Suriye Halep, Hama ve Rakka Müzelerindeki Türk-İslam Dönemine Ait Eserlerden Örnekler

Suriye, dünya tarihi açısından sanatın ve mimarinin en güzel eserlerine sahiptir. İlk Çağ’dan itibaren Palmyra, Afemia, Halep, Şam, Hama, Hums, Bosra, Lazkiye ve Tartus çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış önemli yerleşim yerleridir. Bölgede yapılan kazı ve araştırmalarda çıkan buluntular başta olmak üzere pek çok tarihî eser Şam, Halep, Hama ve Rakka müzelerinde sergilenmektedir. Halep müzesinde başta mihrap olmak üzere diğer eserler ile Hama’daki minber ve Rakka Ulu Cami alçı süslemeleri Selçuklular, Zengiler, Eyyûbîler ve Memlükler dönemine ait kıymetli eserlerdir. Bu makalede Halep, Hama ve Rakka müzelerinde 2011 yılında başlayan iç savaştan önce incelenebilen eserler ele alınmıştır. Yapıldıkları dönemlerin nadide örneklerini oluşturan Halep Müzesi’nden Hüseyin b. Hasan el- Şükri’nin Sandukası, Aslan Kabartmalı Mimari Plastik, Haleviye Medresesi Mihrabı, Güneş Motifli Lüster Kâse, Seamik Kaplar, Memlüklü Armalı Mimari Plastik, Sultan Kayıtbay’a Ait Kitabe Parçası, Savaş Aletleri; Hama Müzesi’nden Hama Ulu Cami Minberi; Rakka Müzesi’nden Rakka Ulu Camisi Alçı Süsleme Parçaları makalede incelenen eserlerdir.

Sample Works from the Turkish-Islamic Era in the Museums of Aleppo, Hama, and Rakka of Syria

Syria has the most beautiful works of art and architecture in world history. Palmyra, Apamea, Aleppo, Damascus, Hama, Homs, Bosra, Latakia and Tartus have been important settlements in the history of civilization since the First Age. Many historical artefacts especially the findings from excavations and research in the region, are exhibited in the museums of Damascus, Aleppo, Hama, and Raqqa. In this article, the works that could be exhibited in the museums of Aleppo, Hama, and Raqqa in the pre-war period (before 2011) are reviewed. The sarcophagus of Huseyin b. Hasan al-Shukri, architectural plastic with lion relief, the mihrab of the Madrasa Halawiye, sun patterned luster bowl, ceramic pots, architectural plastic with Mamluk coat of arms, inscription piece of Sultan Kayıtbay and war tools from the National Museum of Aleppo; the minbar of the Great Mosque of Hama from the Hama Museum and plaster decorations of the Great Mosque of Raqqa from the Raqqa Museum will be introduced. These artefacts are among the most precious examples of their era. The mihrab, especially, and the other works in the National Museum of Aleppo, the minbar in the Hama Museum, and plaster decorations of the Great Mosque Raqqa are very precious works of the Seljuk, Zengid, Ayyubid, and Mamluk eras.

PDF

___

Abdülkâdir, Er- Reyhâvî. El İ’mâratü’l Arabiyyetü’l İslâmiyye, Hasâisuhâ ve Âsâruhâ fî Suriye. Dımaşk: y.y, 1999.
Allen, Terry. “Madrasah al-Halawiyah”. In Ayyubid Architecture. Occidental, CA: Solipsist Press, 2003.
Atıl, Esin, W. T. Chase ve Paul Jett. Islamic Metal Work in the Freer Gallery of Art. Washington: Smithsonian İnstitution Press, 1985.
Aykaç, Razan. Konya Karatay Müzesindeki Anadolu Selçuklu Dönemi Seramik Kandiller. Konya: Palet Yayınları, 2017.
Aykaç, Razan. Silifke Kalesinin Kazılar Sonucu Ortaya Çıkan Yerleşim Dokusu. İstanbul: Ege Yayınları, 2021.
Aykaç, Razan. Türkiye Müzelerindeki İslami Dönem Seramik Kandiller. İstanbul: Ege Yayınları, 2021.
Berchem, Max Van. Materiaux pour un Corpu Inscriptionum Arabicarum, XLV. Kahire: Fransız Arkeoloji Enstitüsü Yayınları, 1920-1923.
Boran, Ali ve Razan Aykaç. “Yeni Araştırmalar Bağlamında Diyarbakır Kalesi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 42 (2019), 273-282.
Boran, Ali ve Razan Aykaç. Silifke Kalesi Kazı Buluntuları (2010-2020). İstanbul: Ege Yayınları, 2021.
Boran, Ali. Anadolu’daki İç Kale Cami ve Mescidleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001.
Boran, Ali. “Hama’daki Tarihi Su Dolapları ve Kemerler”. Su Medeniyeti Sempozyumu, Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi (2010), 502-515.
Boran, Ali. “Halep İç Kalesi”. Uluslararası Türk Sanatları Sempozyumu ve Sanat Çalıştayı 1, Konya: Anka Basım Yayın (2012), 211-218.
Boran, Ali. “Halep Mevlevihanesindeki Mezar Taşları”. Uluslararası Türk-İslam Mezar Taşları Kongresi 1, Aydın: Yeni Fikir Dergisi Yayınları (2018), 124-149.
Çetin, Altan. Memlük Devletinde Askeri Teşkilât. İstanbul: Eren Yayıncılık, 2007.
Çobanoğlu, Ahmet Vefa. “Zengiler, (Mimari)”. TDV İslâm Ansiklopedisi, c. 44, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları (2009), 272-274.
Çoruhlu, Yaşar. Türk Sanatında Hayvan Sembolizmi. İstanbul: Seyran Kitap, 1995.
Erginsoy, Ülker. İslam Maden Sanatının Gelişmesi. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1978.
Gonnella, Julia. Das Aleppo Zimmer Museum Für Islamiche Kunst. Berlin: Museum für İslamische Kunst, 1996.
Hadjar, Abdallah. Historical Monuments of Aleppo. Aleppo: Automobile and Touring Club of Syria (A.T.C.S), 2000.
İnal, Güner. Türk İslam Maden Sanatı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi-Teksir Baskı, t.y.
Karaçağ, Abdullah. “Alçı Sanatı”. Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı (Mimarlık ve Sanat) 2. Ed. Ali Uzay Peker ve Kenan Bilici, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü (2006), 493-505.
Meinecke, Michael. Die Mamlukische Architektur in Agypten und Syrien. Glückstadt: Verlag J.J. Augustin, 1992.
Öney, Gönül. Anadolu Selçuklu Mimari Süslemesi ve El Sanatları. Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları, 1992.
Rice, David Storm. “Studies in Islamic Metal Work”. Bulletin of the School of Oriental and African Studies 14 (1952), 564-578.
Rice, David Talbot. Islamic Art. Singapore: G.S. Graphics, 1993.
Smith, Alan Caiger. Lustre Pottery: Technique, Tradition and Innovation in Islam and the Western World, Gentle Breeze Publishing, 2001.
Turan, Hayrunnisa. “Kudüs’teki Memlûk Türk Devleti Armaları (‘Renk’ler)”. Belleten 83/298 (2019): 887-912.
Uluçam, Abdüsselam. “Suriye Mimari”. TDV İslâm Ansiklopedisi, c. 37, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları (2009), 559-565.
“Madrasah al-Hâlawîyah”. Erişim 2 Ağustos 2005. http://www.sonic.net/~tallen/palmtree/ayyarch/ch2.htm#alep.mhal