Erdoğan ÖZTÜRK, Volkan GÜL, Taşkin POLAT

Yağlık Ayçiçeği Tanelerinin Bazı Karakteristik Özelliklerinin Belirlenmesi

Ayçiçeği tane özellikleri, verim ve kaliteyle yakından alakalıdır. Dolayısıyla, bu özellikler, genotip ve çevrenin ortak etkileşimi altında olup, özellikle iklim ve toprak yapısı gibi faktörlerden etkilenmektedir. Bu araştırmayla, Orta Karadeniz Bölgesinde yağlık ayçiçeği tarımının yoğunluğu dikkate alınarak seçilen, Samsun (Bafra, Vezirköprü ve Havza), Amasya (Merzifon), Çorum (Merkez) ve Tokat (Turhal) yörelerinde 2015 yılında üretici bazında yetiştiriciliği yapılan ve pazara sunulan yağlık ayçiçeği tanelerinin boyu, eni, kalınlığı, bin tane ağırlığı, tane iç oranı, kabuk oranı, nem ve yağ oranları incelenmiştir. Çalışmada, farklı yörelerde yetiştirilen yağlık ayçiçeği tanelerinde nem oranı haricindeki diğer özellikler bakımından önemli farklılıklar tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; ortalama tane boyu, eni ve kalınlığı sırasıyla 10.6-11.4; 4.9-5.4 ve 2.6-3.3 mm, kabuk oranı %12.7-26.1, bin tane ağırlığı 49.0-65.0 g, tane iç oranı %58.7-77.5, nem içeriği %7.0-11.0 ve yağ oranı %41.57-45.67 arasında değerler aldığı belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre, bölgede Samsun-Bafra ve Tokat-Turhal yörelerinde üretilen yağlık ayçiçeği taneleri incelenen özellikler yönünden ön plana çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Orta Karadeniz Bölgesi, yağlık ayçiçeği, tane özellik

