KIRGIZ ATIŞMA OYUNU “AKIYNEK”İN ÇOCUK EĞİTİMİNDEKİ YERİ

Tüm Kırgızların sözlü kültür geleneğinde önemli bir yere sahip olantürlerden biri de atışmalardır. Atışmalar, teşekkülü bakımında oldukça eskileredayanmaktadır. Bizim ele aldığımız konu, atışmaların çocuklara has türü olanakıynek ve onun çocukların eğitimindeki yeridir.Akıynek, çok eskiden beri halk arasında yaygın olmuş, aynı zamanda biroyun olarak da kabul görmüştür. Çocuklar boş zamanlarını eğlenerek geçirmekiçin bir araya toplanıp akıynek söylemişlerdir. Akıynek, daha çok kız çocuklarınıntercih ettiği bir oyundur. Akıynek atışma oyunu çocukların öğrenmelerine, birkonu üzerine dikkatlerini toplamalarına, ilgilerini canlı tutmalarına ve hazır cevapolmalarına yardımcı olur. Atışmayı, sözleri keskin, akıllıca, net, esprili ve doğrucevaplayabilen taraf kazanır.Çalışmamızda öncelikli olarak akıynek atışma oyunu tanıtılıp Kırgızkültüründeki yeriyle ilgili değerlendirmeler yapılacak. Sonra da kökü çok eskileredayanan bu halk oyununun günümüzde ne derece yaşatıldığı, çocuklarıneğitimindeki yeri ile ilgili bazı önemli tespitler paylaşılacak ve örneklerverilecektir.

The Place of Kyrgyz Call-and-Response Duet “Akıynek” in Child Education

One of the forms which has a significant place in the tradition of Kyrgyz oral culture is the call-and-response duet. Call-and-response duets date way back in terms of their organization. The subject that we analyze is the place of Akıynek which is a call-and-response duet particularly among children in the child education. Akıynek has been popular among people for a long time, and it has also been accepted as a game. Children gather around to spend their time with pleasure and played akıynek. Akıynek is rather a game preferred by girls. Akıynek duet helps children learn, raise their attention on a specific topic, keep their attention on alert and become repartee. The game is named after this echoing word. In this study, firstly, the game ‘akıynek’ is introduced and evaluated in terms of its place in Kyrgyz culture. Afterwards, some important findings about to what extent this folk game which goes long way back is kept alive, about its place in children’s education will be shared and examples will be put forward.

___

  • Abduldayev, E, İsayev, D. (1969). Kırgız Tilinin Tüşündürmö Sözdügü. Frunze: Mektep Basması.
  • Akmataliyev, A. (2004). Kırgız Adabiyatının Tarıhı, C. 1, Bişkek: Şam Basması. Artıkbayev, K. (1979). Mezgil Elesteri. Frunze: Kırgızistan Basması.
  • Çeribaş, M. (2011). “Kırgız Sözlü Edebiyatında Akıynek Türü İle Türk Sözlü Edebiyatındaki Maniler Üzerine”. Akademik Bakış Dergisi. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, S: 27, Kasım-Aralık.
  • Dıykanbayeva, M. (2016). Kırgızlarda Atalar Kültü. Konya: Kömen Yayınları.
  • Manas Ensklopediyası, c. I. (1995). red: (A. Karıpkulov vd), Bişkek: Akıl Basması.
  • Muratov, A. (2011). “Baldardın Aytış Irları”. Zaman Gazetası. 5 Avgust.
  • Mamırov, M. (2007). “Asanovdun Akıynek”. Kırgız Ruhu. 5 Haziran.
  • Toktorbayeyev, S. (1992). Öspürümdör Oyundarı. Bişkek: Kırgızpoligrafkombinatı Basması.