İzmir'in İşgali Üzerine

Osmanlı Devleti, 1914'de dâhil olduğu, I. Dünya Harbi'nden, Müttefiklerinin ateşkes istemesi ve harpten çekilmeleri sonucu, 30 Ekim 1918'de Mondros Mütârekesini imzalamak suretiyle mağlup bir devlet olarak çıkmıştır. Mütârekenin imzalanması, mevcut kayıplar bir yana, meseleyi hukuken sona erdirmiş olmuyordu. Devlet, iki önemli mesele ile karşı karşıya idi. Birisi; Mondros Mütârekeşi'nin nasıl uygulanacağı?; diğeri de Mütâreke sonrasında imzalanacak Muâhede ile Devlet'in durumunun ne olacağı? idi. Ali Fuat Cebesoy'un "2 Kasım 1918'de Mütâreke şartları ordulara tebliğ edilmişti. Müttefiklerimize dikte ettirilen şartlar nazar-ı itibara alınırsa daha mûtedil sayılabilirdi. Bulgarlar kayıtsız şartsız teslim olmuşlardı. Ancak gâlib devletler ahde vefa gösterebilecekler miydi? Yoksa bir kin ve intikam politikası mı güdeceklerdi?" sözleriyle ifade ettiği endişeler, Mütârekenin akabindeki psikolojiyi ve belirsizliği izah etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İzmir, İşgal, Kurtuluş Savaşı

Impact Of The San Remo Terms On Turkey And British Polıcy

After the First World War, the victorious Allied powers were unable to dispose of the Turkish question despite months of deliberation. The rivalry of the Allİed powers, particularly of Great Britain and France, över the lands of the old Ottoman Empire, the Greek occupation of Smyma in May 1919 and the subsequent rise of the Nationalİst Movement in the interior under the leadership of Mustafa Kemal *1 which resisted the post-war Allied adjustments and defied the inability of the Ottoman govemment to save the country from foreign invasİon, ali combined to make such a treaty impossible for the Allies. When anti-Nationalist Damad Ferid Paşa, the Grand Vizier and the Sultan's son-in-law, was İn power on 5 April 1920 for the fourth time, the British were confident that the Ottoman government in Constantinople was önce again in their camp. In British eyes, Damad Ferid was perhaps more sincerely convinced than any other statesman of the first rank that Turkey’s sole hope of salvatioıı lay in a good understanding with Great Britain. 2 Now, İt was time for the Allies to complete the Turkish treaty and force Damad Ferid to sign it. The Supreme council met at San Remo on 18 April with such a purpose in mind.

Keywords:

