İmam Şâfiî'nin Sahâbe Kavline Bakışı

İmam Şâfiî, hukukun kaynaklarını genelde kitap, sünnet, icmâ, sahâbe kavli ve kıyas olarak sıralamış ve bu sıralamanın takip edilerek hükmün çıkarılması gerektiğini ifade etmiştir. Şâfiî, kadim mezhebinde olduğu gibi, yeni mezhebinde de sahâbe kavlini delil olarak almıştır. Sonraki usulcüler tarafından ele alınan sahâbe kavli türleri, Şâfiî’nin değerlendirmelerinde mevcuttur. Sahâbenin ihtilafını göz ardı etmemiş, bir konudaki farklı görüşler arasından bazı kriterlere göre tercih yöntemini uygulamıştır. O, Sahâbe icmâı ile meşhur olan ve muhalifi de bulunmayan sahâbe kavlini, kıyastan önce gelen bir delil olarak görmüştür. Ona göre sahâbe kavli, kıyasın girdiği alanlarda olduğu gibi, girmediği alanlarda da delildir

Anahtar Kelimeler:

Şâfiî, sahâbe, sahâbe kavli, kaynak değeri

Imam Shafi‘i has prioritised sources of jurisprudence as Quran, Sunnah, Consensus (Ijma‘), Companions' View (Qawl Al-Sahabah) and Analogy (Qiyas). He stated that judgment can be deduced from these sources respectively. He has also taken views of the companions as is evident in his new and old school/opinion. Types of the opinions of the companions dealt by the subsequent jurists are available in the evaluations of Imam Shafi‘i. He did not ignore the disagreement of the companions but according to the some criteria he applied his own method of choice upon different opinions on a matter. He argued that the consensus of the companions and/or a companion’s view that famed with no adversary opinion both as evidence that preceded Analogy/Qiyas. According to him Companions' view can be applied as evidence both in the fields where Analogy/Qiyas is used and naturally where it is not used

Keywords:

Al-Shafi’i, Companions, Companions' View, Source Authoritativity,

PDF

___

Alâî, Halil b. Heykeldi Salahuddin (ö.761/1360), “İcmalu’l-isâbe fi akvâli’s- sahâbe”, thk. Muhammed Süleyman el-Eşker, Kuveyt, Merkezu’l- Mahtutât ve’t-Turâs, 1987.

Apaydın, Yunus, “Sahâbî Sözünün Hukuki Değeri”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 4, Kayseri, 1994.

Beyzavî, Abdullah b. Ömer (ö.685/1286), “el-İbhâc fi şerhi’l-minhâc”, Beyrut, Daru’l-kutubi’l-ilmiyye, 1995.

Buğa, Mustafa Dia, “Eseru’l-edilleti’l-muhtelefi fihâ fi’l-fıkhı’l-İslamî”, Dimeşk, Daru’l-İmami’l-Buhari.

Cüveynî, İmamu’l-Haremeyn Ebu’l-Me’âlî Abdulmelik b. Abdullah b. Yusuf (ö.487/1094), “el-Burhân fi usûli’l-fıkh”, thk. Abdulazim Mahmud ed- dîb, Daru’l-Vefâ, 1997.

_____,“Kitabu’t-talhîs fi usûli’l-fıkıh”, 3 cilt, Beyrut, Daru Başairi’l-İslamiyye, 1996.

Gazzâlî, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed (ö.505/1111), “el-Mustasfâ min

İlmi’l-usûl”, Beyrut, Daru’l-Erkam, 1994.

Hatib Bağdadî, Ebu Bekir Ahmed b. Ali b. Sabit (ö.463/1071), “el-Fakîh ve’l- mutefakkih”, thk. Adil b. Yusuf el-Ğarâzi, Riyad, Daru İbni’l-Cevzi, 1996.

İbn Kayyım, Şamsuddin Ebu Abdillah Muhammed b. Ebi Bekr (ö.751/1350), “İ’lâmü’l-muvekkı’în an Rabbi’l-‘alemîn”, Beyrut, Daru’l-cîl, t.y.

İsnevî, Cemaluddin Abdurrahim b. Hasan (ö.772/1370), “Nihâyetu’s-sûl fi şerhi minhâci’l-usûl”, y.y., Âlemu’l-Kutub, t.y.

Mâverdî, Ali b. Muhammed b. Habib(ö.450/1058), “el-Havi’l-kebîr”, Beyrut, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1996.

Nemle, Abdülkerim b. Ali b. Muhammed, “İthâfu zevi’l-ebsâr bi şerhi ravdati’n-nâzır”, Riyad, Daru’l-‘âsime, 1996.

Nevevî, Ebu Zekeriyya Muhyiddin b. Şeref (ö.677/1278), “Kitabu’l-mecmu”, thk. Muhammed Necib Mutiî, Cidde, Mektebetu’l-İrşâd, t.y.

Râzî, Fahruddin Ebu Abdillah Muhammed b. Ömer b. Huseyn (ö. 606/1210), “El-Mahsûl fi ilmi usûli’l-fıkh”, 6 cilt, Beyrut, Muessesetu’r- Risâle, 1992.

Sem’ânî, Ebu’l-Muzaffer Mansur b. Muhammed (ö.489/1096), “Kavâti’u’l- edille fi’l-usûl”, Beyrut, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1997.

Serahsî, Ebu Bekir Muhammed b. Ahmed b. Ebi Sehl (ö.490/1097), “Usûlu’s- Serahsî”, İstanbul, Daru Kahraman, 1984.

Şâfiî, Ebu Abdillah Muhammd b. İdris (ö.204/819), “el-Ümm”, 9 cilt, Beyrut, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1993.

_____,“er-Risâle”, Beyrut, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, t.y.

_____,“İhtilafu’l-Hadîs”, thk. Muhammed Ahmed Abdülaziz, Beyrut, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1986.

Şîrâzî, Ebu İshak İbrahim b. Ali b. Yusuf el-Feyruzabadi (476/1083), “Şerhu’l-lüme’”, thk. Abülmecid Türki, Beyrut, Daru’l-ğarbi’l-İslamî, 1988.

Zerkeşî, Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır b. Abdillah (ö. 794), el-Bahru’l

muhît fî usûli’l-fıkh, neşr. Abdülkadir Abdullah el-Ânî, Kuveyt,

Vezaretü’l-Evkâf ve’ş Şuûni’l- İslâmiyye, 1992.