Son Zamanlarda Yapılan Çalışmalara Göre Türkiye Afit Faunasıyla İlgili Öngörüler

Afitler kendilerine özgü üreme, ekolojik plastisiteleri ve yaşam döngüleri nedeniyle ekonomik ve tarımsal açıdan en önemli böcek gruplarından biridir. Afitler bitkilerin floeminden beslenerek ve bitki virüslerinin yaklaşık %60’ının vektörü olduklarından direk ve dolaylı olarak ürün kaybına yol açarlar. Afitlerle mücadele her yıl önemli ekonomik maliyete yolaçtığından afitlerin erken ve doğru tanımlanmalarının önemini artırmaktadır. Türkiye karaların kesişim noktasında ve türlerin giriş kapılarında bulunmaktadır. Zengin florası, oldukça geniş ve çeşitli tarım alanlarının bulunması, çeşitli iklim tiplerinin görülmesi ve coğrafik olarak büyük bir ülke olması Türkiye’yi afit türleri açısından çekici hale getirmektedir. Türkiye’de 12.000 bitki türü belirlenmiş olup bunların yaklaşık %31’i endemiktir. Bu özelliklerine rağmen Türkiye afit faunasında belirlenen 570 türden sadece yaklaşık %2’si Türkiye orjinlidir. Türkiye afit faunasıyla ilgili çalışmalar 1990 yılların başlarına gitmektedir ve son 20 yıldır fazla sayıda çalışma yapılmıştır. Afitlerle çalışan ekipler tarafından gerçekleştirilen her bir çalışmayla Türkiye afit faunasına küçümsenmeyecek sayıda tür dahil edilmiştir, son zamanlarda gerçekleştirilen 3 detaylı çalışmanın her biriyle yaklaşık %10 yeni kayıt belirlenmiştir. Türkiye’de hala çalışılmayı bekleyen oldukça geniş alanlar vardır ve afitlerin ne kadar ürün kaybına yolaçtığına dair tatmin edici bir veri bankası bulunmamaktadır. Son zamanlarda farklı araştırma gruplarının öngörüsüne göre mevcut durum Türkiye afit faunasını tam olarak yansıtmamaktadır. Üstelik son küresel iklim değişiklikleri afitlerin bilinen sayılarını ve tarımsal alanda yapacakları zararları etkileyeceği düşünülmektedir. Türkiye’de daha fazla araştırma grupları ve bunların koordinasyonu ile Türkiye afit faunasının mevcut durumu ortaya konulmalı ve tarımsal önemleri açıkça vurgulanmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Tarımsal, Afit, Türkiye

Foresights Derived from Recent Studies Conducted on Turkey Aphid Fauna

Aphids are one of the economically and ecologically most important groups of insects due to their unique reproduction, ecological plasticity and life cycles. Aphid causes directly and indirectly crop loses in plant species by sucking plant phloem and transmitting about 60% of plant viruses. Aphid management applications lead to important economic cost each year that increases importance of early detection and accurate determination of aphid species. Turkey located at the junction of the important continents and passageway of the species. Richness of flora, having large agricultural landscape-diversity, consisting various types of climates, being a geographically diverse large country let Turkey to be attractive for aphid species. Turkey consists of about 12.000 plant species and about 31 % are endemic. Despite these particular features, only about 2% of Turkey aphid fauna, which consist around 570 species, originally recorded from Turkey. Studies about Turkey aphid fauna dated back to beginning of the 1990’s and during last two decades more studies have been conducted. It has been clearly shown that any detailed study carried out by aphid specialist team added non-ignorable number of aphid species to Turkey aphid fauna, recently completed each 3 detailed projects contributed about 10% new records. There are still large unexplored areas waiting for to be studied and also no sufficient database about how much aphid caused agricultural crop loose in Turkey. Recent prediction made by various research group clearly pointed out that current composition does not reflect the real situation of Turkey aphid fauna. Furthermore, recent climatic changes are going to influence both composition and agricultural damage level of the aphid species. There should be more research institutes and coordination between them to find out present composition and clearly emphasize agricultural importance of aphid species in Turkey.

