Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuri̇yeti̇ni̇ Yaratan Tari̇hî Süreç Ve Son Geli̇şmeler

Kıbrıs uyuşmazlığı özellikle 1950’li yıllardan beri Türk dış politikasının önemli konularından biri olmuştur. Uyuşmazlık, Kıbrıs’ta yaşayan Rumların adayı Yunanistan ile birleştirme (ENOSIS), Türklerinin ise Türkiye’nin güvenliğini ve Türk cemaatinin varlığını korumak için bu birleşmeye karşı koyma çabalarından çıkmıştır. Bu çalışmada, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetini yaratan tarihi süreç; Kıbrıs uyuşmazlığının tarihçesi, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kuruluşundan sonraki gelişmeler ve çıkarılan güçlükler, Kıbrıs’a Yunan askerî cuntasının müdahalesi ve Kıbrıs, Birinci ve İkinci Barış Harekatı, Barış Harekatının sonuçları ve Kıbrıs Türk Federe Devletinin kuruluşunu izleyen gelişmeler, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin kuruluşu, tanınması, ambargo ve jenosid çerçevesinde incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, Yunanistan, Kıbrıs, ENOSIS, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti

The discord of Cyprus especially, became the important issue of Turkish foreign policy since 1950’s. The discord was created from the efforts of resisting against the unification to protect the Turkish existence and Turkey’s security by Turkish society and the unification of the island with Greece (ENOSIS) by the Greeks living in Cyprus. In this work, the historical process that created the Turkish Republic of North Cyprus; the history of the discord of Cyprus, the progresses aftermath of the foundation of Republic of Cyprus and the difficulties, the interference of Greek military junta and İst and 2nd Cyprus Peace Operations, the results of the Peace Operatİons, the progresses following the foundation of the State of Cyprus Turkish Federation, the foundation of Turkish Republic of North Cyprus, recognizing of it, are scrutinized in the frame of embargo and genocide.

Keywords:

