Bingöl'de hızlı şehirleşmeden kaynaklanan çevre sorunları

Günümüzde dünya ülkelerinin şehirleşmeyle ilgili pek çok sorunları vardır. Ekonomik kalkınmasını tamamlamamış veya ekonomisi yeni gelişen her ülkede, yaşanan sorunlar çok daha fazladır. Şehirlerin nüfusu arttıkça sorunları da artmaktadır. Bunların başında altyapı eksikliği, gecekondulaşma, çevre ve hava kirliliği, içme ve kullanma suyu sıkıntısı, trafik, gürültü, asayiş bozukluğu ve plânlama eksikliği gibi sorunlar gelmektedir. Türkiye gelişmekte olan bir ülkedir ve şehirsel sorunları da her geçen gün artmaktadır. Özellikle de ülkenin doğusunda yaşanan sorunlar had safhadadır. Bu şehirler arasında ülkemizin Bingöl şehri tipik bir örnek oluşturmaktadır. Bingöl, ülkemizin gelişmekte olan bir şehridir. Diğer bir ifadeyle, Bingöl 1935’li yıllarda 1298 nüfusa sahip bir köy yerleşmesi iken, nüfusu 72 yılda yaklaşık 66 kat artmış ve 2007 yılında yapılan son nüfus sayımında yaklaşık 80.000’in üzerinde (86.511 kişi) nüfus barındıran ve yakın çevresine fonksiyonel bakımdan hizmet veren bir şehir durumuna gelmiştir. Şehrin bugüne kadar gelişememiş olmasının asıl nedeni başta iklim koşulları, yeryüzü şekilleri, yükselti olmak üzere, güvenlik ortamının sağlanamaması gibi nedenlerdir. Bu olumsuzluklara rağmen, Bingöl şehri çevresindeki pek çok yerleşmelere oranla sahip olduğu avantajlı konum nedeniyle nispi bir gelişme sağlamıştır.

The environmental problems caused by rapid urbanisation in Bingöl

The world countries have a lot of problems today. Any country that has just completed its economic development or has a developing economic situation at present is likely to have a larger number of problems. In particular, the increase in the population of the cities in the developing countries leads to an increase in these problems. Lack of substructure, squatter development, environmental, noise and air pollution, the trouble with drinking and usable water, traffic, lack of planning and security problems take the lead of these problems. Similarly, Turkey is a developing country whose urban problems are on the increase day by day. Especially the eastern part of the country abounds in such problems. Of such eastern cities, Bingöl is a typical example. Bingöl is one of the developing cities of our country. That is to say, while Bingöl/Çapakçur was just a village settlement with a population of 1298 in the 1935s, it now hosts around 80.000 people and gives a functional service to its vicinity. The main reasons why the city has been unable to develop adequately so far are the climactic conditions, geographical forms, heights and social disturbances mainly caused by terrorist activities. For all these negative aspects, the city has developed thanks to its advantageous situation when compared with that of the settlements around.

