Küçük ruminantlarda Toksoplazmoz’un hayvan sağlığı ekonomisi yönünden değerlendirilmesi

Toksoplazmoz, Dünya genelinde insan ve hayvanlarda yüksek prevalansla seyreden zoonoz karakterde paraziter bir hastalıktır. İnsanlarda ciddi sağlık problemlerine yol açan toksoplazmoz açısından küçük ruminantlar önemli bir bulaşma kaynağıdır. Hastalık hayvanlarda üretim kayıpları ile hastalık kontrol harcamalarına, insanlarda ise bakım ve tedavi giderleri ile iş gücü kayıplarına neden olmaktadır. Toksoplazmoza bağlı ekonomik kayıplarla ilgili bildirimler incelendiğinde, kullanılan metodoloji ve veri kaynaklarının açık ve anlaşılır biçimde ifade edilmediği, tahminlerin enfekte vaka başına değil sektörel ve ulusal düzeyde yapıldığı ve birbirinden oldukça farklılık gösterdiği görülmektedir. Hastalığın ekonomik analizinde doğru sonuçların elde edilebilmesi içinse, güncel ve güvenilir veri kaynaklarının kullanıldığı bilimsel bir metodolojiden yararlanılması gerekmektedir. Bu makalede, toksoplazmozun küçük ruminantlar ve insanlardaki ekonomik önemi üzerinde durulmuş ve küçük ruminantlarda toksoplazmoz hastalığı Hayvan Sağlığı Ekonomisi perspektifinden ele alınarak değerlendirilmiştir.

The Assessment of toxoplasmosis in small ruminants based on the animal health economics perspective

Toxoplasmosis is a parasitic and zoonotic disease, with a high prevalence in human and animals around the world. Small ruminants are an important source of toxoplasmosis causing serious health problems in human. The disease brings about important financial losses including production losses and disease control expenditure in small ruminants, together with the losses of labour force, care and treatment cost in human. Considering the declarations of financial losses related to toxoplasmosis, it was observed that the methodology used and data sources were not expressed in a precise and understandable way, the estimations were performed not for the infected cases each but, instead, at sectoral and national level, and these estimations were found to be quite different from each other. In order to obtain reliable results from the analyses of disease, an updated the scientific methodology and reliable data sources are needed to be utilized. In this article, the financial importance of toxoplasmosis on small ruminants and human was emphasized and the disease in small ruminants was considered on the basis of the animal health economics perspective.

