ÖZETBu çalışma, Muş-Alpaslan Devlet Oretme çiftliği killi toprağına organik materyal ve kireç ilavesinin agregat stabilitesi iizerine etkisini tesbit emek amacı ile yürütülmüştür.Çalışma konusu toprak; killi bir t~kstür (% 69,7 kil), halif alkali bir reaksiyon,%0,3 kires, %2,1 organik madde ve 50 me/IOO g. katyon ıleğişim kapasitesinesahiptir.Hava kurusu toprak ağırlığı esas alınarak, organik materyalolarak öğütülmüşarpa samanı « 1 mm.) %0,1,2, 4, 8 ve 12 oranlarında ve laboratuvar derecesindeCaC0 3 %0, 1 ve 2 oranlarında toprağa karıştırılmıştır. Laboratuvar koşullarında'faktoriyal deşende dört tekrarlamalı olarak, topraklar üç günde bir tarla kapasitesinedamıtık su 'le ıslatılmak suretiyle dokuz ay inkübasycma tabi tutulmuştur. Oçayda bii toprak örnekleri alınarak agregat stabilitesindeki değişmeler izlenmiştir.Her düzeydeki meateryal ilavesi kombinasyonu koşulunda en yüksek agregatstabilitesi değeri ilk üç aylık inkübasyon sonunda elde edilmiştir. Bu ölçüm sonuçlartnınistatistik analizine göre, toprağa arpa samanı ilavesi agregat stabilitesini % .ıseviyesinde önemli pozitif yönde ve kireç ilavesi ısıanma ştabilitesini %5 ve ıslanmamekaniksel stabi/iteyi % i seviyesinde önemli negatif yönde etkilemiştir. Orgcmikmateryal ile kireç önemli bir interaksiyon göstermemişti/'.En yüksek oranda (% 12) arpa samanı ilavesi ile, kireç iltiveli veya ilaııesiz,toprak agregatlannın ıslanma stabilitesi %90'a ve ıslanma+mekaniksel stabilite ise% 85e ulaşmıştır.SUMMARYEFFECT OF THE ADDITIONS OF ORGANIC MATERIAL AND.LIMEON THE AGGREGATE STABILİTY OF THE CLAY SOIL TAKENFROM MUŞ-ALPASLAN STATE PRODUCTION FARMThe purpose ofthis study was,to determine the effects of the·additions of organicmaterial and lime on the aggregate stabiliıy of the day soi! taken from Muş_AlpaslanState Production Farm, in eastem Turkey.The soii subject for this study has aday texture -(69,1 ~ c1ay),· slightalkaline reaction. lime content of 0,3 ~, organie matter eontent of 2,1 %, and 50mejlOO g. catian exchange capacity.Ground barley straw, as organjc material, at the rates of O, I, 2,. 4, 8, and12 %and laboratory grade of CaC03 at the rates of 0,1, -and 2 %was mixedwith the soil, on the basjs of air-dried soil weight. In faktorial design with fourrep1ications, the soils were ineubated for total of nine rnonths, by watering withdistilled water once in every three days under laboratory corditions. The soilswere sampled with three-month intervals in order to trace the changes in aggregatestability. of the soil.With all the combinations of the additions, thehighest values of aggregatestabitity were obtained after the first three months of incubation. According tothe !;tatistical analysis of these results of the aggregate stability measurements bywet-sieving, the adition of barley stra.w cau.;.ed significiant (P < 0,01)' increase inthe ageregate stability while the addition of lime caı:ısed decrease in aggregate stability,the effect bei.ng significiant at the level of 5 % for the stability againstwetting and at the revelaf i %for the stability against weting + mechanieal effeetit was not obtained any significiant interaction between organie material andlime.With barley straw of 12 %, the aggregate stability of the soil increased ni? to90 %for the effect of wetting and up to 85 %for the wetting + mechanical effect with or without lime addition.