Gülsün Karamustafa’nın Sanatında Gündelik Nesneye Odaklı Anlatılar

1980’li yıllarda, Türk sanatının tanımı, sınırları ve amacı değişim sürecine girmiş, farklı yaklaşımlarla belirginliğini daha da arttırmıştır. Nitekim bu yıllardan sonra Türk sanatında başlayan yerleştirme odaklı anlayışlarla eserlerde kavramsallaştırma, farklı biçim ve içerik oluşturma ve alternatif nesne vurgusu yaygın hâle gelmiştir. Bu doğrultuda Türk sanatçıların eser üzerine düşünsel ve kavramsal sorgulamaları artmış, nesneye yaklaşım biçimleri eserin oluşmasında etkili olmuştur. Özellikle gündelik nesneden hareketle göç, bellek, kimlik, kültürel ifade, kitsch, popüler kültür imgeleri, cinsiyet gibi başlıkları kendine has anlatımlarıyla sergileyen Gülsün Karamustafa’nın çalışmaları dikkat çekmektedir. Bu makalede Gülsün Karamustafa’nın çalışmalarında yer alan gündelik nesneye odaklı yerleştirmeler ele alınmış ve bu yerleştirmelerde nesnelerin sanat nesnelerine dönüşümü incelenmiştir. Bu bağlamda nesneye odaklı anlatılardan hareketle makale; Gülsün Karamustafa’nın sanat anlayışı, göç odaklı işlerinde kullanılan gündelik nesneler, kimlik/kitsch odaklı işlerinde kullanılan gündelik nesneler ve cinsiyet odaklı işlerinde kullanılan gündelik nesneler olmak üzere dört alt başlık içermektedir. Makalede incelemeye konu olan veriler, tarama yöntemiyle elde edilmiş, Gülsün Karamustafa’nın 1980 sonrası gündelik nesneye odaklı bazı çalışmaları mercek altına alınmıştır.

Daily Object-Oriented Narratives in the Point of Art of Gülsün Karamustafa

In the 1980s, the definition, boundaries and purpose of Turkish art entered the process of change and increased its prominence with different approaches. After these years, conceptualization, creating different forms and content, and the emphasis on alternative objects have become common in works with installation-oriented understandings that started in Turkish art. In this direction, the intellectual and conceptual inquiries of Turkish artists on the work have increased, and the way they approach the object has been a factor in the creation of the work. The works of Gülsün Karamustafa, who exhibits topics such as migration, memory, identity, cultural expression, kitsch, popular culture images, and gender with her unique expressions, especially based on everyday objects, draws attention. In this article, the daily object-oriented installations in Gülsün Karamustafa’s works are discussed and the transformation of objects into art objects in these installations is examined. In this context, the article is based on object-oriented narratives; Gülsün Karamustafa’s understanding of art includes four subheadings: everyday objects used in her migration-oriented works, everyday objects used in her identity/kitsch-focused works, and everyday objects used in her genderoriented works. In the article, the data that is the subject of the study were obtained by scanning method, and some of Gülsün Karamustafa’s works focused on everyday objects after 1980 were examined.

PDF

___

Boynudelik, Zerrin İren. “1986-1996 Tarihleri Arasında İstanbul’da Düzenlenen ve Mekânları İle Doğrudan İlişki Kuran Sergiler”. Doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, 1999.
Çalıkoğlu, Levent. Çağdaş Sanat Konuşmaları 3, 90’lı Yıllarda Türkiye’de Çağdaş Sanat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2008.
Çelebi Erol, Cansu. “Göçü n Öteki Yüzü, Türkiye Çağdaş̧ Sanatında Göç̧ Olgusu”. Ulakbilge 47 (2020): 400–407. “Gülsün Karamustafa ile Salt Araştırma’daki Arşivi Üzerine”. Hazırlayan Sezin Romi. 27 Şubat 2018. Erişim 9 Eylül 2021. https://saltonline.org/tr/2007/gulsun-karamustafa-ile-saltarastirmadaki- arsivi-uzerine
Hasgüler, Solmaz Bunulday. Türkiye’de Sanat Üretimi 1975-2005. İstanbul: Parşömen Yayıncılık, 2013.
Heinrich, Barbara. Gülsün Karamustafa: Güllerim Tahayyüllerim. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayınları, 2007.
İz, M. Kemal. “Salt’ta Bahar, ‘Vadedilmiş Bir Sergi’yle Devam Ediyor”. (18 Eylül 2013). Erişim 20 Aralık 2018. http://www.sanatatak.com/view/saltta-bahar-vadedilmis-bir-sergiyle-devam-ediyor.
Kahraman, Hasan Bülent. Türkiye’de Çağdaş Sanat. İstanbul: Akbank Sanat Yayınları, 2013.
Kaplan, Mehmet Akif. “Çağdaş Türk Sanatında Göç, Yersizyurtsuzlaşma Olgusunun Gülsün Karamustafa Sanat Çalışmaları Üzerinden İncelenmesi” Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science 29 (2018): 314-324.
Karamustafa, Gülsün. Kuryeler, 1991. Erişim 8 Eylül 2021. https://saltonline.org/tr/664/atolye-ipucu Karamustafa, Gülsün. “Vatan Doğduğun Değil Doyduğun Yerdir”, Fotoğraf (40x40 cm), Erişim 18 Ocak 2021. https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/189732.
Keser, Nimet. Sanat Sözlüğü. İstanbul: Ütopya Yayınevi, 2009.
Kıyar, Neslihan ve Serdar Kul. “Sanat Tanımı Topluluğu ve Bağımsız Bir Çağdaş: Gülsün Karamustafa.” İdil 58 (2019): 783-791.
Özayten, Nilgün. “Mütevazi Bir Miras -Batı’da Obje Sanatı/ Kavramsal Sanat/ Post-Kavramsal Sanat ve Türkiye’de 1965-1992 Yılları Arasındaki Benzer Eğilimler.” Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 1992.
Özayten, Nilgün. Mütevazi Bir Miras-Nilgün Özayten Kitabı. İstanbul: SALT/Garanti Kültür AŞ, 2013. Erişim 3 Ocak 2019. https://saltonline.org/tr/546/mutevazi-bir-miras-nilgun-ozayten-kitabi Sabancılar, Duygu. “Bireysel ve Toplumsal Hafızanın Sanat Eserlerinde Kıyafet Aracılığı ile Kurgulanması Gülsün Karamustafa ve Gülçin Aksoy.” Sanat ve Tasarım Dergisi 18 (2016): 133-145.
Sağır, Çiğdem, “Gülsün Karamustafa”. Seksenlerde Türkiye’de Çağdaş Sanat: Yeni Açılımlar. Ed. İpek Duben ve Esra Yıldız. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2008. 158-179.
Sağır, Çiğdem. “1980 Sonrası Türkiye’deki Sanatın Dönüşümünde Gülsün Karamustafa’nın Yeri”. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, 2005.
Sarıoğlu, Selen. “Gülsün Karamustafa: Sanatçı Kişiliği ve Yapıtları”. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2007.
Şengel, Deniz. Düşkün İkona: Gülsün Karamustafa’nın Sanatına Retorik Yaklaşım. İstanbul: SALT/ Garanti Kültür AŞ, 2015. Erişim 8 Eylül 2021 http://saltonline.org/media/files/duskunikona_ scrd-1.pdf