Keywords:

Agricultural, Aphid, Turkey,

PDF

___

Akyıldırım H, Şenol Ö, Görür G, Demirtaş E (2013). Evaluation of the Zoogeographical Contents of Turkey Aphid (Hemiptera: Aphidoidae) Fauna and Invasive Components. Biyolojik Bilimler Araştırma Dergisi, 6(1):44-48.
Bahadır, M., 2011. Güney Doğu Anadolu Proje (GAP) Alanında Sıcaklık ve Yağışın Trend Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(16), 46-59.
Blackman, R.L, Eastop, V.F., (2019). Aphids on the world’s plants: An online Identification and Information guide. http://www.aphidsonworldsplants.info (Last access: 28 June 2019)
Damate, T., 2015. Occurrence of, and yield response to, Russian wheat aphid, Diuraphis noxia (Hemiptera: Aphididae) in irrigated wheat in Ethiopia. International Journal of Tropical Insect Science, 35(1):3-10.
Favret, C., 2019. Aphid Species File 5.0/5.0. http://aphid.speciesfile.org. (Last access: 28 June 2019)
Gezer, İ., Özcan, Ş., Tuğrulca, O., Özbudak, K., Aksoğan Korkmaz, A., Kabadayı, S., 2011. Malatya Vizyon 2023 (Malatya İl Gelişim Raporu), Malatya, Bilsam Yayınları. 187 s.
Görür, G., Zeybekoğlu, Ü., Akyürek, B., Işık, M., Akyıldırım, H., 2009. Trabzon, Rize ve Artvin İllerinin Afit (Homoptera: Aphididae) Faunasının Belirlenmesi, TUBİTAK 107T450 nolu proje raporu. 246 s.
Görür, G, Akyıldırım, H., Olcabey, G., Akyürek, B., 2012. The aphid fauna of Turkey: An updated checklist. Archieves in Biological Sciences, Belgrade, 64 (2): 675-692.
Görür, G., Akyıldırım Beğen, H., Şenol, Ö., Demirtaş, E., 2014. İç Batı Anadolu Bölümü Afit (Hemiptera:Aphidoidea) Faunasının Belirlenmesi, TUBİTAK 111T866 nolu proje raporu. 262 s.
Görür, G., Senol, Ö., Gezici, G., Parmaksiz, D., 2018. Adıyaman, Malatya Ve Şanlıurfa İlleri Afit (Hemiptera:Aphidoidea) Faunasının Belirlenmesi. TUBİTAK 115Z325 nolu proje raporu. 263 s.
Görür, G., Şenol, Ö., Akyıldırım Beğen, H., 2019. Adıyaman, Malatya ve Şanlıurfa İllerinden Belirlenen Afit Türlerinin Türkiye Afit Faunasına Katkıları Açısından Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Dergisi, (Basımda..)
Güven, C., 2007. Climate change & Turkey. Impacts, sectoral analyses, socio-economic dimensions. United Nations Development Programme (UNDP) Turkey Office. 72 p.
Kök, Ş., Kasap, İ., Özdemir, I., 2016. Aphid (Hemiptera: Aphididae) species determined in Çanakkale Province with a new record for the aphid fauna of Turkey. Turkish Journal of Entomology, 40:397-412.
Martin, J.H., 1983. The identification of common aphid pests of tropical agriculture. Tropical Pest Management, 29: 395-411.
Nieto Nafria, J.M., 2019. Fauna Europaea. Available from: www.faunaeur.org. (Last access: 28 June 2019)
Remaudiere, G., Toros, S., Özdemir, I., 2006. New contribution to the aphid fauna of Turkey (Hemiptera, Aphidoidea). Revue française d'Entomologie, 28: 75 - 96.
Rodrigez, G.S., Brown, P.A., Ortego, J., Ciruelos, S.L., Nieto Nafria, J.M., 2017. Aphis species (Hemiptera, Aphididae) living on Mulinum (Apiaceae) in South America, with a description of a new species. Zootaxa, 4216 (1): 047–054.
Toros, S., Uygun, N., Ulusoy, R., Satar, S., Özdemir, I., 2002. Doğu Akdeniz Bölgesi Aphidoidea Türleri (The Aphidoidea Species of East Mediterranean Region). Tarım ve Köyisleri Bakanlıgı, Tarımsal Arastırmalar Genel Müdürlügü, Ankara. 237 s.
https://www.climatechangepost.com/turkey/climate-change/ (Last Access: 22 July 2019)