Erzurum Kentsel Açık Yeşil Alanlarında Meyve Ağaçlarının Kullanımı

Ülkemizde yaşanan nüfus artışına ek olarak kentlerde düzensiz bir yapılaşma ortaya çıkmasından dolayı, kent halkı günden güne doğadan uzaklaşmaktadır. Rekreasyon ihtiyacını karşılamak isteyen fakat kentsel yaşam alanlarında fırsat bulamayan kent halkı için, açık yeşil alan sistemi içinde yer alan konut bahçeleri, çocuk oyun alanları, parklar, botanik bahçeleri vb. önemli bir görev üstlenmektedir. Bu alanlarda kullanılan bitki örtüsü de doğal ortam sağlamaları için vazgeçilmez ögeler olarak görülmektedir.Bu çalışmada Erzurum kentinde belirlenen kentsel açık-yeşil alan sistemini oluşturan ana cadde, kamu kurum bahçeleri, park ve rekreasyon alanları, villa bahçeleri, müstakil konut bahçeleri ve site-toplu konut bahçelerinin bitkisel tasarım uygulamalarında kullanılan odunsu bitkiler analiz edilmiş ve bu bitkiler içinde kullanılan meyve ağaçlarının taksonlarına göre sayısal değeri ve buna bağlı olarak dağılım durumunun(oranları) belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda yapılan analizler sonucunda, çalışma yapılan 6 farklı alan kullanım tipinde 14932 adet ağaç sayımı yapılmıştır. Tüm alan kullanım tiplerinde geniş yapraklı ağaçlar içerisinde yenilebilir meyvelere sahip ağaç kullanım oranı %48.85, ana caddelerde %43.88, kamu kurumu bahçelerinde %50.50, park ve rekreasyon alanlarında %30.40, villa bahçelerinde %76.77, müstakil konut bahçelerinde %84.64, site-toplu konut bahçelerinde %61.68 olduğu bulunmuştur. Bu durum müstakil yaşam alanlarında meyvesi yenebilen ağaçların gelire bağlı olmaksızın tercih edildiği sonucunu ortaya çıkarmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Meyve Ağaçları, Açık-Yeşil Alan, Erzurum

The Use of Fruit Trees in Urban Open Green Areas of Erzurum

As in many countries, as a result of the rapid population growth in Turkey, distorted urbanization occurs in cities. Due to this process, the people of the city are becoming deprived of nature day by day. For the urban people who want to find opportunities to meet the need for recreation but cannot find it in urban living spaces, residential gardens, children playgrounds, parks, botanical gardens and such places located in outdoor green area systems, these places undertake a significant role. The vegetation used in these areas seen as an essential element for providing a natural environment. In this study, plant materials used in plant design applications which constitute the urban open-green area system determined in Erzurum city, the plant material used in the main streets, public institution gardens, park and recreation areas, villa gardens, detached residential gardens and site-public housing gardens, were analyzed. Within the survey study conducted and other outdoor plants to the city investigated. With this study, the usage of fruit trees in Erzurum city determined and its contribution to the city and its aesthetics discussed. As a result of the analyzes carried out in this scope, 14932 plants counted in 6 different area usage types. 1716 out of 4292 plants used in the main streets, 910 out of 3426 plants in public institution gardens, 615 out of 3289 plants in park and recreation areas, 476 out of 949 plants in villa gardens, 311 out of 445 plants in detached residential gardens, 1114 out of 2531 plants in site- public housing gardens were determined to be fruit trees. In all land use types, it investigated that fruit tree usage rate among broadleaf trees is 48.85%, 43.88% in main streets,50.50% in public gardens, 30.40% in park and recreation areas, 76.77% in villa gardens 4.64% in detached residential gardens and 61.68% in site-public housing gardens. Research results show that fruity trees are preferred in independent living spaces regardless of income.

