ARTHUR SCHNITZLER’İN “FRAULEIN ELSE” VE İNCİ ARAL’IN “GELİN” ADLI ÖYKÜLERİNDE KADIN PROFİLİ

Öz Çağdaş yazın dünyasında yer alan sayısız yazarlar arasında belki en önde gelen yazarlardan biri olan Arthur Schnitzler(1862-1931) kahramanlarını yaratırken, çok yönlü ve donanımlı olmalarına öncelik vermiştir. Seçtiği figürlerin arka alanlarının derinlik psikolojisiyle örülü oluşu, onun kahramanlarına yüklediği zaman üstü değerlerle ölçülür. Bu yüzden daha yaşadığı dönemde yarının yazarı olmasını başarabilmiş ender yazarlardandır Schnitzler. Derinlik psikolojisinin kadın figür üzerindeki yoğunluğu bu açıdan kayda değerdir. Else, bu yoğunluk içerisinde döneminin toplumsal çirkefliğinin ve çürümüşlüğünün bir panoramasının izdüşümüdür. Çağdaş Türk yazınında Schnitzlerle nerdeyse aynı paralellikte tematik ürünler veren İnci Aral da, kullandığı dil ve seçtiği kadın figürlerle okuruna aşkın ve derinlikli bir düşünce alanı yaratmayı başaran ender yazarlardandır. Bu çalışmada, Schnitzler’in “Fraeulein Else”(1924) ve İnci Aral’ın “Gelin”(2006) adlı öykülerinde somutlaşan Else ve Melek adlı figürlerde, okur açısından ne gibi ruhsal çözümlemelerin yapılabileceğinin izlerini sürmeye çalıştım.

Anahtar Kelimeler:

Dekadenz, derinlik psikolojisi, kadın figür

PDF

___

Adler, Alfred (2006): İnsanı Tanıma Sanatı, (Çev.) Kamuran Şipal, say Yayınları, İstanbul.

Aral, İnci (2006): Ruhumu Öpmeyi Unuttum, Epsilon, İstanbul.

Budak, Selçuk (2003): Psikoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.

Çarman, Ali: 26 Kasım 2007 tarihinde Stuttgart’da “Dostluk ve Dayanışma Derneği” tarafından düzenlenen söyleşi.

Hacker, Friedrich (1982): Im falschen Leben gibt es kein richtiges, In: Literatur und Kritik, 17.

Friedrich, Nietzsche (2002): Güç İstenci, (Çev.) Sedat Umran, Birey yay. İstanbul.

Lindken, Hans Ulrich(1999): Erläuterungen zu Arthur Schnitzler, Leutnant Gustl, Fräulein Else. 2., überarbeitete Auflage. Königs Erläuterungen und Materialien Band 374. Hollfeld, Bange.

Matt, von Peter (2001): Literaturwissenschaft und Psychoanalyse, Reclam, Stuttgart.

Özbek, Yılmaz (2007): Edebiyat ve Psikanaliz, Çizgi Kitabevi, Konya.

Schönau, Walter; Pfeiffer Joachim(2003): Einführung in die psychoanalytische Literaturwissenschaft, J.B. Metzler Verlag, Stuttgart.

Schnitzler, Arthur (1970): Gesammelte Werke, Die Erzaehlenden Schriften, 2. Band, S. Fischer Verlag, Frankfurt a. M.