Nietzsche’nin ‘Tanrı Öldü’ Sözü ve Değerler Sorunu

19. yüzyılda birçok filozof, Batı’da etkin gele­neksel Tanrı anlayışına mey­dan okumaya başladılar. Aydınlanma döneminde, değerler soru­nu büyük ölçüde felsefenin gündeminden dışlanmıştır. 19. yüz­yılda pozitivizm, bilimin nesnelliğinin değerlerden bağımsızlık ve tarafsızlık sayesinde sağlanabileceğini, hatta bunların bilim yapmanın vazgeçilmez şartları olduğunu belirtmiştir. Nietzsche, 19. yüzyılın ikinci yarısında büyük düşünürlerin temelinden sarsmaya cesaret edemediği bir geleneği içinden yıkmak istemiş ve ‘Tanrı’ yerine ‘Üstinsan’ı geçirerek bunu tamamlamak istemiştir. Nietzsche, değerler bunalımının sebeplerini ve bunalımdan çıkma yollarını göstermeye çalışmıştır. Bu çalışmamızda Nietzsche’nin Batı metafizik geleneği ve bu geleneğin bizi getirdiği nihilizmle hesaplaşmasını ele alacağız.

In the 19th century, a lot of philosophers began to challenge the understanding of an active traditional God in the West. In the period of Enlightenment, the problem of values were largely excluded from the agenda of philosophy. In the 19th century, positivism stated that the objectivity of science can be achieved through the values of independence and impartiality, which are even essential conditions of science. In the second half of the 19th century, Nietzsche wanted to break down a tradition from inside that the great thinkers did not have the courage to shake the foundation of it and he wanted to complete it by passing Superman instead of God. Nietzsche tried to show the causes of the depression of values and the ways of how to overcome depression.In this study, the Western metaphysical tradition of Nietzsche and reckoning with nihilism that this tradition brought us will be handled

