2020

Çukurova'da Fransız-Ermeni İlişkileri ve 1919 Yılı Katliamları

Ermeniler Fransızların ataları Frankları haçlı seferleri sırasında tanıdılar. Bizans baskısıyla Çukurova'ya sığıntı olarak yerleşen Ermeniler yeni konuklarına erzak, asker ve danışmanlık yardımlarında bulundular. I. Baudoin, Ermeni danışmam Bagrat'ın yönlendirmesiyle 6 Şubat 1098'de geldiği Urfa'da yaşlı ve varisi olmayan Ermeni Prensi I. Toros tarafından evlatlığa kabul edildi. I. Baudoin beraberindeki şövalyeleri Ermeni zenginlerinin mallı-mülklü kızlarıyla evlenmeye teşvik etti. Kendisi de bir Ermeni soylusunun kızıyla evlenerek onlara örnek oldu. Birçok tarihçinin belirttiği üzere, daha önceki yüzyıllarda Ermenistan denilen coğrafî bölgede bu türden akrabalıklar kurarak karma bir toplum olmaktan başka sosyal gelişme gösteremeyen Ermenilerin haçlı seferleri sırasında Fransız asıllılarla Çukurova ve civarındaki bölgelerde yakınlık kurmaları devam etmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Adana, Çukurova, Fransız-Ermeni İlişkileri, Fransa, Katliam

Impact Of The San Remo Terms On Turkey And British Polıcy

After the First World War, the victorious Allied powers were unable to dispose of the Turkish question despite months of deliberation. The rivalry of the Allİed powers, particularly of Great Britain and France, över the lands of the old Ottoman Empire, the Greek occupation of Smyma in May 1919 and the subsequent rise of the Nationalİst Movement in the interior under the leadership of Mustafa Kemal *1 which resisted the post-war Allied adjustments and defied the inability of the Ottoman govemment to save the country from foreign invasİon, ali combined to make such a treaty impossible for the Allies. When anti-Nationalist Damad Ferid Paşa, the Grand Vizier and the Sultan's son-in-law, was İn power on 5 April 1920 for the fourth time, the British were confident that the Ottoman government in Constantinople was önce again in their camp. In British eyes, Damad Ferid was perhaps more sincerely convinced than any other statesman of the first rank that Turkey’s sole hope of salvatioıı lay in a good understanding with Great Britain. 2 Now, İt was time for the Allies to complete the Turkish treaty and force Damad Ferid to sign it. The Supreme council met at San Remo on 18 April with such a purpose in mind.

Keywords:

Turkey, British, Polıcy,

PDF

___

Runciman, Steven, Haçlı Seferleri Tarihi, Çev. Fikret Işıltan, C I.
Djuvara, T.G. ve Emir Şekip, Türkiye'yi Parçalamak İçin 100 Plân, Çev. Yakup Üstün, Damla Yayınevi, İstanbul 1979.
Uras, Esat, Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, İstanbul 1987.
Aydın, Dündar, "Ermeni Meselesinin Ortaya Çıkmasında Fransa'nın Rolü", Tarih Boyunca Türklerin Ermeni Toplumu ile İlişkileri Sempozyumu, Atatürk Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları: 628, Erzurum 8-12 Ekim 1984.
Kurt, Yılmaz, 16. Yüzyıl Adana Tarihi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü basılmamış Doktora tezi, Ankara 1992.
Karal, E. Ziya, Osmanlı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, C V, Ankara 1983.
Cuinet, Vital, La Turguie D'asie. Tome II, Paris 1891.
Yeni Tasvir-î Efkâr Gazetesi, S 204, 23 Kanun-ı evvel 1909.
Kocatürk, Utkan, Atatürk ve Tiirk Devrimi Kronolojisi 1918-1938, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1973.
İleri Gazetesi, S 1, 22 Teşrîn-i evvel 1335.
Redan, Pierre, La Cilicie et le Probleme Ottoman, Paris 1921.
Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, C I, İstanbul 1973.
Selek, Sebahattin, Anadolu İhtilâli, İstanbul 1981.
Aslan, Kadir, Milli Mücadelede Dörtyol, Dörtyol 1991.
Türk İstiklâl Harbi IV, Güney Cephesi, Ankara 1966.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k.12, d. 34-48, f. 19.
Ener, Kasım, Çukurova Kurtuluş Savaşı'nda Adana Cephesi, Ankara 1970.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 307, d. 25-34, f. 41.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 189, d. 33-102, f. 35.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 307, d. 25-34, f. 41.
Özoğuz, Esat, Adana'nın Kurtuluş Mücadelesi Hatıraları, İstanbul 1935.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 12, d. 34-48, f. 44.
Sarıhan, Zeki, Kurtuluş Savaşı Günlüğü, Ankara 1982.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 307, d. 25-34, f. f115, 135.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 307, d. 25-34, f. 54.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 946, d. 4-2, f. 13-1.
Gürün, Kamuran, Ermeni Dosyası, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1985.
Arıkoğlu, Damar, Hatıralarım, İstanbul 1961.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 12, d. 34-48, f. 12.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 62, d. 73/241, f. 28-2.
Albayrak Gazetesi, S 40, 30 Teşrin-i evvel 1335.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 86, d. 144 (318), f. 95-1.
Karabekir, Kâzım, İstiklâl Harbîmiz, İstanbul 1969.
Akyüz, Yahya, Türk Kurtuluş Savaşı ve Fransız Kamuoyu, Ankara 1988
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 187, d. 28-97, f. 103.
Coşkun, Tevfik, Kadirli Millî Mücadelesi ve Hatıralar, Kadirli 1967.
Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi, Ali Fuat Cebesoy Dosyası, Belge No: 1, 28 Teşrîn-i sani 1335.
İrade-i Milliye Gazetesi, S 12 17 Teşrîn-i sani 1335.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 12, d. 34-48, f. 44.
Sabah Gazetesi, S 10778, 18 Teşrîn-i sani 1335.
Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi, Belge No: 10/2710.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 12, d. 34-48, f. 21.
İrade-i Milliye Gazetesi, 8 Kanun-ı evvel 1335, Sayı: 15.
İrade-i Milliye Gazetesi, 15 Kanun-ı evvel 1335, Sayı: 16.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 93, d. 169-337, f. 19.
Albayrak Gazetesi, 21 Kanun-ı evvel 1335, Sayı: 54.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 93, d. 169-337, f. 23.
Genelkurmay Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı Arşivi, k. 93, d. 169-337, f. 25-1.
Adana'ya Doğru Gazetesi, S 1, 22 Kanun-ı evvel 1335.

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi