Aysel KOLÇAK KAVASOĞULLARI, Emine SAKA AKIN

Milli Parkların korunması ve kullanılması üzerine bir değerlendirme: Yozgat Çamlığı Milli Parkı Örneği

Milli parklar içerdikleri bitki örtüsü, hayvan çeşitliliği, doğal yapısı ile ender bulunan doğa parçalarıdır. Bu alanların korunup geleceğe aktarılmasında günümüz kullanımları önem taşır. Hem koruyacağımız hem de kullanacağımız bu alanların özgünlüğünü kaybetmeden geleceğe aktarılması, insanlığın önemli sorumluluklarından biridir. Bu nedenle korunması gerekli doğal alanlarda koruma-kullanmaya yönelik yapılacak çalışmaların sürdürülebilir, bütüncül ve bilimsel bir anlayışla yapılması gereklidir. Ancak son yıllarda artan çevre sorunları ve uygun olmayan kullanımlar doğal alanların özgün yapılarını bozmaktadır. Bu doğal alanların sorunları ve bu sorunlara öneriler getirilen bu çalışmada Yozgat Çamlık Milli Parkı çalışma alanı olarak seçilmiştir. Kent merkezinde bulunduğu için ayrıca kentsel baskılara da maruz kalan Yozgat Çamlık Milli Parkı’nın korunması, kullanılması ve geleceğe aktarılması için literatür ve alan çalışması yürütülerek öncelikle mevcut durum ortaya konulmuştur. Daha sonra bütün veriler değerlendirilerek çevre, kullanım ve kentsel sorunlara sahip olduğu görülen Çamlık Milli Parkı’nın bir mesire alanı gibi kullanıldığı, sürdürülebilir, bilimsel ve bütüncül bir koruma anlayışından uzak olduğu görülmüştür. Sonuç olarak pek çok sorunla karşı karşıya kalan parkın hem korunması hem de kullanılarak geleceğe aktarılmasına yönelik öneriler geliştirilerek benzer çalışmalara katkı sunması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Milli Parklar, Koruma-Kullanma, Doğal Yaşam, Yozgat

An evaluation over using and protecting National Parks: Yozgat Çamlığı National Park Example

National parks are rare pieces of nature with their vegetation, animal diversity and natural structure. Today's uses are important in protecting these areas and transferring them to the future. It is one of the important responsibilities of humanity to transfer these areas, which we will both protect and use, to the future without losing their originality. For this reason, it is necessary to carry out the studies to be carried out in the natural areas that need to be protected, with a sustainable, holistic and scientific understanding. However, increasing environmental problems and inappropriate uses in recent years have disrupted the original structures of natural areas. In this study, in which the problems of these natural areas are discussed, Yozgat Çamlığı National Park was chosen as the material. First of all, in order to reveal the current situation, the existing problems were determined by conducting literature and field studies. After the studies, it has been determined that there are problems such as the lack of sufficient control in order to maintain the natural life in Yozgat Çamlığı National Park, its exposure to urban pressures because it is in the city center, the lack of landscaping, uncontrolled use, and unplanned construction. However, it has been seen that the most important obstacle in the emergence of all these problems and in the solution of these problems is administrative. Because a few institutions and organizations have authority and say in the Yozgat Çamlığı National Park, a scientific and holistic understanding has not been put forward for its protection, use and transfer to the future. As a result, the importance of scientific and holistic conservation approach has been put forward and sustainable solution proposals have been developed for the problems, both in the protection of the area, which is facing many problems, and in transferring it to the future by using it. It is expected that the problems and solution proposals put forward in the Yozgat Çamlığı National Park will contribute to similar studies in the future.

