Çanakkale Muharebelerinde Savaş Hukuku İhlalleri

I.Dünya Harbi içinde Çanakkale Muharebelerinin çok özel bir yeri vardır. Hem tarihin kaydettiği en kanlı savaşlardan birisi olması hem de yıllar boyu devam eden sosyo-politik sonuçlarıyla bugün bile güncelliğini korumaktadır. Diğer yandan bir centilmenler savaşı olarak da dünya harp tarihinde yerini almıştır. Ancak böyle nitelendirilmesine rağmen uluslararası savaş hukuku ihlallerinin de sıklıkla yaşandığı bir savaş olmuştur. Bu makalede insanoğlunun yazılı tarihin başından beri savaşlarda askerî davranışlara uygun kurallar getirme çabası sonucunda ortaya çıkan Cenevre ve Lahey sözleşmelerine aykırı olarak, yaklaşık sekiz ay süren Çanakkale muharebeleri sırasında yaşanan, bireysel ihlaller dışındaki sistematik hukuk ihlalleri örnekleriyle değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çanakkale Muharebeleri, Savaş Hukuku, I.Dünya Savaşı, Uluslararası hukuk, Osmanlı Devleti

Law of War Violations During the War of Gallipoli

The Gallipoli War occupies a special place in World War I. This war has been one of the bloodiest wars ever seen in history and has bequathed a long-lived socio-political impact to the future that is stil perceivable today. It has also been considered one of the most gallant wars of history. None of these characteristic attributed to the Gallipoli War, however, can conceal the fact that there has often been violations of the rules of international law during the war. In this research, the cases fort he systematic vilolations of international law as as against the terms of the Contracts of La Haye and Geneva duringabout eight month lasting battle, apart from individual vilolations, are analyzed.

Keywords:

War of Gallipoli, Law of War, International Law, Ottoman State,

PDF

___

Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, I-III, Ankara 2006
Barlett, Ellis Ashmead, Çanakkale Gerçeği, Haz.Muzaffer Albayrak, İstanbul 2005.
Benazus, Henri, Çanakkale’den Gelibolu’ya, İstanbul 2007
Cassar, George H., Çanakkale ve Fransızlar, Türkçeye çev. Nejat Dalay, İstanbul 1974
Çetiner, Selahattin, Çanakkale Savaşı Üzerine Bir İnceleme, Tarihsiz
Çulcu, Murat, İkdam Gazetesinde Çanakkale Cephesi, 3 Kasım 1914-3 Şubat
1916, Haber, Yorum, Bildiri, Röportaj, Gözlem ve Anılar, C.II, İstanbul 2004
Esat Paşa’nın Çanakkale Anıları, İstanbul 1975
Halıcı, Şaduman, “Tanin Gazetesine Göre Çanakkale Geçilmez”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt XXI, Sayı.61
Hamdullah Suphi “Çanakkale’de Gördüklerimiz”, Çanakkale, Savaşanlar Anlatıyor, İstanbul 2006
Karatay, Baha Vefa ,Mehmetçik ve Anzaklar, Ankara 1987
Kerr, Grek, Kayıp Anzaklar, (Çev.Melis Şengün), İstanbul 2009
Moorehead, Alan Çanakkale Geçilmez, Gallipoli, Türkçeye çev. Günay Salman, İstanbul 1972
Münim, Mustafa, Cepheden Cepheye, İstanbul 1998
Osmanlı Belgelerinde Çanakkale Muharebeleri, C.I, Ankara 2005
Osmanlı Belgelerinde Çanakkale Muharebeleri, C.II, Ankara 2005
Roux, Charles F., Çanakkalede Ne Oldu, Bir Fransız Subayının Günlüğünden Çanakkale Savaşlarının Perde Arkası, Yay. Haz. Burhan Sayılır, Ankara 2007
Sanders, Liman Von, Türkiye’de Beş Sene, Yay.Haz.Muzaffer Albayrak, İstanbul 2007
Avşar, Servet, Birinci Dünya Savaşında İngiliz propagandası Ankara 2004
Taşkıran, Cemalettin, Ana Ben Ölmedim, I.Dünya Savaşında Türk Esirleri, İstanbul 2001
Travers ,Tim -Birten Çelik, “Çanakkale Muharebeleri ve Kralın Kayıp Adamları”, Çanakkale-I, Savaşı ve Tarihi, İst. Büyükşehir bel.yay., İstanbul , Tarihsiz
Tuncoku, A.Mete, Anzakların Kaleminden Mehmetçik, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara, 1997
Williams, Peter, Çanakkale Savaşı, Kanlısırt Muharebesi, 25 Nisan 915, (Çev.:Zuhal Bilgin)İstanbul 2009.

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi