FELSEFE(MİZ) ÜZERİNE BİR DENEME (Türkiye’de Felsefe Nasıl Olanaklıdır?)

Öz Evrensel niteliğine rağmen, felsefe, bir kültür çevresinde ortaya konulabilen bir düşünme etkinliğidir. Bir bütün olarak evrene bir tavır alışı gerektirir. Diğer düşünme biçimleri gibi, belli bir kültür içinde yaratılıp evrensel kültüre katılır. Bir kültüre ait olup evrensel kültüre katılmak için düşünmenin ana dilde yapılmış olması gerekir. Ama tüm bunlara sahip olmak felsefe yapmak için yeterli değildir. Eklenilecek ya da bağlanılacak bir geleneği zorunlu kılar. Devamı da ancak bu kültürel çerçeve içinde eklenilen geleneğin yeniden okunması, şimdileştirilmesi, günümüze taşınması ile mümkündür. En önemli görevi, belli bir geleneğe bağlı kalmak, ama değerleri olabildiğince, en acımasız bir biçimde eleştirmek olan felsefenin diğer düşünme biçimlerinden ayrılan yönü, akıl ve eleştiri zemininde üretiliyor olmasıdır. İdeal bir felsefi düşünce geleneğinin şartı da dini ve siyasi kaygılardan uzak bir düşünce biçimi oluşturabilmektir. Bu yazıda, yukarıda belirtilen çerçevede, “dünya problemleri karşısında her kültürün belli bir düşünce geleneği içinde bir tavır alışı olmalıdır” olgusundan hareketle ‘Türkiye’de felsefe’ ve Türkiyede felsefe yapmanın olanakları üzerine bazı değerlendirmelerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Felsefe, Kültür, Gelenek, Düşünme biçimleri, dil, okuma

PDF

___

Arda Denkel, Düşünceler Ve Gerekçeler, Felsefe Yazıları I, Göçebe Yayınları, İstanbul 1997.

Abraham Wolf, Nİetzsche’nin Felsefesi, Çev. Sebahattin Çevikbaş-H.Subhi Erdem, Babil Yayınları, Erzurum, 2003.

Ahmet Mithat, ‘Schopenhauer’in Hikmet-i Cedidesi/Schopenhauer’in Yeni Hikmeti’, Felsefe Metinleri, Sadeleştiren ve yayına haz., Erdoğan Erbay- Ali Utku, Babil Yayınları,Erzurum, 2002.

Hatemi Senih Sarp, “Filozofik Düşünüş ve Karakterleri”, Felsefi ve İctimai Konferanslar, Türkiye Harsi ve İctimai Araştırmalar Merkezi Kitapları, Çığır Mecmuası Neşriyatı, Sümer Basımevi, Ankara 1938.

Katip Çelebi, Mîzânü’l-Hak Fî İhtiyâri’l-Ahak, haz., Orhan Şaik Gökyay, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1993.

Mübahat Türker Küyel, Türkiyede Cumhuriyet döneminde Felsefe Eylemi, A.Ü. Basımevi, Ankara 1976.

Odo Marquard, İlkeselliğe Veda, Çev., Şebnem Sunar, Sarmal Yayınevi, İstanbul 1995.

Ömer Naci Soykan, “Felsefede Gelenek Oluşturmak”, Felsefelogos, 1988/4 (Cumhuriyet Türkiye’sinde Felsefe).

Ömer Naci Soykan, “İnsanın Dünyadaki Yerinin Yeniden Sorgulanması Üzerine”, Kutadgubilig; Felsefe-Bilim Araştırmaları, Ocak 2002.

Raymond Polin “The Sense of the Human” Philosophy and Phenomenological Reserch,Vol XXIX, June 1969, No:4.(536-561).

Takiyettin Mengüşoğlu, İnsan Felsefesi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1988.

Rahmi Karakuş, Felsefe Serüvenimiz, Seyran Yayınları, İstanbul 1995.

Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, “Memleketimizde İlmi ve Felsefi Hayatın İnkişafı Şartları”, Felsefi ve İctimai Konferanslar, Türkiye Harsi ve İctimai Araştırmalar Merkezi Kitapları, Çığır Mecmuası Neşriyatı, Sümer Basımevi, Ankara 1938, s. 104