Ağrı Civarında Kişi Adları

Öz Tarihin ilk çağlarından beri “Ağrı ve civarı” Türk kültürünün yaşadığı yerleşim yerlerindendir. Bölgenin Osmanlılar tarafından ilhakından önce de Türkmenlerin yaylak ve kışlak hayatını sürdürdükleri yerlerden birisiydi. 1473 yılında Otlukbeli Meydan Savaşı’nda Uzun Hasan’ın Fatih Sultan Mehmed’e yenilmesinden sonra Anadolu’dan ayrılırken Türkmenleri de beraber götürmesi sonucu, bölgedeki nüfus da önemli ölçüde azalmıştır. Doğu Anadolu’nun Osmanlılara katılması (1534) ile halkın köy yerleşimine geçmiş olduğu kayıtlardan tespit edilmektedir. Bu makalede ‘Ağrı’daki kişi adları’ Tapu Tahrir Defteri h.986/1578 No: 199’dan istifade edilerek, civar köylerde halen var olan isimler ve ad koyma usulleri arasındaki ilişkiler tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ağrı civarı, şahıs isimleri, Türk kültürü

PDF

___

A- Arşiv Kaynakları:
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA.), Mühimme Defteri (MD.) 38.
Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü, Kuyûd-u Kadime Arşivi (TGKA.) Tapu Tahrir Defteri (TD.) 199.
B- Araştırma Eserleri:
Afyoncu, E. (1997). Osmanlı Devlet Teşkilatında Defterhâne-i Amire (XVI-XVIII. Yüzyıllar), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Alpaslan, İ. (1982). Atatürk Yılında Ağrı, Ankara: Ayyıldız Matbaası.
Atalay, B. (1985). Divân-ı Lügati’t-Türk, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Başgöz, İ. (1976). “İnsan Adları ve Toplum Bilimi”, Türk Dili, 294, s.164-170.
Emecen, F. M. (1991). “Sosyal Tarih Kaynağı Olarak Tahrir Defterleri”, Tarih ve Sosyoloji Semineri 28-29 Mayıs 1991, s.143-156.
Evliya Çelebi. (2005). Evliya Çelebi Seyâhatnâmesi, (Haz. Y. Dağlı- S. A. Kahraman), İstanbul: Üçdal Neşriyat.
Gülensoy, T. (1999). “Türk Kişi Adlarının Dil ve Tarih Açısından Önemi”, Türk Dili, 565, s.3-8
İnalcık, H. (1996). “Köy-Köylü İmparatorluk”; Osmanlı İmparatorluğu’nda Toplum ve Ekonomi, İstanbul: Eren Yay.
Kırzıoğlu, F. (1993). Osmanlıların Kafkaselleri’ni Fethi (1451-1590), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
Pamuk, B. (2006). XVII. Yüzyılda Bir Serhad Şehri Erzurum, İstanbul: IQ Kültür Yay.
Sakaoğlu, S. (2001). Türk Ad Bilimi I, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Sümer F. (1949). “16. Asırda Anadolu Suriye ve Irak’ta Yaşayan Türk Aşiretlerine Umûmî Bir Bakış”, İktisat Fakültesi Mecmuası. (11), 1-4, s.509-523.
Şemseddin Sami. (1308). Kamusûl-A’lam, İstanbul: Mihran Basımevi.