TÜRKİYE'DE KAMU SAĞLIK HARCAMALARININ İNSANİ GELİŞİM ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Günümüzde sağlık harcamaları, ekonomik kalkınmanın en temel belirleyicilerinden biri olarak kabul edilmektedir. Tüm dünyada devletler, kendi sağlık sistemlerini geliştirerek hem insani gelişim yolunda, hem gelir dağılımında adaletin sağlanmasında ilerlemeye çalışmaktadırlar. Türkiye'de son yıllarda kamu sağlık harcamalarında önemli miktarda artış yaşanmıştır. Bu çalışmada, artan kamu sağlık harcamalarının insani gelişim düzeyi üzerinde olumlu bir etkisinin olup olmadığı regresyon analizi ile incelenmiştir. Bu amaçla, çalışmada 1991-2013 yıllarına ait kamu sağlık harcamasının gayri safi yurtiçi hasılaya oranı, hekim başına düşen kişi sayısı ve yataklı sağlık kurumu sayısı kullanılmıştır. Anılan dönemde kamu sağlık harcamalarının insani gelişim üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu sonucuna ulaşılmış ve gerek toplam sağlık harcamalarının gerekse de kamu sağlık harcamalarının OECD ortalamasının çok altında olması nedeniyle daha çok yataklı tedavi kurumuna ve sağlık personeline ihtiyaç duyulduğu tespit edilmiştir.

THE IMPACT OF PUBLIC HEALTH EXPENDITURES ON HUMAN DEVELOPMENT IN TURKEY

Nowadays the health expenditures are considered as one of the fundamental indicators of economic development. Improving own health systems, countries all around the world struggle to advance in both human progress and providing equality in income distribution. A dramatic increase has taken place in public health expenditure in recent years. In this study, it is examined by regression analysis whether there is positive effect rising public health expenditures on human progress. With this aim, the figures belonging to the period between 1991-2013 years such as the rate of public health expenditures to GDP the number of people per doctor and the number of health organization with bed have been utilized. It has been concluded that public health expenditure during the period had a significant impact on human progress and impatient treatment organizations and health staff are more needed because both total health expenditure and public health expenditure are under the OECD average.

