İbn Teymiyye’ye Göre Müctehid İmamların Hadisleri Terk Etme Sebepleri -Refu‘l-Melâm Özelinde

İslâm, insanlığa yeni bir hayat sunmuş ve bu dinin muhatapları için genelilkeler ortaya koymuştur. Toplumun karşılaşabileceği kimi sorunlara temelesaslara bağlı kalınarak çözüm yolları göstermiştir. Bunun da sorumluluğunuâlimlere yüklemiştir. Müctehidin meseleyi ele alırken göz önünde bulundurmasıgereken kaynakların başında Kur’an ve hadisler gelmektedir. Nassta açıkça yeralmayan hükmün istinbâtı için bu iki nassa başvurmak gerekir. Hadislerin tesbîtve tashîhinin ictihad semeresi olması, muhtelif fetvaların ortaya çıkmasına zeminhazırlamıştır. İbn Teymiyye, naslara muhalefet edenlere karşı sertliği ile bilinenbir âlimdir. Ancak yazdığı eser olan Ref‘u’l-melâm’da müctehid imamlarınhadislere aykırı olan fetvalarına karşı onları savunmaktadır. Bu çalışmada İbnTeymiyye’nin “âlimlerin savunusu” sayılacak mezkûr çalışması esas alınarakhadislerin terkinde âlimlerin mazur sayılması yönündeki yaklaşımı ele alınacaktır.

The Reasons for Mujtahed Imams for abandoning the hadiths according to Ibn Taymiyya - In case of Raff al-Malâm

Islam has offered a new life to humanity, and has also given general principles for its followers. Some of problems, which society may encounter, have been solved by adhering to basic principles of Islam. The Scholars/Mujtahed has undertaken the responsibility for solving these problems. Qur'an and the hadiths are the main reference sources for Mujtahed by taken into account the issue. It is necessary to appeal to these two sources/Nass for reaching a verdict/fatwa, which is not found clearly in these sources. The evaluation/fixation of the hadiths, the correction of them as the result of ijtihad provided the basis for the emergence of various fatwas. lbn Taymiyya is known as rigid scholar against to opponents tobasic sources/Nass. However, he defends the Mujtahed imams, who give the fatwas against hadiths, in his work Raff al-Malâm. In this study, Ibn Taymiyya's work that regard as "defense of scholars" will be considered. So, it will be dealt with to consider excusing the scholars for abandoning hadiths.

PDF

___

Aydınlı, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü. İstanbul: Timaş, 1987.
Buhârî, Cu‘fî Muhammed b. İsmail. el-Câmi’u’s-Sahîh. tahk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır, Daru Tûkı’n-Necât, 1422.
Cezerî, Abdurrahman b. Muhammed İvad. el- el-Fıkh ala’l-Mezâhibi’l-Erbaa‘. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1424/2003.
Dârekutnî, Ebu’l-Hasan Ali b. Ömer b. Ahmed b. Mihdî b. Mesud b. Nu‘mân b. edDînâr. Sünenü’d-Dârekutnî. tahk. Şuayb el-Arnâvût, Beyrut: Muesesetü’rRisâle, 1424/2004.
Ebû Hanîfe, Nu‘man b. Sâbit b. Zûtâ b. Mâh. el-Âlim ve’l-Mute‘allim. tahk. Muhammed Zâhid b. Hasan el-Kevserî, Kahire: Mektebetü’l-Ezheriyye, trsz.
Ezdî, Ma‘mer b. Ebî Amr Raşid. el-Câmi‘. tahk. Habîbu’r-Rahman el-A‘zamî, Beyrut: Mektebi’l-İslâmî, 1403.
Herevî, Ebû Ubeyde el-Kasım b. Sellâm b. Abdullah el-Bağdâdî, Garibü’l-Hadis. tahk.
Muhammed Abdülmuîd Hân, Haydârâbâd: Matbaati Dâireti’l-Mearifi’lOsmaniyye, 1384/1964.
Heytemî, Ahmed b. Muhammed b. Ali b. Hacer. Fetâva’l-Hadîsîyye. tahk. Mustafa elHalebî, Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1982.
İbn Hacer, Şihâbüddin Ahmed b. Ali b. Hacer el-Askâlanî, Nüzhetü’n-Nazar. tahk. Nureddin Itr, Karachi: Mektebetü’l-Büşrâ, 1432/2011.
İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İsmail b. Ömer b. Kesîr el-Kureyşî. el-Bidâye ve’n-Nihâye. tahk. Ali Şîrî, Beyrut: Dâru İhyâu’t-Türâsi’l-Arabî, 1408/1988.
İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvafikuddîn Abdullah b. Ahmed b. Muhammed elMakdisî. el-Muğnî. Kahire: Mektebetü’l-Kahire, 1388/1968.
İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim. Garibü’l-hadis. tahk. Abdullah elCebûrî, Bağdâd: Matbaatü’l-Ânî, 1397.
İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvînî. Sünen. tahk. Şuayb elArnavût, Âdil Mürşid, Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 1430/2009.
İbn Mâce. Sünen, tahk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî, Beyrut: Dâru İhyâu’l-Kütübi’lArabiyye, trsz.
İbn Teymiyye, Takîyuddin Ebu’l-Abbâs Ahmed b. Abdulhalim b. Abdusselam b. Abdullah b. Ebu’l-Kasım b. Muhammed. Kitabu’n-Nübüvvât. tahk. Abdülaziz b. Sâlih, Riyad: Advâu’s-Selef, 1420/2000.
İbn Teymiyye. Minhacü’s-Sünneti’n-Nebeviyye fî Nakdi Kelâmi’ş-Şîati’l-Kaderiyye. tahk. Muhammed Reşâd Sâlim, Riyad: Cami‘at-u İmam Muhammed, 1406/1986.
İbn Teymiyye. Mecmû‘a’tü’l-Fetâvâ. tahk. Abdurrahman b. Muhammed b. Kâsım, Medine-i Münevvere: Mecmau’l-Melik Fahd li-Tabâati’l-Mushafi’ş-Şerîf, 1416/1995.
İbn Teymiyye. Ref’u’l-Melâm ani’l-Eimmeti’l-A‘lâm. Riyad: er-Riasetu’l-Amme li-İdârâti’lBujûsi’l-İlmiyye ve’l-İftâ ve’d-Da‘ve ve’l-İrşâd, 1403/1983.
Müslim, Ebü’l-Hasan Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî. el-Câmiu’s-Sahîh. tahk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, trsz.
Nebahânî, Yusuf b. İsmail. Şevahidu’l-hakk fi’l-istiğâse bi-Seyyidi’l-Halk. Beyrut: Dâru’lKütübi’l-İlmiyye, 1428/2007.
Pakistânî, Zekeriya b. Gulâm Kadir. Min Usûli’l-Fıkıh alâ Menheci Ehli’l-Hadis. Daru’lHarâz, 1423/2002.
Râzî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ömer b. el-Hasan b. el-Hüseyin. el-Mahsûl. tahk. Tâhâ Câbir Feyyâz el-Alvânî, Beyrut: Muessetü’r-Risâle, 1418/1997.
Şeybânî, Ebû Abdillah Muhammed b. Hasen b. Farked. el-Asl. tahk. Muhammed Büyükalın. Nşr: Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1433/2012.
Tûsî, Ebû Alî el-Hasan b. Ali b. Nasr. Muhtasaru’l-Ahkâm. tahk. Uneys b. Ahmed b. Tahir, Medine-i Münevvere: Mektebetü’l-Gurebâ, 1415.
Zemahşerî, Ebu’l-Kasım Mahmud b. Amr b. Ahmed. el-Fâik fî Garîbi’l-Hadis ve’l-Eser. tahk. AliMuhammed el-Bicâvî ve Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1971.