PDF

___

Atalay, İ. (2002). Türkiye’nin Ekolojik Bölgeleri. İzmir: Dokuz Eylül, Üniv. Buca Eğitim Fak.
Atalay, İ. (2004). Doğa Bilimleri Sözlüğü. İzmir: Meta Basım Matbaası.
Akkan, E. (1971). “Bingöl’ün Yer Değiştirmesinde Rol Oynayan Jeomorfolojik Etkenler.” Jeomorfoloji Dergisi, 3, 38-44.
Bilgin, T., Erer, S. ve Göçmen, K. (1972). 22 Mayıs 1972 Bingöl Depremi. İstanbul: İÜ Edebiyat Fak. Yay. No: 1722, Coğrafya Enst. Yay. No: 67.
Dereli, T. ve Baykasoğlu, A. ( 2001). Atıklar ve Çevre Sorunları İle Mücadele Çevre ve İnsan. Ankara: T.C. Çevre Bakanlığı Yayın Organı, Sayı:50.
Devlet İstatistik Enstitüsü Çevre İstatistikleri (2001 Yılı Ocak Ayı Hava Kirliliği Haber Bülteni), (2001).
Dix, H.M. (1981). Environmental Pollution. Newyork: John Willey Sons Ltd. Chichester.
Doğanay, H. (1987). Türkiye Beşeri Coğrafyası. İstanbul: M.E.B. Yayınları:2982, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi: 877, Eğitim Dizisi:10.
Engin, N. (1985). “Çevre Kirlenmesi.”, İÜ. Edebiyat Fak. Coğrafya Bölümü, Coğrafya Dergisi. Sayı: I, 127-141.
Kara, H. (1990). “Çukurova’da Endüstri.”, Coğrafya Araştırmaları Dergisi, AKDTYK, Cilt: 1, Sayı: 2, 193-227.
Karabulut, Y. (1986). “Malatya’da Şehirsel Gelişme ve Getirdiği Sorunlar”. 14-15 Nisan 1986 Fırat Havzası Sempozyumu. Elazığ: FÜ Yay. (s.171-190).
Kaya, F. & Soylu, H. (2002). “The City of Ağrı, A Typical Example of The Environmental Problems Brought About by The Rapid Urbanization in Turkey” 8-12 July 2002, “ISWA 2002 World Environment Congress. Appropriate Environmental and Solid Waste Manegement and Technologies For Developing Countries, Volume 1, İstanbul, (pp.451-460).
Keleş, R. (1961), Şehir ve Bölge Planlaması Açısından Şehirleşme Hareketleri. Ankara: Ajans-Türk Matbaası.
Özçağlar, A. (1997), Türkiye’de Belediye Örgütlü Yerleşmeler (Kasabalar Şehirler). Ankara: Ekol Yayınevi.
Özey, R. (2000). Depremle Uyanmak. İstanbul: EKEV. Yayınları.
Özey, R. (2001). Çevre Sorunları. İstanbul: Aktif Yayınevi.
Özgüç, N. (1992). “Şehirsel Koruma ve Coğrafya.” İÜ Edebiyat Fak. Coğrafya Bölümü, Coğrafya Dergisi, Sayı: 3, 61-122.
Seymen, İ. & Aydın, A., (1972). “Bingöl Deprem Fayı ve Bunun Kuzey Anadolu Fay Zonu İle İlişkisi.” M.T.A. Dergisi, Sayı: 79, 1-9.
Spurgeon, R. (2002). Ekoloji. (Çev. Deniz Yurtören), Ankara: Tübitak.
Sungur, K. (1977). “Klimatik Açıdan Türkiye’de Hava Kirlenmesi Sorunu.” İstanbul Üniv. Coğrafya Enstitü Dergisi. Sayı: 20-21, 135-150.
Şahin, C. (1989). “Hava Kirliliği ve Hava Kirliliğini Etkileyen Doğal Çevre Faktörleri.” Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Bilim ve Uygulama Kolu, Coğrafya Araştırmaları Dergisi, C: I, Sayı: I.
Tonbul, S. (1990a). “Bingöl Ovası ve Çevresinin Jeomorfolojisi ve Gelişimi.” Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Cilt: 2, Şubat 1990, Sayı: 2, 329-352.
Tonbul, S. (1990b). “Bingöl Ovası ve Çevresinin İklimi.” FÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, 347-374.
Tuncel, M. (1992). “Bingöl” Maddesi. İslam Ansiklopedisi, VI, 183-184.
Tümertekin, E. (1973). Türkiye’de Şehirleşme ve Şehirsel Fonksiyonlar. İstanbul: İÜ. Yay. No:1840, Coğrafya Enst. Yay. No:72.
Yılmaz, C. (1995). “Türkiye’de Kentsel Konut Sorunu ve Yurtdışındaki İşgücünün Büyük Kentlerimizdeki Konut Sorununun Çözümüne Katkısı.” Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 1, 475-494.
http://www.die.gov.tr
http://www.tema.org.tr
http://www.unep.org