Sevinç ATEŞ, Yeşim Akaydın BOZKURT, Elif ALTUNLU, Tolunay KOZLU, Ahmet KOÇ

Sıçanlarda prenatal, postnatal ve erişkin dönemlerde glandula parotis’in gelişimi üzerinde histokimyasal ve ışık mikroskobik çalışmalar

Bu çalışmada, prenatal, postnatal ve erişkin dönemlerdeki ratların glandula parotis’lerinin histokimyasal ve rutin histolojik boyama yöntemleri kullanılarak gelişimlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlandı. Araştırmada prenatal dönem için intra uterin 17 günlük, postnatal dönem için 30 günlük yavru ile yaklaşık 6 aylık erişkin ratlardan parotis bezleri materyal olarak kullanıldı. Prenatal dönemde, stromanın (bağ doku) çok geniş yer kapladığı; bezin salgı yapıcı kısımları ve akıtıcı kanalların ise bezin bağ dokusu içinde küçük kümeler halinde dağılmış olduğu tespit edildi. Öncül salgı hücrelerinin prenatal dönemde, yavru ve erişkin dönemde bulunan hayvanlardaki korpus glandule miktarına oranla çok daha az sayıda olduğu bulundu. Periodik Asit-Schiff (PAS) boyama yönteminde öncül salgı yapıcı hücre topluluklarının bir kısmının PAS pozitif reaksiyon verdiği izlendi. Postnatal dönemde, korpus glanduleyi oluşturan hücreler PAS negatif olarak gözlemlendi. Pars sekrotorya’da PAS ile reaksiyon görülmemesine rağmen pars inisyalis hücre sitoplazmalarında PAS ile reaksiyon tespit edildi. Erişkin dönemde korpus glandule’lerin PAS ile zayıf reaksiyon verdikleri gözlendi. Histokimyasal olarak Alcian Blue (AB) yöntemi ile prenatal dönemde bazı korpus glandule hücrelerinin pozitif reaksiyon vermelerine rağmen, diğer iki dönemde AB negatif reaksiyon verdikleri belirlenmiştir. Her üç dönemde de bağ dokuda çok miktarda mast hücresine rastlandı. Plazma hücreleri postnatal ve erişkin dönemlerde, özellikle pars sekretoryaların çevresinde gözlendi.

Light microscopical and histochemical studies on developing rat parotid gland in prenatal, postnatal and adult terms

This research comparatively studied developmental distributions of the parotid gland in rats at intrauterine 17 days (prenatal term), 30 days(postnatal term), and 6 months old (mature stage), using routine histochemical and histological staining methods. It was observed at prenatal term that the connective tissue extensively occupied the gland area, including small nests of secretory cells and excretory duct patterns. Thus, progenitor secretory cells were found to be in smaller numbers at prenatal term as compared to those of the corpus glandule at postnatal and mature terms. At light microscopic observation through using Periodic Acid Schiff-PAS staining, PAS positive presecretory cells were occasionally visible, with dark pink cytoplasm. At postnatal term, the cells constituting the corpus glandulae were PAS negative. Although the cells in the secretory duct displayed a weak PAS positive reaction, the cells in pars striata were strongly PAS positive, as seen with strong granules. At mature stage, the corpus glandule rarely displayed PAS positive reaction. With Alcian blue, certain cells in corpus glandule displayed positive reaction at prenatal term, but these cells in the other terms displayed negative reactions. Abundant mast cells were present in the connective tissue in all the three stages. Plasma cells were observed primarily around the striated ducts in the postnatal and adult stages.

PDF

___

Bahadır A., Yıldız H., 2008. Veteriner Anatomi Hareket Sistemi ve İç organlar. 2. Baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa.
Bancroft JD., Cook HC., 1984. Manual of Histological Techniques. New York. Böck P., 1989. Romeis mikroskopische technik. 17. Aufl., Urban and Schwarzenberg, München.
Dardick I., Parks WR., Little J., Brown DL., 1988. Characterization of Cytoskeletal proteins in basal cells of Human Parotid Salivery Gland Ducts. Virchows Archives A Pathological Anatomy and Histopathology, 412, 525-532.
Denny PC., Ball WD., Redman RS., 1997. Salivary glands: A paradigm for diversity of gland development. Critical Reviews in Oral Biology and Medicine, 8, 51-75.
Dursun N., 1999. Veteriner Anatomi II. 5. baskı, Medisan Yayınevi, Ankara.
Erbengi T., 1985. Histoloji. 2. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul.
Gazilerli S. 1989. Sindirim Sistemi Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Erzurum.
Ikeda R., Aiyama S., 1997. Developmental Changes In Mucous Cells of The Early postnatal Rat Parotid Gland: An Ultrastructural and Histochemical Study. Archives of Histology and Sitology, 60, 185-193.
Junqueira LCU., Toledo AM., Fava-De-Moraes F., 1967. Sialic acids in vertebrate salivary glands, saliva and pancreas. Archives of Oral Biology, 12, 151-157.
Junqueira LC., Carneiro V., Long JA., 1986. Basic Histology. 5th ed., Libraire du Liban, Beirut.
Kim SK., 1984. Changes in the secretory acinar cells of the rat parotid gland during aging. Anatomical Record, 209, 345-354.
Latshaw WK., 1987. Veterinary Developmental Anatomy, B. C. İnc., Toronto, Philadelphia.
Leal SC., Toledo OA., Bezerra ACB., 2003. Morphological alterations of the parotid gland of rats maintained on a liquit diet. Brazillian Dental Journal, 14, 172-176.
Oral D., 1996. Sürekli ışığın sıçanlarda parotis bezinin yapısına etkisi üzerine araştırma. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Redman RS., Sreebny LM., 1971. Morphologic and biochemical observations on the development of the rat parotid gland. Developmental Biology, 25,248-279 .
Redman RS., 1995. Proliferative activity by cell type in the developing rat parotid gland, The Anatomical Record, 241, 529-540.
Stamathis G., 1985. The Embiryology of Domestic Animals. Williams and Wilkins, USA.
Suzuki S., Ago A., Mohri S., Nishida T., 1987. Fine Structure of The Bovine Parotid Gland. Jpn. J.Vet. Sci., 43,169-179.
Tandler B., Nagato T., Toyoshima K., Phillips CJ. 1998. Comparative ultrastructure of intercalated ducts in major salivary glands: a review. The Anatomical Record, 252, 64- 91.
Tanyolaç A., 1999. Özel Histoloji, Yorum Basım Yayın Sanayi, Ankara.
Temelli A., 1991. Erişkin ve yeni doğmuş farelerde glandulae parotis ve sublingualisin histolojik, histokimyasal ve ultrastrüktürel kıyaslı incelenmesi. Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.