Adem AKSOY, Nuray DEMİR, Mehmet Muhammed SARI

Sürdürülebilir Tarım Açısından Türkiye’de Tohumculuk Sektörü

Dünya üzerinde 7 milyara yaklaşan nüfusun sağlıklı bir şekilde yaşamını sürdürebilmesi için ihtiyaç duyulan miktarda gıdayı alması, yeterli ve dengeli beslenmesi, bu gıdaların güvenilirliğinin sağlanması son derece önemlidir. Buda tarım sektörünün önemini her geçen gün artırmaktadır. Bilindiği gibi tarımsal üretimin başlangıcı tohumdur. Özellikle bitkisel üretimde, üstün nitelikli ve kaliteli tohum kullanılması verimi diğer üretim şartlarına bağlı olarak 20-30% oranında hatta yabancı döllenen türlerde, melez tohumların 3 katına kadar artış sağladığı bilinmektedir. Türkiye’de son yıllarda tohumluk üretimi konusunda faaliyet gösteren firmasayısında önemli artışlar olmuştur. 2014 yılında 776 bin ton olan tohumluk üretimi ve 150 milyon dolar ihracat yapan Türk tohumluk sektörü 2023 ‘te 1 milyon ton üretim ve 500 milyon dolar ihracata ulaşılması planlanmaktadır. Türkiye’de mevcut işletmelerin AR-GE çalışmalarını etkin yapacak büyüklükle olmalmamaları ve ıslah çalışmalarının gelişmiş ülkelere göre geç başlanması sektörde rekabetçi işletmelerin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Çalışmanın temel amacı, tohum üretiminde yıllar itibariyle Dünya ve Türkiye’yi kıyaslamak, Türkiye’deki mevcut durumu ve sorunları ortaya koyarak sektörün gelişmesi için yapılması gerekenleri ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler:

Sürdürülebilir tarım, Araştırma-Geliştirme

Seed Sector in Turkey in Terms of Sustainable Agriculture

It is highly important for the population on earth which is approaching 7 billion to take sufficient food needed to survive, take enough and balanced nutrition and be provided with reliability of the food. This makes agriculture more and more important every day. As known the beginning of agricultural production is seed. Especially in vegetal production, usage of superior and high quality seed provides an increase of the crop by 20-30 per cent depending on other production conditions and it is even known that in exotic fertilized species, hybrid seeds supply an increase of up to three fold. There has been a significant increase on the numbers of firms that works on seed production. Turkey seed sector that produced 776 thousand tonnes and exported amount of 150 million dollars is planned to reach to 1 million tonnes of production and 500 million dollars amount of export in 2023. Because current firms in the sector are not enough big and improvements has started relatively later, led competitive firms emerge. Main purpose of the study is to compare Turkey to the world in terms of years in vegetable seed production, to reveal what must be done by revealing current situation and problems.

Keywords:

Sustainable agriculture, Research-Development,

PDF

___

Acar, Ş. 2008. Avrupa Birliği ve Türkiye’de tohumculuk sektörünün yapılanması. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, AB Uzmanlık Tezi, Ankara
Akdoğan, İ. 2005. Ankara ili tarım işletmelerinde islah edilmiş buğday çeşitlerinin sertifikalı tohumluklarının kullanım düzeyleri ve işletme ekonomisine katkılarının değerlendirilmesi. Y.L. Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Akgün, İ., Kaya, M. 2003. Türkiye’de tohumculuğun dünü ve bugünü. SDÜ FBE Dergisi, 7:1.
Almekinders, C.J., Louwaars, N.P. 2002. The importance of the farmers' seed systems in a functional national seed sector. Journal of new Seeds, 4(1-2): 15-33.
Anonymous, 2013. Tohumculuk sektör raporu, Tarım işletmeleri Genel Müdürlüğü, http://tarim.kalkinma.gov.tr/wp-content/uploads/2014/10/2013-TIGEM-TOHUMCULUK-SEKTOR-RAPORU2.pdf (Accessed by 03/07/ 2016)
Anonymous, 2016a. Tohumculuk 2015, T.C. Gida Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Tohumculuk Daire Başkanlığı, Ankara. http://www.tarim.gov.tr/BUGEM/Belgeler/Duyurular/tohumculuk.pdf#search=tohumculuk%20destekleri (Accessed by 30/06/2016)
Anonymous, 2016b. Tarımsal Destekler Bülteni, T.C. Gida Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara. http://www.tarim.gov.tr/SGB/TARYAT/Belgeler/2015%20tar%C4%B1msal%20destekler%20bulteni.pdf#search=tohumculuk%20destekleri (Accessed by 03/07/2016)
Balcı, E.Ö. 1993. Türkiye'de bitkisel tohumculuğun genel ve tarım işletmeleri düzeyindeki sorunları üzerine bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Balkaya, A., Yanmaz, R. 2001. Bitki genetik kaynaklarının muhafaza imkanları ve tohum gen bankalarının çalışma sistemleri. Ekoloji Çevre Dergisi, 10 (39): 25-30.
Demirtaş, B., Keleş, D. 2005. Çukurova bölgesinde sebze tohumculuğunun pazarlama yapısı, Türkiye 2. Tohumculuk Kongresi, 9-11 Kasım, Adana.
Elçi, A. 2000. Türkiye’de tohumculuğun durumu ve gelişimi. Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi, pp.17-21, Ankara.
Engiz, A.M. 2007. Türkiye’de patates tohumluğu üretiminin ekonomik yönden değerlendirilmesi, Nevşehir Örneği, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Eraktan, G. 2001. Tarım politikasının temelleri ve Türkiye'de tarımsal destekleme politikası. Uzel Yayınları, İstanbul
Fert, C. 2004. Antalya ili sebze tohumu yetiştiriciliğinin üretim ve pazarlama yapısının incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
Güngör, H., Saraçoğlu, K.C., Güngör, G., 2016. Türkiye’de tohumluk sektörü ve ayçiçeği üreticilerinin tohumluk satınalma davranışlarinin analizi: Trakya bölgesi örneği, XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 25-27 Mayıs, Isparta.
Hazneci, K., Ceyhan, V., 2016. Buğday tohumluğu üretiminde fiyat değişkenliğinin işletme organizasyonuna, etkisi. XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 25-27 Mayıs, Isparta.
ISF, 2012. International Seed Fedaration Web Page.
Kumar, N.R., Singh, K.N., Rambir Dahiya, P.S. 2000. Economics of seed potato production in Western Uttar Pradesh. Journal of Indian Potato Association, 27:133-39.
Sav, O., Sayın, C., 2016. Türkiye’de yağlı tohumlar sektörü ve izlenen politikalar. XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 25-27 Mayıs, Isparta.
Usal, G., 1996. Adana ilinde bitkisel tohum üretimi yapan firmaların üretim dağıtım yapısı, sorunları ve çözüm önerileri, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Yağdı, K., Yılmaz, K., Sezer, N., Aydemir, T., Bağcı, S.A. 2010. Türkiye’de tarla bitkileri tohumluk üretimi ve kullanımı ile tohumculuk sisteminin genel değerlendirilmesi, Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı 2. Cilt, s:861-875, Ankara.
Zararsız, D. 2010. İzmir ili Kınık ilçesinde sözleşmeli mısır tohumluğu üretiminin mevcut durumu ve ekonomik açıdan değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.