PDF

___

Anonim, 2015. 2014 Yılı Ayçiçeği Raporu. Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü, s:4.
Anonim, 2016a. Trakya Birlik. http://slideplayer.biz.tr/slide/7230954/ (01.07.2016)
Anonim, 2016b. http://tr.climate-data.org.
Arıoğlu, H., 1999. Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 220, S. 175
Arıoğlu, H.H., Kolsarıcı, Ö., Göksu, A.T., Güllüoğlu, L., Arslan, M., Çalışkan, S., Söğüt, T., Kurt, C., Arslanoğlu, F., 2010. Yağ bitkileri üretiminin artırılması olanakları. Türkiye Ziraat Müh. Bir. VII. Teknik Kong. Bildiri Kitabı I.: 361-377. Ankara.
AtakişI, İ.K., 1985. Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı, Trakya Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Ders Notu, No:17, Tekirdağ
Bange, M.P., Hammer, G.I.,, Ricket, K.G., 1997. Environmental Control of Potential Yield of Sunflower in the Tropics. Aust. J. Agric Res. 48: 231- 240.
Bayrak, A., Bayraktar, N., 1995. Ayçiçek (Helianthus annuus L.) yağının yağ asitleri kompozisyonu. GIDA, 20(6): 393-396.
Coşge, B., 2007. Ayçiçeği (Helianthus annuus L.)’nin Bazı Morfolojik Karakterleri ve Tohum Verimi Üzerine Metanolün Etkisi. Ankara Üniversitesi ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 13 (3): 246-252.
Çil, A., Çil, A.N., Evci, G., Kıllı, F., 2011. Bazı yağlık ayçiçeği (Helianthus annuus L.) hibridlerinin Çukurova koşullarında bitkisel ve tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye IX. Tarla Bitkileri Kongresi, 12-15 Eylül 2011, S.84, Bursa.
Demir, İ., 2009. Azot ve kükürdün ayçiçeğinde (Helianthus annuus L.) verim ve verim ögeleri ile bazı kalite özelliklerine etkisi. Doktora Tezi (basılmamış). Ankara Ü. Fen Bilimleri Ens., 113 s., Ankara.
Doğan, M., Sinan, S., 2010. Sulanmayan Koşullarda Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Çeşitlerinin Tarımsal ve Teknolojik ÖzelliklerininBelirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Adana
Duca, M., Glıjın, A., 2013. The Broomrape Effect on Some Physıcal and Mechanıcal Properties of Sunflower Seeds, Analele Ştiinţifice ale Universităţii Al. I. Cuza” Iaşis II a. Biologie vegetală, 59, 2: 75-83
Gupta, R.K., Das, S.K., 1997. Physical Properties of Sunflower Seeds, Journal of Agricultural Engineering Research, 66 (1): 1-8.
Fick, G.N., 1978. Selection for self fertility and oil percentage in development of sunflower hybrid. Proc 8th International Sunflower Conference International Sunflower Associate, pp 418-422, Paris.
İlbaş, A.İ., Yıldırım, B., Arslan, B., Dede, Ö., Günel, E., 1996. Van Ekolojik Koşullarında Bazı Ayçi- çeği (Helianthus annuus L.) Çeşitlerinin V erimi ve Önemli Tarımsal Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6 (3): 189-203.
İncekara, F., 1973. Endüstri Bitkileri ve Islahı. Ege Üniversitesi Matbaası, Cilt: 2, S 75-85, İzmir.
Jafari, S., Khazaei, J., Arabhosseini, A., Massah., J., Khoshtaghaza, M.H., 2011. Study on Mechanical Properties of Sunflower Seeds. Food Science and Technology, 14(1): 06.
Kara, K., 1991. Bazı Yerli ve Yabancı Yağlık Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Çeşitlerini Zirai Karakterleri Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1991, 22 (2): S. 62-77
Kara, K., Öztürk, E., Polat, T., 2013. Farklı Yetişme Sürelerine Sahip Yağlık Ayçiçeği Çeşitlerinin Kuru ve Sulu Koşullarda Kışlık (Dondurma) ve Yazlık Olarak Yetiştirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 10.Tarla Bitkileri Kongresi, 10-13 Eylül, 78-85, Konya.
Karaaslan, D., Tonçer, Ö., Söğüt, T., 2007. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşullarında Bazı Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Çeşitlerinin Verim ve Bazı Verim Özellikleri Bakımından Değerlendirilmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(1/2): 31-38.
Malik, M.A., Saini, C.S. 2016. Engineering properties of sunflower seed: Effect of dehulling and moisture content. Cogent Food & Agriculture, 2(1): 1-11.
Oraki, H., Alahdadi, J., Khajani, F.P., 2011. Sunflower (Helianthus annuus L.) hybrids seeds distribution modelling: Normal, lognormal and weibull models. African Journal of Agricultural Research, 6 (2): 618-62.3
Önder, M., Öztürk, Ö., Ceyhan, E., 2001. Yağlık Ayçiçeği Çeşitlerinin Verim ve Bazı Verim Unsurlarının Belirlenmesi. S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 15(28):136-146.
Özer, H., Öztürk. E., Polat, T., 2003. Determination of the Agronomic Performances of Some Oilseed Sunflower (Helianthus annuus L.) Hybrids Grown under Erzurum Ecological Conditions. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 27: 199-2005.
Özgödek, Z., 1993. Erzurum ekolojik şartlarında yetiştirilen bazı çerezlik ayçiçeği ekotiplerinin adaptasyonu ve bazı önemli tarımsal özelliklerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstititüsü, Yüksek lisans Tezi, 49 s.
Seifi, M.R., Alimardani, R., 2010. Moisture-Dependent Physical Properties of Sunflower Seed. Modern Applied Science, 4 (7): 135-143. Thavaprakash, N., 2004 Effect of nıtrogen and phosphorus levels and ratıos on yıeld and qualıty of sunflower (Helianthus annus L.). Agriculture Science, 24(3): 186-189.
Tunçtürk, M., Eryiğit, T., Yılmaz, İ., 2005. Van-Erciş koşullarında bazı ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin verim ve verim öğelerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi 5-9 Eylül 2005, Antalya.
Yazıcıoğlu, T., Karaali, A., 1983. Türk bitkisel yağlarının yağ asitleri bileşimi. Gebze: Tübitak-M.B.A. Enstitüsü Yayınları, No:70.