205102

Molla Sadrâ’da Meâd Problem

Bu makale, on yedinci yüzyılda İslam felsefesine yeni bir ivme kazandıran Molla Sadrâ’nın meâda/yeniden dirilişe dair düşüncelerini konu almaktadır. Sadrâ, özgün teorisi hareket-i cevherî’ye dayanarak ruhanî ve salt cismanî meâd arasında maddi olmayan cismanî bir meâdı öngörür. Problemin tarihi seyri dikkate alındığında yeni bir çözüm sayılabilecek bu yaklaşımını bazı öncül ilkelere dayanarak izah eder. Birinci elden kaynaklar esas alınarak hazırlanan bu çalışmanın amacı Molla Sadrâ’nın akıl ile nakli birleştiren perspektifinden şu sorulara cevap bulmaktır: Yeniden diriliş bu organik bedenle mi olacak yoksa salt ruhanî bir diriliş mi olacaktır? Cismanî meâd aklî delillerle ispatlanabilir mi? Dünyevî varoluş ile uhrevî varoluş arasında ne gibi farklar vardır?

Anahtar Kelimeler:

Molla Sadrâ, Meâd, Ahiret, Hareket-i Cevherî

This article covers the views of Mulla Sadra who had significantly improved the Islamic philosophy at seventeenth century on the resurrection. Sadra sets forth a corporal and immaterial resurrection between spiritual and corporeal resurrection on his original theory the trans-substantial motion. When the historical progress of the problem is considered, he explains his approach which can be seen as a new solution, by relying on some antecedent principles. The aim of this study which was prepared by grounding on the firsthand sources is to find answers to these questions from the perspective of Mulla Sadra who combines logic and the recounted: Will resurrection be through this organic body or be a pure spiritual? Can corporeal resurrection be proven by logical evidences? What kind of differences are there between earthly existence and ethereal existence?

Keywords:

Mulla Sadra, Resurrection, Eschatology, the Trans-substantial Motion,

PDF

___

Açıkgenç, Alparslan, “Sadrâ’nın Aşkın Hikmet Sistemi ve Özellikleri”, Molla Sadrâ ve Aşkın Hikmet Paneli, İSAM, 2006.

_____,“Sadreddin Şirazî’de Hareket Nazariyesi”, İslami Araştırmalar, 1986, sayı: 2, s.63-70.

_____,Alparslan, “Molla Sadra” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı, 2005, c.30, s. 259-265.

Aristoteles De Anima/Ruh Üzerine, çev, Celal Gürbüz, İstanbul, Ara Yay., 1990.

Aştiyânî, S. Celaleddin, Şerh ber Zâdu’l-Musafir, Kum, Defter-i Tebliğat-ı İslamî, 1381.HŞ

Aktürk, Eyüp, Eskatolojik Açıdan Kişisel Özdeşlik Sorunu, Ankara, Araştırma Yay., 2014.

Aydın, Mehmet S., Din Felsefesi, İzmir, İzmir İlahiyat Vakfı Yay., 2010.

Dehkânî, Muhammed Hüseyin, “Molla Sadrâ ve Tahlil-i Akılanî-yi Meâd-ı Cismanî”, Fasılname-i Endişe-i Dinî Danışgâh-ı Şirâz, 2010, sayı: 36, s. 101-124.

Fahri, Macid, İslam Felsefesi Tarihi, (çev.: Kasım Turhan), İstanbul, İklim Yay., 1992.

Fazlurrahman, The Philosophy of Mulla Sadra, Albany, State University of New York, 1975.

Gazzâlî, Tehafutu’l Felasife, Kahire, nşr. Şems Tebrizî, Tahran, 1382/2004

İbn Manzûr, Lisânu’l-Arab, Beyrut, Daru’l-Lisani’l-Arab, 1970.

İbn Sînâ, el-Adhaviyye fi’l Meâd, (tahk.: Hasan Asî), Beyrut, el-Müessesetu’l- Câmia, 1987.

_____, eş-Şifa, el-İlahiyât, (tahk.: Said Zayed), Kum, Mektebetü Ayetullah el- Mer’aşî, 1404HK.

_____, Mantıku’l-Meşrikiyyîn, Kum, Mektebetü Ayetullah el-Mer’aşî, 1405HK.

Koç, Turan, “Molla Sadrâ'ya Göre Ölüm Sonrası Hayat Açısından Ruh- Beden İlişkisi”, İslâmiyât Dergisi, Ankara, 2000, c.3, sayı: 1, s. 95-105.

_____, Ölümsüzlük Düşüncesi, İstanbul, İz Yayıncılık, 2005.

Locke, John, İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Deneme, (çev.: Delikara Topçu), İstanbul, Öteki Yayınları, 2007.

Meçin, Mahmut, “Sadrâ’ya Göre Ölüm Sonrası Hayat”, Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniv. Sosyal Bilimler Ens., 2013.

Molla Sadrâ, “Şevâhidu’r-Rubûbiyye”, Mecmuâ-ı Risale-i Felsefî Sadru’l Muteellihîn, (ed.: Hamid Naci İsfahanî), Tahran, İntişrarat-ı Hikmet, 1375/1997.

_____, el-Hikmetü’l-Muteâliye fi'l-Esfâri'l-Aklîyyeti'l-Erbaâ, Dar-ı Ehya-ut- Turas, Beyrut, 1981.

_____, el-Meşâir, Tahran, Kitaphane-i Tuhûrî, 1363/1985.

_____, el-Mezâhiru’l-İlâhiyye fî Esrâri’l-Ulûmi’l-Kemâliyye, Tahran, Bünyâd-ı Hikmet- i Sadrâ, 1387/2009.

_____, Esrâru’l-Ayât, (tahk.: Muhammed Hacevî), Encümen-i hikmet ve Felsefe, Tahran, 1360/1982.

_____, Zâdu’l-Musafîr, Kum, Defter-i Tebliğat-ı İslamî, 1381/2003.

Nasr, S. Hüseyin, Üç Müslüman Bilge, (çev.: Ali Ünal), İstanbul, İnsan Yay., 2009.

_____, İslam Kozmoloji Öğretilerine Giriş, (çev.: Nazife Şişman), İstanbul, İnsan Yayınları, 1985.

Platon, Phaidon, (çev.: Suut Kemal Yetkin, Hamdi Ragıp Atademir, Ankara, MEB, 1945.

Seccadî, Seyyid Cafer Ferheng-i Istılâhât-ı Felsefi-yi Molla Sadrâ, Tahran, Vezâret-i Ferheng u İrşad-i İslâmî, 1379/2001

Surûş, Abdülkerim, Evrenin Yatışmaz Yapısı, (çev.: Hüseyin Hatemî), İstanbul, İnsan Yay., 2008.

Tehânevî, Muhammed Ali, Keşşaf İstilahât-ı el-Fünûn ve’l-Ulûm, Beyrut, Mektebet-i Lübnan Naşirun, 1997.

Yar, Erkan, Ruh-Beden İlişkisi Açısından İnsanın Bütünlüğü Sorunu, Ankara, Ankara Okulu Yay., 2011.