___

  • Anğ, T. (2000). “Felsefi Antropoloji Açısından Din ve Ahlak”. Bedia Akarsu Armağanı. (Hazırlayanlar: B. Çotüksöken, D. Özlem). İstanbul: İnkılap Yayınları, ss. 155-163.
  • Armstrong, K. (1998). Tanrının Tarihi. (Çev. Oktay Özel vd.). Ankara: Ayraç Yayınevi.
  • Aydın, M. S. (2010). Din Felsefesi. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları.
  • Barrett, W. (2003). İrrasyonel İnsan. (Çev. Salih Özer). Ankara: Hece Yayınları.
  • Behler, E. (2001). “Yirminci Yüzyılda Nietzsche”. Cogito: Kayıp Bir Kıta, Sayı: 25, Kış 2001, ss. 22-50.
  • Berk, M. (2013). “Tüm Değerlerin Kökeni: Değer Kavramının İnsan Zihnindeki Gelişimi Üzerine Antropolojik Bir Deneme”, http://www.yaziyaz.net/Felsefe/index. php/makaleler/156-tum-degerlerin-koekeni.html (23.05.2013).
  • Berkowitz, P. (2003). Nietzsche: Bir Ahlâk Karşıtının Etiği. (Çev. Ertürk Demirel). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Bolay, S. H. (2007). “Aşkın Değerler Buhranı”. Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyum. (Ed. R. Kaymakcan vd.). İstanbul: Dem Yayınları, ss. 55-69.
  • Buber, M. (2000). Tanrı Tutulması. (Çev. Abdüllatif Tüzer). Ankara: Lotus Yayınları.
  • Costea, B., Amiridis, K. (2011). “The Movement of Nihilism as Self-Assertion”. The Movement of Nihilism: Heidegger’s Thinking after Nietzsche, (Eds. L. P. Hemming vd.). London, New York: Continuum Int. Pub.
  • Deleuze, G. (2001). “Üstinsan: Diyalektiğe Karşı”. Cogito, Nietzsche: Kayıp Bir Kıta, Sayı: 25, Kış 2001, ss. 111-132.
  • Foale, S. (2000). “Blanchot and Nietzsche on the Death of God”, Journal of Nietzsche Studies, Sayı: 19, Spring 2000, ss. 71-79.
  • Foucault, M. (1994). Kelimeler ve Şeyler: İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi. (Çev. M. Ali Kılıçbay). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
  • Gasset, J. O. (1998). Tarihsel Bunalım ve İnsan. (Çev. Neyire G. Işık). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Günay, M. (2002). “Hermeneutik Felsefe Açısından Bilgi-Değer İlişkisi”. Bilgi ve Değer. (Ed. Şahabettin Yalçın). Ankara: Vadi Yayınları, ss. 265-277.
  • Heidegger, M. (1977). The Question Courevning Technology. (Trans. W. Lovitt), New York, London: Garlard Pub. Inc.
  • Heidegger, M. (2002). “Nietzsche ve Batı Metafiziği: Nietzsche’nin Sözü: Tanrı Öldü”.
  • Nietzsche ve Din. (Çev. Ahmet Demirhan). İstanbul: Gelenek Yayınları, ss. 59-107.
  • Horkheimer, M., Adorno, T., Gadamer, H. G. (2001). Söyleşi: “Nietzsche ve Biz”. Cogi- to, Nietzsche: Kayıp Bir Kıta, Sayı: 25, Kış 2001, ss. 206-212.
  • Hökelekli, H. (2011). Ailede, Okulda, Toplumda Değerler Psikolojisi ve Eğitimi, İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Ingraffia, B. D. (2002a). “Heidegger’in Unutuşu: Kitab-ı Mukaddes Teolojisinden Temel Ontolojiye”, Heidegger ve Teoloji. (Der. ve çev. Ahmet Demirhan), İstanbul: İnsan Yayınları, ss. 75-144.
  • Ingraffia, B. D. (2002b), “Nietzsche ve Hristiyanlık: Nietzche’nin İstihzası: Aşkınlığın Reddedilmesi”. Nietzsche ve Din. (Çev. Ahmet Demirhan). İstanbul: Gelenek Yayınları, ss.109-180.
  • Kaufmann W. (ed.) (1954). The Portable Nietzsche. New York: The Wiking Press.
  • Köse, Ali (2002). “Sekülerden Kutsala Yolculuk”. Sekülerizm Sorgulanıyor. (Haz. Ali Köse). İstanbul: Ufuk Kitapları, ss. 203-222.
  • Kuçuradi, İ. (1999). Nietzsche ve İnsan. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
  • Küçükalp, K. (2003). Nietzsche ve Postmodernizm. İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • Mengü, M. (2006). Friedrich Nietzsch’nin Tanrı Öldü Sözü ve Bunun Modern Felsefi Düşünce İçinde Kapladığı Yer. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Neiman, S. (2006). Modern Düşüncede Kötülük. (Çev. Ayhan Sargüney). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Nietzsche, F. (1996). Ecce Homo; Kişi Nasıl Kendisi Olur? (Çev. Can Alkor). İstanbul: Say Yayınları.
  • Nietzsche, F. (2009). Tan Kızıllığı; Ahlaksal Önyargılar Üzerine Düşünceler. (Çev. Özden Saatçi), Say Yayınları, İstanbul.
  • Nietzsche, F. (2003). Şen Bilim. (Çev. Levent Özşar). Bursa: Asa Yayınları.
  • Nietzsche, F. (2010). Güç İstenci. (Çev. Nilüfer Epçeli). İstanbul: Say Yayınları.
  • Nietzsche, F. (1995a). Deccal: Hıristiyanlığa Lanet. (Çev. Oruç Aruoba). İstanbul: Hil Yayın.
  • Nietzsche, F. (1969). Twilight of the Idols and the Anti-Christ, (Trans. R. J. Hollingdale), Harmondsworth: Penguin.
  • Nietzsche, F. (1995b). Böyle Buyurdu Zerdüşt. (Çev. A. Turan Oflazoğlu). İstanbul: Cem Yayınevi.
  • Nietzsche, F. (2004). Ahlakın Soykütüğü Üzerine. (Çev. Ahmet İnam). İstanbul: Say Yayınları.
  • Nietzsche, F. (1990). İyinin ve Kötünün Ötesinde; Bir Gelecek Felsefesini Açış. (Çev. Ahmet İnam). İstanbul: Ara Yayıncılık.
  • Özkan, S. (2004). Nietzsche: Kaplan Sırtında Felsefe. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
  • Özlem, D. (2004). Etik; Ahlak Felsefesi. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
  • Peacocke, J. (2002). “Heidegger ve Onto-Teoloji Sorunu”. Heidegger ve Teoloji. (Der. ve çev. Ahmet Demirhan). İstanbul: İnsan Yayınları, ss. 147-168.
  • Platon. (1997). Timaios. (Çev. Erol Güney, Lütfi Ay). İstanbul: MEB Yayınları.
  • Robinson, D. (2000). Nietzsche ve Postmodernizm. (Çev. Kaan H. Öktem). İstanbul: Everest Yayınları.
  • Sartre, J. P. (1993). Varoluşçuluk. (Çev. Asım Bezirci). İstanbul: Say Yayınları.
  • Sartre, J. P. (1947). Situations I. Paris: Gallimard.
  • Savater, F. (2008). Nietzsche’nin Dansı. (Çev. Saliha Nilüfer). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Şahin, N. (2000). “Hegel’de Tanrı Öldü Sözünün Anlamı”. Dini Araştırmalar, Eylül-Aralık 2000, Cilt: 3, ss. 73-79.
  • Tannenbaum, Donald, Schultz, D. (2005). Siyasi Düşünce Tarihi: Filozoflar ve Fikirleri. (Çev. F. Demirci), Ankara: Adres Yayınları.
  • Toku, N. (2002). “Değerlerin Dilemması: Sübjektiflik ve Objektiflik”. Bilgi ve Değer. (Ed. Şahabettin Yalçın). Ankara: Vadi Yayınları, ss. 101-113.
  • Trotter, F. T. (1965). “Variations on the ‘Death of God’ Theme in Recent Theology”. Journal of Bible and Religion, 33(1), January 1965, ss. 42-48.
  • West, D. (1998). Kıta Avrupası Felsefesine Giriş. (Çev. Ahmet Cevizci). İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • Yaman, E. (2012). Değerler Eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları.