Dede Korkut Boylarının Halk Hikâyesi Şeklinde Tasnifi: Hüseyin Mehemmedhanî ve Eserleri

Dede Korkut Boylarının tamamı veya birkaçı, Türk dünyasının muhtelif yerlerinde bazı şairler tarafından halk şiiri veya modern şiir şeklinde nazma çekilmiştir. Türkiye'de şimdiye kadar boyların tamamı nazma çekilemezken İran Türk şairlerinden Sehend, on iki boyun tamamını modern şiir tarzında ve destan şeklinde nazma çekmiştir. Son yıllarda ise İran Türk şairlerinden Hüseyin Mehemmedhanî Güneyli, Dede Korkut Boylarının tamamını çağdaş halk hikâyesi tarzında tasnif etmiştir. Nesir kısımlarını âşıklık geleneğinin sözlü anlatım üslubunda; şiir kısımlarını da âşık şiirinin koşma ve geraylı türlerinde yazmıştır. Bu çalışma ile Dede Korkut Boyları, Kerem ile Aslı, Kaçak Nebi, Köroğlu hikâyeleri gibi âşıkların halk hikâyesi repertuarına girmiştir. Bazı Tebriz-Karadağ âşıkları düğün derneklerde halk hikâyesi olarak yorumlamaktadır. Muhammethanî, bu ve diğer çalışmaları ile hem halk edebiyatına yeni eserler kazandırmış hem de meydana getirdiği yeni bir özgün çalışma ile bu sahada uzmanlığını kanıtlamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Dede Korkut Boyları, halk hikâyesi

The Classification of the Dede Korkut Stories in the form of Folk Stories: Hüseyin Mehemmedhanî and his Works

The Dede Korkut Stories, either all or some of them, have been versified by various poets in different places of the Turkish world in the form of folk poetry or modern poetry. Although all of the stories (each called boy originally) have not yet been versified in Turkey, the Iranian-Turkish poet Sehend versified all of the 12 stories in the modern poetry style and in the epic form. In recent years, Hüseyin Mehemmedhani Güneyli, another representative of the Iranian-Turkish poets, classified all of the Dede Korkut Stories in the form of modern folk stories. He wrote the prosaic parts in the oral expression style of the ashiqtradition, and the poetic parts in the types of koshma and gerayli both belonging to the ashiq poetry as well.With this work, the Dede Korkut Stories have been included in the ashiqs’ repertoire of folk stories like Kerem&Asli, KaçakNebi and Köroğlu. Some ashiqs of Tabriz-Karadagh interpret them as folk stories in weddings and ceremonies. Muhammedhani, with this original and other works of his, has both introduced new tastes to the folk literature and proved his expertise in the field.

Keywords:

Dede Korkut Stories, folk stories,

PDF

___

Bahattin Karakoç, Basat, Zaman Bir Beyaz Türküdür, 1984, İstanbul. Basri Gocul, Türk Millî Destanı / Oğuzlama- Örnekleri II, 1949, İstanbul. Behçet Kemal Çağlar, Boğaç Han Masalı, Malazgirt Zaferi’nden İstanbul’un Fethine, 1971, İstanbul. Bulud Karaçorluz (Sehend), Sehend’in Eserleri I-II, Eḫter Neşriyatı, 1382/2003, Tebriz. Hüseyin Muhammedhanî Güneyli, Behlul Dânende Letifeleri, y.y.y., 1389/2010, Tahran. Hüseyin Muhammedhanî Güneyli, Dan Sökülecek, 2007, Tahran. Hüseyin Muhammedhanî Güneyli, Dede Korkut Boyları "Çağdaş Âşık Edebiyatına Uygun", Orhun Yayınevi, Tahran, 1392. Hüseyin Muhammedhanî Güneyli, Dede Korkut Kitabı, y.y.y., Tahran, 1378. Hüseyin Muhammedhanî Güneyli, Meşin, y.y.y., 1378/1999. Muharrem Ergin, Dede Korkut Kitabı I-II, Türk Dil Kurumu Yayınları, 2016, Ankara. Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu, Dedem Korkut’tan Boğaç Han Destanı, 1977, İstanbul. Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu, Dedem Korkut’tan Salur Kazan Destanı, 1976, İstanbul. Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu, Destanlarda Uyanmak, 1984, İstanbul. Yusuf Akgül, Dede Korkut Destanı, Kurgan Edebiyat yayınları, 2012, Ankara. Ziya Gökalp, Arslan Basat, Yeni Mecmua, 9 Ağustos 1917, İstanbul. Ziya Gökalp, Deli Dumrul, Yeni Mecmua, 2 Ağustos 1917, İstanbul. .