Erken Tunç Çağı Sonu ve Orta Tunç Çağı’nda Güneybatı Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası

Erken Tunç Çağı sonu (MÖ 2500-2000) ile Orta Tunç Çağı’nda (MÖ 2000-1800) sadece Batı Anadolu’da değil, Anadolu genelinde kültürel ve siyasi hareketlilik yaşanmaya başlar. Yazının henüz bilinmediği Erken Tunç Çağı sonunda yaşanan gelişmeler hakkında daha geç tarihli Hitit metinlerinden kısıtlı da olsa bilgi sahibi olabilmekteyiz. Bunun dışında bilim adamlarının söz konusu dönemin sosyal ve siyasi yapısı hakkında ileri sürdüğü bir takım öneriler bulunmaktadır. MÖ 2. binyılın başlarında yani Orta Tunç Çağı’nda ise zenginleşen kentlerin başına geçen yerel krallar tarafından yönetilen kent devletlerinin olduğunu bilmekteyiz. Bunlardan Orta Anadolu’da yer alan Neşa (Kaneş) beyliği, daha sonraki dönemde Hitit Krallığı’nın kurulmasına öncülük edecektir. Beycesultan gibi önemli ve güçlü bir kentin yer aldığı Güneybatı Anadolu Bölgesi, MÖ 3. binyıl sonu ve 2. binyıl başında kültürel ve siyasi anlamda hareketliliğin yaşandığı kilit bir bölgedir. Bu çalış- mada, Güneybatı Anadolu’da söz konusu süreçte yaşayan halkların kimliği ve kent devletlerinin varlığı ele alınmaya çalışılacaktır.

At the end of the Early Bronze Age (2500-2000 BC) and the Middle Bronze Age (2000-1800 BC) not only in Western Anatolia but also throughout the Anatolia cultural and political mobility begins to develop. We have knowledge about the developments at the end of the Early Bronze Age of writings, yet unknown from the later date Hittite texts. Out of this fact, there are some suggestions that scholars put forward about the social and political structure of period at issue. We know the city states ruled by local kingdoms heading cities to get rich in the beginning of the 2nd Millennium BC namely Middle Bronze Age. The city of Nesha (Kanesh), among these, in the Central Anatolia will lead to establishment of the Hittite Kingdom in the later period. Southwestern Anatolia Region included the important and powerful city such as Beycesultan was the key region experiencing of cultural and political mobility at the end of the 3rd Millennium BC and in the beginning of the 2nd Millennium BC. In this study, it will be tried to deal with the presence of city states and the identity of people living in the Southwestern Anatolia at that period.