PDF

___

Ak, R., (2012), "The Relationship Between Health Expenditures and Economic Growth: Turkish Case", International Journal of Business and Economic Researches, Cilt 3 (1), 404-409.
AİFD (2014), http://www.aifd.org.tr/sektorel-bilgiler/veri-merkezi.aspx, (01.08.2014).
Aktan, C. C., Işık, A. (2007), Sağlık Hizmetlerinin Sunumu ve Alternatif Yöntemler-Sağlık Ekonomisi ve Sağlık Yönetimi, Editörler Aktan, Coşkun Can ve Saran Ulvi, 1. Baskı, İstanbul, Aura Kitapları.
Baltagi, B. ve Moscone, F., (2010), "Health Care Expenditure, Income and Welfare in The OECD Reconsidered: Evidence From Panel Data", OECD Discussion Paper Series No: 4851.
Belek, İ. (2012), Sağlıkta Dönüşüm: Halkın Sağlığına Emperyalist Saldırı, İstanbul, Yazılama Yayınları.
Çetin, M. ve Ecevit, E. (2011). Sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: OECD ülkeleri üzerine bir panel regresyon analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 166-182.
Çevik, S. Ve Taşar, O., (2013), "Public Spending on Health Care and Health Outcomes: Cross Country Comparison", Journal of Business, Economics and Finance, Cilt 2(4), 82-100.
Das, A. and Martin, F., (2010), "An Econometric Analysis of The US Health Care Expenditure", Global Health Science, Cilt 2(1), 150-159.
DELOITTE (2012) "Sürdürülebilir Kamu İlaç Finansman Modeli İçin Yol Haritası ve Süreç Yönetimi" (29.07.2014)
DELOITTE (2012) Türkiye Sağlık Sektörü Raporu",(31.07.2014)
Doğan, E. M. ve TATLI, H. (2014). İnsani Gelişme ve İnsani Yoksulluk Bağlamında Türkiye'nin Dünyadaki Yeri, Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 28(1), 99-124.
Griffin, K. ve Knight J. (1992), Human Development: the Case for Renewed Emphasis, The Political Economyof Development and Under Development, NewYork: Mc Graw Hill Inc.
Guisan, M.C. ve Exposito, P., (2010), "Health Expenditure, Education, Government Efectiveness and Quality of Life in Africa and Asia", Regional and sectoral Economic Studies, Cilt 10(1), 115-126.
Gujarati, D. N. (2010), Temel Ekonometri, (Çev.: Ümit Şenesen ve Gülay G. Şenesen), 7. Basım, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
Günsoy, G. (2005) "İnsani Gelişme Kavramı ve Sağlıklı Yaşam Hakkı", ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, ss.35-52.
Han, E. ve Kaya, A.A. (1999), Kalkınma Ekonomisi, Teori ve Politika, Eskişehir: Birlik Ofset, Eskişehir
Hicks, A.D. (1997) "The Inequality- Adjusted Human Development Index: A Constructive Proposal", World Development, Cilt 25, No. 8, ss. 1283- 1298.
Mackinnon, J. G. (1991), Critical Values for Cointegration Tests, R. F. Engle and C. W. J. Granger (Eds), Long-Run Economic Relationship: Readings in Cointegration, Oxford University Press, New York.
Mazgit, İ. (2002) "Bilgi Toplumu ve Sağlığın Artan Önemi" 1. Ulusal Bilgi ve Yönetim Kongresi, 10-11 Mayıs Kocaeli. ss. 405-415.
Neumayer, E. (2001) "The Human Development Index and Sustainability a Constructive Proposal", Ecological Economics, Sayı 39, ss. 101-114.
OECD (2012) http:// www.oecd-library.org/social-issues-migration-health/totalexpenditure-on-health-per-capita-2012, (27.07.2014)
OECD (2011) http://www.oecd.org/els/healthsystems/49105858.pdf , "Helath at a Glance 2011 OECD Indicators", (31.07.2014)
OECD (2014) http://stats.oecd.org/#, Statistics,(31.07.2014)
Opreana, A. ve Mihaiu D.M., (2011), "Correlation Analysis Between The Health System and Human Development Level Within The European Union", International Journal of Trade, Economics and Finance, Cilt 2(2), 99-102.
Prasetyo, A.H. ve Zuhdi, U. (2013), "The Government Expenditure Efficeincy Towards The Human Development", Procedia Economics and Finance, Cilt 5, 615-622.
Razmi, M. J., Abbasian, E. ve Muhammadi, S., (2012), "Investigating The Effect of Government Health Expenditure on HDI in Iran", Journal of Knowledge Management, Economics and Information Technolgy, Cilt 5(October), 1317-1329.
Stiglitz, Joseph. (1988) "Economics of the Public Sector", W.W. Norton&Company, Second Edition,
Sülkü, S. N. (2011) "Türkiye'de Sağlıkta Dönüşüm Programı Öncesinde ve Sonrasında Sağlık Hizmetlerinin Sunumu, Finansmanı ve Sağlık Harcamaları", T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı Yayın No. 2011/414, Ankara.
Şenatalar, B. (2003) "Sağlık Ekonomisine Genel Bir Bakış", Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), 2003 Özel Eki.
Şenesen, Ü. (2007), İstatistik Sayıların Arkasını Anlamak, 3. Basım, Literatür Yayınları, İstanbul.
Tarı, R. (2010), Ekonometri, 6.Baskı, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
Tatar, M. (2011) "Sağlık Hizmetlerinin Finansman Modelleri: Sosyal Sağlık Sigortasının Türkiye'de Gelişimi" Sosyal Güvenlik Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, ss. 103-133.
TÜBİTAK (1991-1997) http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/vizyon 2023/si/EK-18.pdf, Sağlık Hizmetleri Finansmanı Raporu,(05.08.2014).
TÜİK (1999-2012) http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=10 11, Gelir Dağılımı ve Yaşam Koşulları İstatistikleri, (08.08.2014)
TÜİK (1991-2012) http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=108 4,Sağlık Harcamaları İstatistikleri, (03.08.2014)..
Top, S. ve Dilek, S. (2013). "Sağlık Hizmet Sektöründe Çalışanların Kurumsal Bilgi Paylaşımı Algılamasının İlişki Analiz Yoluyla Değerlendirilmesi", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1).
UNDP (1991-2012) http://hdr.undp.org/en/content/humandevelopment-report, İnsani gelişme Raporu,(02.08.2014).