Keywords:

National Parks, Conseration-Usage, Natural Life, Yozgat,

PDF

___

Akesen, A (1984) Açıkhava Rekreasyonunda Bazı Temel Kavramlar ve Özellikleri, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 34 (1), 130-137
Akten, S, Gül, A. (2014) Korunan Doğal Alanlarda Ziyaretçilerin Olası Etki Düzeyleri Önlem ve Standartların Belirlenmesi (Gölcük Tabiat Parkı Örneği). SDÜ Orman Fakültesi Dergisi / SDU Faculty of Forestry Journal, 15: 130-139
Anderson, N (2003) Work and Leisure, KY: Routledge, Florence
Başol, K (1985) Doğal Kaynaklar Ekonomisi. Doğal Kaynaklar, Enerji ve Çevre Sorunları, İstiklal Matbaası, İzmir
Bulut, İ (2003) Yozgat İli’nin Coğrafyası. Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum
Demirel, Ö (1999) Çoruh Havzası (Yusufeli kesimi) Doğal Kaynak Değerlerinin Rekreasyon ve Turizm Potansiyeli Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma, Tr. J of Agriculture and Forestry, 23(5), 1103-1112
Demirel, Ö (2005) Doğa Koruma ve Milli Parklar. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi, 219: 424, Trabzon
Emerton, L, Bishop, J Thomas, L (2006) Sustainable Financing of Protected Areas: A Global Review Of Challenges and Options, IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK, 97
Ersoy, İ, Daşdemir, İ, (2016) Korunan Alanlarda Yönetimin Etkinlik Düzeyinin Belirlenmesi (Soğuksu ve Yozgat Çamlığı Milli Parkları Örneği), Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 18(1), 32-46
Ezer, A (2008) Milli Parklar, Tabiatı Koruma Alanları, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları, Doğa Koruma ve Planlama, TMMOB Şehir Plancıları Odası, Ankara
International Union for Conservation of Nature, (2011) About IUCN. What is a Protected Area, http://www.iucn.org
Karaküçük S (1999) Rekreasyon Boş Zamanları Değerlendirme, Gazi Kitabevi, Ankara
Kervankıran, İ, Kılıç, M. (2017) Sosyo-Mekânsal Boyutlarıyla Ken¬tleşme ve Milli Park Etkileşimi: Yozgat Çamlığı Milli Parkı Örneği, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi, 34, 23-38
Kılıç, M (2018) Türkiye’de Milli Parkların Gelişimi: Yozgat Çamlığı MilliParkı Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens¬titüsü Coğrafya Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta
Kılıç, M, Kervankıran, İ, (2019) Türkiye’de Milli Parkçılığın Kıs Bir Hikâyesi: Yozgat Çamlığı Milli Parkı Örneği. Türkiye Coğrafya Dergisi, 72, 21-34
Pigram, J (1983) Outdoor Recreation and Resource Management. Croom Helm, London.
Sayın, B (1982) Yozgat Çamlığı Milli Parkı’nın Florası, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 30 (60), 151-164
Sever, S (1998) Yozgat Çamlığı Milli Parkı’nın Koruma Kullanım ve Geliştirme İlkeleri Üzerine Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, 213, Ankara
Surat H, Surat BZ, Özdemir M (2014) Korunan Alanların Rekreasyonel Kullanımı ve Yerel Halkın Farkındalığı: Borçka Karagöl Tabiat Parkı Örneği. II. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, Isparta
Taşdemir, A (2007) Yozgat Çamlığı Milli Parkı’nın Zygoribatula Berlese, 1916 (Acari, Oribatida, Oribatulidae) Türleri Üzerine Sistematik ve Ekolojik Araştırmalar, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri
Uzun Devreli Gelişme Planı, (2011) Yozgat Çamlığı Milli Parkı Uzun Devreli Gelişme Planı, Analitik Etüt ve Sentez Raporu, Plan Kararları ve Plan Hükümleri Raporu, Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Korum ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Milli Parklar Daire Başkanlığı, Ankara
Yozgat Orman İşletme Müdürlüğü. (1998) Yozgat Çamlığı Milli Parkı Kuruluşu ve İhtyaçları Doğrultusunda Hazırlanan İnceleme Raporu, 28.04.1998 Rapor No:2
Yücel, M (1999) Doğa Koruma Alanları ve Planlaması, II. Baskı, 255, Adana