19. YÜZYILIN SOSYAL VE SİYASİ OLAYLARINA BİR BAKIŞ: BİR TARİH ÜSTADI NÂFİ VE TARİH MANZUMELERİ

Edebiyatımızda doğum, ölüm, evlilik, savaş, barış gibi sosyal ve tarihî olaylar yanında sel, deprem gibi doğal felaketler, devlet adamlarının tayin ve terfileri, çeşitli binaların (cami, mescit, han, hamam vb.) inşası ve daha sayılabilecek pek çok konu hakkında yazılan tarih manzumeleri, sosyal, siyasî ve kültürel alanda kaynaklık edici olması hasebiyle önemli edebî vesikalardır. 19. yüzyılın tanınmış simaları arasında adı anılmayan şair Nâfi, Osmanlı Devleti’nin çalkantılı dönemler geçirdiği bu yüzyılda yaşadığı muhit itibariyle bizzat kendinin de şahit olduğu tarihî, sosyal ve kültürel olaylara kayıtsız kalmayarak 70 adet tarih manzumesi yazmış, bu manzumelerle de tarih düşürmedeki ustalığını ve bu alana olan ilgisini bizlere göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Nâfi, 19. yüzyıl, divan, tarih düşürme.

The literary art for composing chronograms about the construction of several structures (mosque, hotel, hammam) appointments and promotions of statesmen, natural disasters such as flood and earthquake in addition to social and historical events such as birth, death, marriage, war, and peace are important documents due to the fact that they serve as references in social, political and cultural fields in the literature. Nâfi wrote 70 chronograms and showed us his interest and mastership in the field of composing chronograms by not remaining indifferent to the historical, social and cultural events he witnessed due to the location he lived in, during the times in which Ottoman Empire went through a critical period.

Keywords:

Nâfi 19th century, divan, divan, composing chronograms.,

PDF

___

Canım, R. (2012). Divan Edebiyatında Türler. Ankara: Grafiker Yayınları.

Çavuşoğlu, H. (2012). Nâfi Arab Tâhir Efendi-zâde’nin Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanı (İnceleme-Transkripsiyonlu Metin). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Demirel, Ş. (2008). Antepli Aynî Divanı’ndaki Tarih Manzumeleri Üzerine Bir İnceleme. Turkish Studies, 3(4), 372-398.

Divan-ı Nâfi. Ankara: Millî Kütüphane, Millî Kütüphane Yazmalar Kolleksiyonu, No: 305. Fatîn Davud, Hatimet’ül-Eş’âr (haz. Ömer Çiftçi, ekitap. kulturturizm.gov.tr) * TAED 52 Güzelbey, C. C. (1962). Münif Paşa’nın Babası Abdünnâfi Efendi. Gaziantep Kültür Dergisi, 5(55).

İnal, İ. M. K. (1930). Son Asır Türk Şairleri. İstanbul: Orhaniye Matbaası.

Karal, E. Z. (1999). Osmanlı Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.

Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî. C.4, İstanbul, 1311.

Savaş, M. (1996). Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın İsyanı ve Neticeleri Hazırlayan Unsurlar. Aksu Gazetesi, 407-430.

Şıvgın, H. (2000). 19. Yüzyılın İlk Yarısında Ayıntab. OTAM, 11, 503-553.

Yakar, H. İ. (2007). Mahallî Kaynakların Değerlendirilmesi ve Antepli Divan Şairleri Örneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 1-13.

Yakıt, İ. (2010). Türk-İslâm Kültüründe Ebced Hesabı ve Tarih Düşürme. İstanbul: Ötüken Neşriyat.