Keywords:

Fruit trees, Open-Green areas, Erzurum,

PDF

___

Acar, C., Günay, K., 2004. Kent ormancılığının kent ekosistemi ve işlevlerine katkısı Peyzaj ekolojisi açısından bir değerlendirme. 1. Ulusal Kent Ormancılığı Kongresi, 09-11 Nisan 2004, Ankara, s: 485-492.
Askan, G., Yılmaz, H., 2016. Erzincan kenti açık-yeşil alanlarında kullanılan bitkisel materyalin belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9 (1): 57-74.
Aslan, F., Kaya, L.G., Yılmaz, B., Atik, A., 2013. Malatya kent halkının dış mekan bitki tercihlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. e-Journal of New World Sciences Academy, 8 (1): 33-49.
Bulut, Z., Sezen, I., Yılmaz, H., 2007. Erzurum Kenti Açık Yeşil Alan Sisteminde Meyve Ağaç ve Çalılarının Değerlendirilmesi. Türkiye V. Bahçe Bitkileri Kongresi, 04-07 Eylül 2007, Erzurum, s: 271-275.
Colinas, j., Bush, P., Manaugh, K., 2018. The socio-environmental impacts of public urban fruit trees A Montreal case-study. Urban Forestry & Urban Greening, 45(2019) : 126132.
Çelik, F., 2017. The importance of edible landscape in the cities. Turkısh Journal of Agrıculture – Food Science and Technology, 5 (2): 118-124.
Dandy, N., Marzano, M., Moseley, D., Stewart, A., Lawrence, A., 2012. Exploring the role of street trees in the improvement and expansion of gren networks. Trees, people and the built environment proceedings of the urban trees research conference, Birmingham, UK, 73-83.
Karaca, A., Şenol, A., Denizli, F., Çiçek, M., Derman, Y., 2013. Kentlerde hava kalitesinin geliştirilmesi projesi – Kentair. Erzurum Hava Kalitesi Değerlendirme Raporu, 10-14.
Lovell, S.T., 2010. Multifunctional urban agriculture for sustainable land use planning in the united states. Sustainability, 2 (8): 2499-2522.
Olgun, R., Yılmaz, T., Türk, S., 2018. Parkların bitkisel tasarımında yenilebilir türlerin kullanımı üzerine kullanıcı görüşlerinin Antalya-Konyaaltı örneğinde araştırılması. Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi, 1 (1): 42-48.
Özer, S., Kulözü, N., Demir, M., 2014. Gecekondu bahçelerinde kullanılan bitkisel materyal ve tercihleri etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Erzurum kenti Dağ (Gaziler) mahallesi örneği. Alınteri Dergisi, 26 (B): 9-17.
Sarı, D., 2016. Domestic edible landscaping plants as non-wood forest products. Internatıonal Forestry Symposıum, 07-10 Aralık 2016, Kastamonu, s: 189-196.
Schroeder, H., 2012. Exploring the role of street trees in the improvement and expansion of gren networks. Trees, people and the built environment proceedings of the urban trees research conference, Birmingham, UK, 159-165.
Url-1, https://www.nufusu.com/il/erzurum-nufusu (Erişim Tarihi: 8 Nisan 2019)
Url-2, http://www.erzurumkulturturizm.gov.tr/TR-56063/cografya.html (Erişim Tarihi: 11 Nisan 2019).
Yılmaz, H., Irmak, M.A., 2004. Erzurum kenti açık-yeşil alanlarında kullanılan bitki materyalinin değerlendirilmesi. Ekoloji Dergisi, 13 (52): 9-16.
Yılmaz, S., Bulut, Z., Yeşil P., 2006. Kent ormanlarının kentsel mekâna sağladığı faydalar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 37 (1): 131-136.
Xu, X., Sun, S., Liu, W., Garcia, E.H., He, L., Cai, Q., Xu, S., Wang, J., Zhu, J., 2017. The cooling and energy saving effect of landscape design parameters of urban park in summer: A Case of Beijing. Energy and Buildings, 149: 91-100.