Turkey, Greece, Cyprus, ENOSIS, Turkish Republic of North Cyprus,

PDF

___

Erim, Nihat, Gizli Yönleriyle Kıbrıs Meselesi, Günaydın, 18 Mart 1975.
Erim, Nihat, Bildiğim ve Gördüğüm Ölçüler İçinde Kıbrıs, Ajans-Türk Matbaacılık Sanayi, Ankara, s. 272.
İsmail, Sabahattin, Kıbrıs Somunun Kökleri, İngiliz Yönetiminde Türk - Rum İlişkileri ve İlk Türk - Rum Kavgaları, Lefkoşa, 2000.
Bilge, A. Suat, Ankara, Atina, Lefkoşa Üçgeni, İmge Kitabevi, Ankara, 1996.
Gazioğlu, Ahmet, İngiliz İdaresinde Kıbrıs (1878 -1960), İstanbul, 1960.
Torun, Şükrü, Türkiye, İngiltere ve Yunanistan Arasında Kıbrıs’ın Politik Durumu, İstanbul, 1956, (Doktora Tezi).
Salih, Halil İbrahim, Cyprus, An Analysis of Cyprus Political Discord, Brooklyn, 1968.
İsmail, Sabahattin, Kıbrıs Barış Harekâtının Gelişimi, Sonuçları, Akdeniz Haber Ajansı Yayınları, İstanbul, 1998.
Manizade, Derviş, Kıbrıs, Dün, Bugün, Yarın, İstanbul, 1975.
Doğan, İzzettin, Kıbrıs Sorununun Milletlerarası Hukuk Açısından Değerlendirilmesi, İÜHFM. C. XLI. Savı: 3-4, İstanbul, 1976, s. 169 - 171.
Halkın Sesi Gazetesi (Kıbrıs), Kıbrıs, Onlar ve Biz, 17 Temmuz 1952.
Aydemir, Şevket Süreyya, İkinci Adam. C. III. 1950-1964, İstanbul 1968.
Demirağ, Hasan, Kıbrıs; Onlar ve Biz (1571 - 1956), Lefkoşa Kıbrıs T.M.T. Derneği Yayınları No 1.
Esenbel, Melih,16 Kasım 1922, Sabah Gazetesi.
Armaoğlu, Fahir H., Kıbrıs Meselesi, 1954-1959, Sevinç Matbaası, Ankara, 1963.
Eroğlu, Hamza, Kıbrıs Uyuşmazlığı ve Kıbrıs Barış Harekâtı, Ankara, 1975.
Bilge, A. Suat, Le Confin de Chypre et Les Chypriotes Turcs, Ankara, 1961.
Toluner, Sevin, Kıbrıs Uyuşmazlığı ve Milletlerarası Hukuk, İstanbul, 1977.
Gazioğlu, Ahmet C., İngiliz Yönetiminde Kıbrıs, Son İki Yıl (1958-1960), Enosis Çemberinden Kıbrıs Cumhuriyetine, Ankara, 2000.
Sarıca, Murat ve Teziç Erdoğan ve Eskiyurt, Özer, Kıbrıs Sorunu, İstanbul, 1975.
Olaylarla Türk Dış Politikası, (Kolektif Eser), Ankara, 1974.
Stephen, Michael, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 186 ve 541 Sayılı Kararları ve KKTC’nin Tanınması, Kıbrıs’ın Dünü Bugünü ve Geleceğine İlişkin Vizyonu Konulu Uluslararası Sempozyum Bildiri Kitabı, Yakın Doğu Üniversitesi Lefkoşe, 2002. s. 314.
Stephen, Michael, The Cyprus Question, London, 1997.
Dodd, Clement, İngiltere, Birleşmiş Milletler ve Kıbrıs Sorunu, Kıbrıs’ın Dünü, Bugünü ve Geleceğe İlişkin Vizyonu Konulu Uluslararası Sempozyum Bildiri Kitabı, Lefkoşe, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, 2002, s. 341.
Toluner, Sevin, Kıbrıs Uyuşmazlığı ve Milletlerarası Hukuk, İstanbul, 1977.
Armaoğlu, Fahir H., 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1990), C. 1 (1914 - 1980), Türkiye İş Bankası, Ankara, 1991.
İsmail, Sabahattin, 150 Soruda Kıbrıs Sorunu, İstanbul, 1998.
İsmail, Sabahattin, Kıbrıs Barış Harekatının Nedenleri, Gelişimi ve Sonuçları, Kastas Yayınları, İstanbul, 1988.
Eroğlu, Hamza, Kıbrıs Türk Federe Devleti, Kuruluşu, Anayasası ve Bağımsızlığı, Ankara, 1976.
Feyzioğlu, Turhan, Milliyet 14 Şubat 1975, (demeç).
Milliyet. 14 Şubat 1975; Milliyet, 15 Şubat 1975; Milliyet, 14 Eylül 1975; Milliyet, 15 Kasım 2002; Milliyet, 25 Kasım 2002.
Günaydın, 16 Şubat 1975; Günaydın, 20 Eylül 1975.
Feyzioğlu, Turhan, Chypre, Mythos et Realites, Documents sur le Probleme de Chypre, 2.nci baskı. Ankara, 1984.
Denktaş, Rauf R., The Cyprus Problem, Public Information Office Turkish Cyprniot Administration, 1974.
Akritos Planı, Türkü İmha Planı, Ergenekon Yayını, Lefkoşe, 1972.
Gibbons, Harry Scott, Kıbrıs’ta Soykırım, (The Genocide Fileş), İngilizce’den Tercüme, Ankara, 2003, s. 4.
Kürşat, Fikret ve Altan, Mustafa H. ve Egeli, Sabahattin, Belgelerle Kıbrıs’ta Yunan Emperyalizmi, İstanbul, 1978.
Oberling, Pierre, Bellapais’e Giden Yol, Çev: Mehmet Erdoğan, Ankara, 1988.
Gibbons, Harry Scott, Peace Without Honour, Ankara, 1969.
San, Çoşkun, İnsanlık Aleyhine Suçlar ve Jenosit Sözleşmesi, Ankara, 1966.
Cumhuriyet, 16 Kasım 2002; Cumhuriyet, 17 Kasım 2002; Hürriyet, 16 Kasım 2002.
TBMM Tutanak Dergisi, 26.11.2002 tarihli oturum.
Yavuz, Kemal, Kıbrıs’la ilgili gerçekler, Akşam Gazetesi, 25 Aralık 2002.
Keesing’s, 1974 vol. XX. 5. 26709.

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi