SARIKEÇİLİ YÖRÜK DOKUMALARININ RENK KONTRASTLIKLARI AÇISINDAN TASARIM KURGUSUNUN İNCELEMESİ

Isparta ve çevresi iklimi, bitki örtüsü, yaylaları ve göç yolları güzergâhında olmasından dolayı Yörükyaşamı ve buna bağlı olarak dokuma kültürü açısından zengin bir yöredir. Osmanlı ve Cumhuriyetdönemindeki iskân faaliyetleriyle Yörükler‘in tam bir yerleşik hayata geçirilmesi amaçlansa da, birçoğuyarı konar-göçer yaşam şeklini sürdürmüştür. Yerleşim tercihlerini daha önceden belirlemiş olduklarıyerleşim yerleri çerçevesinde gerçekleştirmişlerdir. Sarıkeçili’ler öncesi göç yollarından biri olan Isparta veçevresine yerleşen Yörüklerdendir. Tarihsel süreçteki göç güzergâhı üzerinde bulunan Isparta ve çevresi,Sarıkeçili Yörükleri tarafından mesken tutulan bir yer olması açısından önem taşımaktadır. ÇalışmadaIsparta’da yaşayan Sarıkeçili Yörüklerine ait dokumaların alt anlamı ya da simgesel okumasına girmeksizinplastik bağlamda çözümlemesi yapılmıştır. Çözümleme yöntemi temel tasarım ilkeleri düzleminde yeralan renk kontrastlıkları ve kompozisyon kurguları içerisindeki egemenlik (vurgu) ilişkileri üzerindengerçekleştirilmiştir. Şüphesiz dokumaların kendine özgü dillerini belirli kalıplara sokmak ya da sanat eseriolup olmadıklarını sorgulamak amaçlanmamıştır. Amacımız; dokumaların renk seçimlerinin tasarımkurgusuna etkisi nedir? Estetik bir arayış, ortak bir biçem kaygısı söz konusu mu? Yoksa gelişigüzel birseçim mi? gibi sorulara cevap aramaktır. Ayrıca Sarıkeçili Yörüklerine ait 20 dokumada tasarım ilkelerineuygun bir yapılaşma olup olmadığı sorgulanmıştır.

INVESTIGATION OF SARIKEÇİLİ YORUK WEAVINGS'S DESIGN FICTION IN TERMS OF COLOR CONTRASTS

Isparta is a rich region in terms of Yoruk life and weaving culture, because of its climate, vegetation, plateaus and having on the migration routes. Although the settlement activities in the Ottoman Empire and Turkish Republic periods were aimed to bring the Yoruks to a fully settled life, many of them continued their semi-nomadic life style. They have made their settlement preferences within the framework of the settlements they have previously determined. It is one of the nomadic settlements that settled around Isparta, one of the pre-migration routes of Sarıkeçili. Isparta and its environs, which are located on the migration route in the historical process, are important in terms of being a dwelling place by the Sarıkeçili Yoruks. In this study, weaving of Sarıkeçili Yoruks living in Isparta is analyzed inplastic context without entering into sub-meaning or symbolic reading. The method of analysis was carried out on the basis of color contrasts in the plane of the basic design principles and sovereignty (emphasis) relationships within the composition constructs. So, it is not intended to put the specific languages of the weavings into certain patterns or to question whether they are works of art or not? What is the effect of color selection of weaves on design fiction? Is there an aesthetic quest, a common style concern? Or a random choice? is to seek answers to such questions. Additionally, it was questioned whether there was a construction in accordance with the design principles in 20 weavings of Sarıkeçili Yoruks.

PDF

___

Ataç, F. (2016). Renk, Kayseri: Nuh Naci Yazgan, Üniversitesi İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü.
Avcı, S. (2014). “Bilimsel Renk Bilgisinin Resim Sanatındaki Yansımaları”, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları, Sayı 11, s.53-67
Erim, G. (1999). Temel Sanat Eğitiminde Renk Algılamaları, Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Grafik Anasanat Dalı, s.125
Germeç, U. (2019). “20. Yüzyıl Başlarında Batı Resminde Doğa”, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, Sanat ve Dil Araştırmaları Enstitüsü, Cilt 7, Sayı 32, s.85-105.
Işıngör, M., Eti, E., Aslıer, M. (1986). Temel Sanat Eğitimi-Resim Teknikleri-Grafik Resim, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Itten, J. (1970). The Elements of Colour, Newyork-A.B.D: Von Nostrant Reinhold Company. Onursoy, S. (2003). “Görsel Kültür Bağlamında Görsel Okuryazarlık”, Kurgu Dergisi, Sayı 20, s.75-85.
Polat, H. H. (2012). “Renk Teorisi ve Temel Yanılgılar”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 28, s.165-173.
Sevimli, G. (2011). Aydınlatmada Işık ve Renk Etkilerinin Ankara Kenti İzmir Caddesi Yaya Bölgesi Örneğinde Peyzaj Tasarımı Açısından İrdelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı.
Tokdil, E. (2016). "Renk Kuramları ve Andre Lhote Örnekleminde Renk Algısına Fenomenolojik Yaklaşım", İdil Sanat ve Dil Dergisi, Sanat ve Dil Araştırmaları Enstitüsü, Cilt 5, Sayı 22, s.547- 568.
İnternet Kaynakları
“Grafik ve Fotoğraf; Renk”, Milli Eğitim Bakanlığı, MEGEP (Meslekî Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi), Ankara 2011, http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_ modul/moduller_pdf/Renk.pdf, Erişim tarihi: 02.03.2019.
Görsel Kaynaklar
Görsel 1. Goçboynuzlu Namazlağ, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 2. Namazlağ, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 3. Yastık Dokuma, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 4. Haba (Aba) Dokuması, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 5. Goçboynuzlu, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 6. Turna Gatarı Namazlağı, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 7. Giysi Çuvalı, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 8. Namazlağ, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 9. Yastık, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 10. Halı Yastık, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 11. Namazlağ, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 12. Tuz Torbası, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 13. Turna Gatarı Namazlağ, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 14. Tuz Torbası, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 15. Turna Gatarı Namazlağ, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 16. Namazlağ, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 17. Un Çuvalı, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 18. Namazlağ, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 19. Çeyiz Çuvalı (Ala Çuval), 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 20. Turna Gatarı, 2018, Fotoğraf, SBG-2018-6690 numaralı “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespiti” Güdümlü Projesi Dijital Fotoğraf Arşivi.
Görsel 21. Yün Eğirme, 2015, Fotoğraf, Mustafa Genç Arşivi.
Görsel 22. İp Boyama, 2015, Fotoğraf, Mustafa Genç Arşivi.
Görsel 23. Çözgü Çözme, 2015, Fotoğraf, Mustafa Genç Arşivi.