___

  • Albayrak, İ. (2006). Kültepe Tabletleri IV. Ankara: TTKY.
  • Alparslan, M. (2009). Hititolojiye Giriş. İstanbul: TEBE Yayınları.
  • Bachhuber, C. (2013). “James Mellaart and the Luwians. A Culture-(Pre)History”. Luwi- an Identities. Culture, Language, and Religion between Anatolia and the Aegean. A. Mouton, I. Rutherford, I. Yakubovich (Ed.). Leiden-Boston: 279-304.
  • Bahar, H. (1994). “MÖ II. Binyıl Başlarında Anadolu-Mezopotamya Arasındaki Ticaret Hayatı”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 3, 307-312.
  • Balkan, K. (1948). Ankara Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan Boğazköy Tabletleri. Ankara: MEB Yayınları.
  • Bilgen, A. N., G. Coşkun, Z. Bilgen, A. Kuru, N. Yüzbaşıoğlu, F. Ç. Özcan, S. Çırakoğlu, S Silek. (2012). “Seyitömer Höyük 2010 Yılı Kazısı”. 33. Kazı Sonuçları Toplantısı 1. Cilt. Ankara: 233-255.
  • Bryce, T. R. (1974). “Some Geographical and Political Aspects of Mursilis’ Arzawan Campaign”. Anatolian Studies 24. Ankara: 103-116.
  • Büyükkolancı, M. (1998). “Apasas, Eski Efes ve Ayasuluk”, Geçmişten Günümüze Selçuk Sempozyumu, Eylül 1997. İzmir: 31-40.
  • Carruba, O. (1992). “Luwier in Kappadokien”. La Circulation Des Biens, Des Personnes et Des İdees Dans le Proche-Orient Ancien, XXXVII R.A.I. Paris: 251- 257.
  • Del Monte, G. F. ve Tischler, J. (1978). Répertoire Géographique des Textes Cunéiformes VI: Die Orts- und Gewässernamen der hethitischen Texte. Wiesbaden.
  • Efe, T. (2003). “Son Kalkolitik ve İlk Tunç Çağı. Batı Anadolu”. Arkeoatlas 2. İstanbul: 94-129.
  • Emre, K. (1978). Yanarlar. Afyon Yöresinde Bir Hitit Mezarlığı. Ankara: TTKY VI/22.
  • Garstang, J. (1941). “Arzawa ve Lugga Memleketlerine Ait Bir Harita”. Belleten V/17- 18. Ankara: 17-32.
  • Garstang, J. ve Gurney, O. R. (1959). The Geography of the Hittite Empire. Londra.
  • Goetze, A. (1933). Die Annalen des Mursilis. MVAG 38. Leipzig Hinrichs.
  • Goetze, A. (1957). Kleinasien, Kulturgeschichte des Alten Orients, Münih.
  • Hawkins, J. D. (1998). “Tarkasnawa King of Mira ‘Tarkondemos’, Boğazköy Sealings and Karabel”. AS 48. Ankara: 1-31.
  • Heinhold-Krahmer, S. (1977). Arzawa, Untersuchungen zu einer Geschichte nach den hethitischen Quellen (= THeth 8). Heidelberg.
  • Karauğuz, G. (2002). Boğazköy ve Ugarit Çivi Yazılı Belgelerine Göre Hitit Devletinin Siyasi Antlaşma Metinleri. Konya: Çizgi Kitabevi.
  • Korfmann, M. (1995). “1993 Yılı Troya Çalışmaları”. 16. Kazı Sonuçları Toplantısı I. Cilt. Ankara: 239-247.
  • Lloyd, S. ve Mellaart, J. (1962). Beycesultan Vol I: The Chalcolithic and Early Bronze Age Levels. Londra.
  • Macqueen, J. G. (1968). “Geography and History in Western Asia Minor in the Second Millennium B.C.”. AS 18. Ankara: 169-185.
  • Macqueen, J. G. (2001). Hititler ve Hitit Çağında Anadolu. (Çev. Esra Davutoğlu). Ankara: Arkadaş Yayıncılık.
  • Mallory, J. P. (2002). Hint Avrupalıların İzinde Dil, Arkeoloji ve Mit (Çev. Müfit Günay). İstanbul: Dost Kitabevi Yayınları.
  • Melchert, H. C. (2010). Luviler. Anadolu’nun Gizemli Halkı. (Çev. Barış Baysal ve Çiğdem Çidamlı). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
  • Mellaart, J. (1981). “Anatolia and the Indo-Europeans”. Journal of Indo-European Studies 9. Austin: 135-149.
  • Mellaart, J. (1993). “The Present State of ‘Hittite Geography’”. Nimet Özgüç’e Armağan. Ankara: 415-422.
  • Mellaart, J. ve A. Murray. (1995). Beycesultan Vol III Part II: Late Bronze Age and Phrygian Pottery and Middle and Late Bronze Age Small Objects. Oxford.
  • Özgüç, T. (1986). Kültepe-Kaniš II. Eski Yakındoğu’nun Ticaret Merkezinde Yeni Araştırmalar. Ankara: TTKY V.
  • Şahoğlu, V. (2004). “Erken Tunç Çağında Anadolu Ticaret Ağı ve İzmir Bölgesi”. I.-II. Arkeolojik Araştırmalar Sempozyumu, Anadolu Ek Dizi: 1. Ankara: 245- 262.
  • Ünal, A. (1989). “Orta ve Kuzey Anadolu’nun MÖ 2. Binyıl İskân Tarihiyle İlgili Sorunlar”. Anatolia 22. Ankara: 17-37.
  • Ünal, A. (2003). Hititler Devrinde Anadolu 2. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
  • Von Der Osten, H. H. (1937). Researches in Anatolia 8. The Alishar Hüyük Seasons of 1930-1932. Part 2. Illinois.
  • Yakar, J. (1976). “Hittite Involvement in Western Anatolia”. AS 26. Ankara: 117-128.
  • Yiğit, T. (2003). “İlk Tunç Çağı’nın Son Evresinde Anadolu’nun Siyasal Görünümü”. Tarih Araştırmaları Dergisi, XXI-33. Ankara: 167-182.