; "Nüfus Sayımı Kalkınma Çağıdır", Nüfus Meselesi ve Nüfus Sayımı Hakkında Fikirler, İstatistik Umum Müdürlüğü Yayını, Ankara, 1932.
Uyar, Hakkı; Resmi İdeoloji ya da Alternatif resmi ideoloji oluşturmaya Yönelik İki Dergi: Ülkü ve Kadro Mecmualarının Karşılaştırmalı İçerik Analizi, Toplum ve Bilim Dergisi, 74/Güz 1997.
Zıngali, Gaetano; Nüfusun Kemiyet ve Keyfiyeti inkişafı için İtalya'da Alınan Tedbirler, Çev: Yusuf Adil, Ankara, 1932.
Ülkü Mecmuasından Makaleler
Anonim "Ülkü Niçin Çıkıyor", Ülkü Mecmuası, Cilt: 1, Sayırl, Ankara, 1933.
Anonim "Bir Yaşını Bitirirken", Ülkü Mecmuası, Cilt: 1, Sayı: 12; Ankara, 1934.
Anonim "Nüfus Sayımı", Ülkü Mecmuası, Cilt: 6, Sayı: 23, Ankara, 1935.
Atay, FalihRıfkı; "Nüfus Sayımı", Ülkü Mecmuası, Cilt: 6, Savı: 33, Ankara, 1933.
Barker, Zeki N; "Yavrularımızın Değerini Bilelim", Ülkü Mecmuası, Cilt: 5, Sayı: 27, Mayıs, Ankara, 1935.
Gökay, Fahrettin Kerim; "Milli Nüfus Siyasetinde (Eug6nique) Meselesinin Mahiyeti", Ülkü Mecmuası, Cilt: 3, Sayı: 15, Mayıs, Ankara, 1934.
Kansu, Şevket Aziz; "Türk Topraklarının Adamı", Ülkü Mecmuası, Cilt: 4, Sayı: 24, Birinci Teşrin, Ankara, 1934.
Kemal, Nusret; "İnkılâp İdeolojisinde Halkçılık", Ülkü Mecmuası, Cilt: 3, Sayı: 13, Mart, Ankara 1934.
Küçüka, Necib Ali; "Çocuk Düşürme", Ülkü Mecmuası, Cilt: 7, Savı: 37, Mart, Ankara 1936.
Nasır, Zeki; "Cumhuriyetin Sağlık Bakım ve Yardım işleri", Ülkü Mecmuası, Cilt: 2, Sayı: 9, Birinci Teşrin, Ankara 1933.
Nasır, Zeki; "Köylerimizin Sağlık İşleri", Ülkü Mecmuası, Cilt: 2, Sayı: 7, Ağustos, Ankara 1933.
Nasır, Zeki; "Sağlığı Koruma Terbiyesi", Ülkü Mecmuası, Cilt: 2 Sayı: 9, Birinci Teşrin, Ankara 1933.
Nasır, Zeki; "Nüfus İşinin Tetkiki", Ülkü Mecmuası, Haziran Cilt: I, Sayı: 5. Haziran, Ankara 1933.
Nayır, Yaşar Nabi; "Nüfus Meselesi Karşısında Türkiye", Ülkü Mecmuası, Cilt: 14, Sayı: 79, Eylül, Ankara 1939.