PDF

___

Ahmed YF, Sokkar SM, Desouky HM, Sorror AH., 2008. Ahmed YF., Sokkar SM., Desouky HM., Sorror AH., 2008. Abortion due to toxoplasmosis in small ruminants. Global Veterinaria., 2, 337‐342.
Aktaş M., Dumanlı N., Babür C., Karaer Z., Öngör H., 2000. Elazığ yöresinde gebe ve yavru atmış koyunlarda Sabin‐Feldman testi ile Toxoplasma gondii yönünden seropozitiflik oranının belirlenmesi. Turk. J. Vet. Anim. Sci., 24, 239‐241.
Can G., 1990. Doğumsal toksoplazmoz. Klimik. Derg., 3, 9‐10.
Can MF., 2010. Türkiye’de Brusella abortus ve Brusella melitensis enfeksiyonlarından kaynaklanan finansal kayıplar ve alternatif brusella kontrol stratejilerinin maliyet‐fayda analizleri. Doktora Tezi. A.Ü. Sağlık Bilimleri Ensitütüsü, Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği AD. Ankara
Canpolat A., 2005. Antakya yöresinde insanlarda ELISA yöntemi ile Toxoplasma gondii’nin seroprevalansı. Yüksek Lisans Tezi. M.K.Ü. Sağlık Bilimleri Ensitütüsü, Parazitoloji AD. Hatay
CDC., 2000. Centers of Disease Control and Prevention. Preventing congenital toxoplasmosis. Recommendations and reports., 49, 57‐75.
Charleston WAG., 1994. Toxoplasma and other protoan infections of economic importance in New Zealand. New Zealand Journel of Zoology., 21, 67‐81.
Çakmak AZ., 2009. Toksoplazmozda halk sağlığı ve koruyucu hekimliğin önemi. Bir Asırlık Bilgi Işığında Toksoplazmoz Sempozyumu. Nisan, 09‐10 Kırıkkale‐Türkiye.
Çiçek H., Babür C., Karaaer Z., 2004. Afyon yöresinde Sabin‐Feldman boya testi ile koyunlarda Toxoplasma gondii seroprevalansı. Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg., 51, 229‐231.
Dubey JP., 2008. The history of Toxoplasma gondii ‐ The first 100 years. J.Eukaryot. Microbiol., 55, 467‐475.
Dubey JP., 2009. Toxoplasmosis in sheep ‐ The last 20 years. Veterinary Parasitology., 163, 1‐14.
Freyre A., Bonino J., Falcon J., Castells D., Correa D., Casaretto A., 1997. The incidence and economic significance of ovine toxoplasmosis in Uruguay. Veterinary Parasitology., 73, 13‐15.
Hökelek M., 2009. Toxoplasmosis. http://emedicine. medscape.com/article/229969‐overview [Erişim:30.01.2010].
İnci M., Yağmur G., Aksebzeci T., Kaya E., Yazar S., 2009. Kayseri’de kadınlarda Toxoplazma gondii seropozitifliğinin araştırılması. Türkiye Parazitoloji Dergisi., 33, 191‐194.
Kortbeek LM., Hofhuis A., Nijhuis CDM., Havelaar AH., 2009. Congenital toxoplasmosis and DALYs in the Netherlands. Mem Inst Osvaldo Cruz., 104, 370‐373.
Lappalainen M., Sintonen H., Koskiniemi M., Hedman K., Hilesmaa V., Ammala P., Teramo K., Koskela P., 1995. Cost‐benefit analysis of screening for toxoplasmosis during pregnancy. Scandinavian J. Infectious Diseases., http://www.informa world.com/smpp/title~db=all~content=t713690 438~tab=issueslist~branches=27 ‐ v2727, 265–272 [Erişim: 05.03.2010].
Mor N., Arslan MÖ., 2007. Kars yöresindeki koyunlarda Toxoplasma gondii’nin seroprevalansı. Kafkas Üniv. Vet. Fak. Derg., 13, 165‐170.
Oğuz VA., 2007. Gebelikte sorun, İnfeksiyonlar, Toksoplazmoz. http:// www.ekmud.org/ dosya/ekm07/slayt/panel/ek07oguz‐p.pdf [Erişim: 27.02.2010].
Öcal N., 2009. Hayvanlarda klinik toxoplasmosis, tedavi ve aşı çalışmaları. Bir Asırlık Bilgi Işığında Toxoplazmoz Sempozyumu. Nisan, 09‐10 Kırıkkale‐Türkiye.
Öncel T., 2010. Toxoplasmosis. http://www.penvet. gov.tr/lab2.asp?ido =makale&id=537 [Erişim:20.02.2010].
Roberts T., 1985. Microbial pathogens in raw pork, chicken and beef benefit estimates for control using in irradiation. Am J Agric Econ., 67,957‐965.
Roberts T., Frankel JK., 1990. Estimating income losses and other preventable cost caused by congenital toxoplasmosis in people in the United States. J Am Vet Med Assoc., 196, 249‐256.
Sagmeister M., Gessner U., Kind C., Horisberger B., 1995. Cost‐benefit analysis of screening for congenital toxoplasmosis. Schweiz Med Wochenschr Suppl., 65, 103‐112.
Sentürk B., Yalcın., 2005. Financial impact of footand‐ mouth disease in Turkey: acquisition of required data via delphi expert opinion survey. Vet. Med.– Czech, 50, 451–460.
Sentürk B., Yalçın C., 2008. Production losses due to endemic foot and mouth disease in cattle in Turkey. Turk. J. Vet. Anim. Sci, 32, 433‐440.
Smith JL., 1991. Foodborne Toxoplasmosis. Journel of Food Safety, 12, 17‐57.
Şimşek S., Ütük AE., Babür C., Köroğlu E., 2006. Kocaeli yöresi köpeklerinde Toxoplasma gondii seroprevalansı. Türkiye Parazitoloji Dergisi., 30, 171‐174
Tod ECD., 1989. Preliminary estimates of cost of foodborne diseases in the United States. J Food Prot, 52, 595‐601.
TUİK., 2010. Hayvansal üretim istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr[Erişim: 11.10.2010].
WHO., 2010. Infectious diseases. World Health Organization Regional Office for Europa.http://data.euro.who.int/cisid/?TabID=2 32665 [Erişim: 22.02.2010].
Williams EJ., O’donovan J., 2009. Ovine abortion: an overview. Irish Veterinary Journal, 62, 342‐346.
Yalçın C., Sipahi C., 2006. Kuş gribinin ulusal düzeyde sosyo‐ekonomik etkileri. Veteriner Hekimleri Derneği Dergisi., 77, 32‐38.