Turkey, British, Polıcy,

PDF

___

Cebesoy, Alİ Fuat, Milli Mücadele Hatıraları, İstanbul 1953.
Selek, Sebahattin, "İsmet İnönü, Hatıralar," C I, İstanbul 1985.
Orbay, Rauf, Cehennem Değirmeni, C I, İstanbul 1993.
Tansel, Selâhattin, Mondros'tan Mudanya'ya Kadar, C I, Ankara 1977.
Okyar, Fethi, Üç Devirde Bir Adam, Haz, Cemal Kutay, İstanbul 1980.
Özalp, Kâzım, Milli Mücadele, 1919-1920, C I, Ankara 1988.
Kurat, Yuluğ Tekin, Osmanlı İmparatorluğu’nun Paylaşılması, Ankara 1986.
Terek, Ahmet Bekir, "Yunan Hedefleri ve Stratejisi Karşısında Gerçekler ve Türkiye", BTTD, C V, S 29, Şubat 1970.
Bayur, Hikmet, "Dünya Savaşı Sırasında Osmanlı Devleti'nin Paylaşılması Hakkında Yapılan Anlaşmalar", Cumhuriyetin 50. Yıldönümü Semineri, Ankara 1975.
Jaeschke, Gotthard, Kurtuluş Savaşı İle İlgili İngiliz Belgeleri, Çev. Cemal Köprülü, Ankara 1991.
Tansel, Selâhattin, Atatürk ve Kurtuluş Savaşı, Ankara 1965.
Smith, Michael Liewellyn, Anadolu Üzerindeki Göz, Çev. Halim İnal, İstanbul 1978.
Baykal, Bekir Sıtkı, "İzmir'in Yunanlılar Tarafından İşgali ve Bu Olayın Doğu Anadolu'daki Tepkileri", BELLETEN, C XXXIII, S 132, Ekim 1969.
Öktem, Haydar Rüştü, Mütâreke ve İşgal Anıları, Haz. Zeki Arıkan, Ankara 1991.
Taçalan, Nurdoğan, Ege'de Kurtuluş Savaşı Başlarken, İstanbul 1970.
Genelkurmay Askeri Tarih Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi, KI.402 Ds. (16-5) 3 F. 34.
Genelkurmay Askeri Tarih Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi, Kİ. 12 Ds.74-49 F.5;72/l-7
Genelkurmay Askeri Tarih Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi, KI.14 Ds. 72-55 F.27-1.
Genelkurmay Askeri Tarih Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi, Kl.26 D.38-105 F.64-65
Genelkurmay Askeri Tarih Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi, KI.81 Ds. 128-301 F.l-2
Genelkurmay Askeri Tarih Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi, KI.85 Ds. 103-316 F.10
Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, S 37, Vesika No: 895.
Bayar, Celâl, Ben de Yazdım, C IV, İstanbul 1968.
Gökbel, Asaf, Millî Mücadelede Aydın, Aydın 1965.
Genelkurmay Harp Tarihi Dairesi, Türk İstiklâl Harbi, C II, Ks.l, Ankara 1963.
Hocaoğlu, Mehmet, Belgelerle Yunan Barbarlığı, İstanbul 1985.
Süvari Yüzbaşısı Ahmet, Türk İstiklâl Harbi Başında Millî Mücadele, "Yay. İsmail Aka, Vehbi Günay, Cahit Telci", İzmir 1993.
Altay, Fahrettin, "İzmir Faciasının Muhâkemesi', BELLETEN, C XXIII, S 89, Ocak 1959.
Genelkurmay Askeri Tarih Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi, KI.12 Ds.74-49 F.5.
Genelkurmay Askeri Tarih Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi, KI.14 Ds.72-55 F.27-1.
Erdeha, Kâmil, Millî Mücadelede Vilâyetler ve Valiler, İstanbul 1975.
Coşar, Ömer Sami, İstiklâl Harbi Gazetesi, 15 Mayıs 1919.
Genelkurmay Askeri Tarih Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi, KI.12 Ds.74-49 F.5.
Genelkurmay Askeri Tarih Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi, KI.14 Ds.72-55 F.274.
Apak, Rahmi, İstiklâl Savasında Garp Cephesi Nasıl Kuruldu?, Ankara 1990.
Kocatürk, Utkan, Atatürk ve Türk Devrimi Kronolojisi, 1918-1938, Ankara 1973.
Gökbilgin, M. Tayyib, Millî Mücadele Başlarken, C I, Ankara 1959.
Kemal Atatürk, Nutuk, 1919-1927, Ankara 1989.
Tansu, Muzaffer, Konuşan Hatıralar, Ankara 1974.
Tanaş, İ. Hrisoltoos, Yunan Süvarisi Küçük Asya Harekâtında, Terc. Niko Grigoriadis, Atina 1934.
İzmir’in Yunanlılar Tarafından İşgaline Müteallik Olarak Makâmât-ı Askeriyeden Mevrûd Raporlar, Matbaa-i Askeriye, Dersaadet 1335.
Orhonlu, Cengiz, "Yunan İşgalinin Meydana Getirdiği Göç ve Yunanlıların Yaptıkları Tehcirin Sonuçları Hakkında Bazı Düşünceler", BELLETEN, C XXXVII, S 148, Ekim 1973.
Genelkurmay Askeri Tarih Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi, KI.27 Ds.75-105 F.6/13.
Umar, Bilge, İzmir'de Yunanlıların Son Günleri, Ankara 1974.
Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, 1906-1938, Haz. Nimet Arsan, C II, Ankara 1981.

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi