520161

21. Yüzyılda Güncel Lif Sanatı ve Enstalasyon Örnekleri

1960’lı yıllar sonrası, yeni ifade ve farklı sanat anlayışlarının ortaya çıktığı bir dönemin başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Birçok sanat dalının yanı sıra tekstil sanatında da çok boyutluluk anlayışı ile yeni malzeme ve teknik arayışlara yönelim söz konusu olmuştur. 1962 yılında I. Lozan Tapestry Bienali tekstil sanatı örneklerinde ilk defa geleneksel tapestry anlayışının dışına çıkarak farklı sergileme biçimleri büyük ses getirmiştir. Tekstil sanatının plastik sanatlar çerçevesinde kabul görmesiyle serbest tekstiller, tapestry ve lif sanatı gibi kavramlar iç içe geçmiştir. Güncel sanatta bu eserler sanatçıların yaklaşımlarına bağlı olarak birçok sanat disiplini çerçevesinde ele alınmaktadır. Enstalasyon sanatı, farklı disiplinlerin yanı sıra tekstil sanatında en çok kullanılan ifade ve temsil araçlarından birisidir. Bu makale ile 21.yy lif sanatının enstalasyon sanatındaki sergileme biçimlerinin incelenmesi ve disiplinlerarası çalışan sanatçıların örnekleriyle mekan, nesne ve izleyici ilişkisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Seçilen 10 adet güncel lif sanatına ait eserin enstalasyon sanatındaki uygulamaları ve izleyici eser etkileşimi kavramsal düzeyde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Lif Sanatı, Güncel Sanat, Enstalasyon, Sergileme

CONTEMPORARY FIBER ART AND INSTALLATION EXAMPLES IN THE 21ST CENTURY

After the 1960s, it is accepted as the beginning of a period in which new expressions and different artistic understandings emerged. In addition to many branches of art, there has been a tendency to search for new materials and techniques with the understanding of multidimensionality in textile art. In the 1st Lausanne Tapestry Biennial in 1962, textile art examples went beyond the traditional tapestry understanding for the first time, and different exhibition styles made a big impact. With the acceptance of textile art within the framework of plastic arts, concepts such as free textile, tapestry and fiber art are intertwined. In contemporary art, these works are handled within the framework of many art disciplines depending on the approaches of the artists. Installation art is one of the most used means of expression and representation in textile art as well as in different disciplines. With this article, it is aimed to examine the exhibition forms of 21st century fiber art in installation art and to reveal the relationship between space, object and audience with the examples of artists working interdisciplinary. The applications of selected 10 contemporary fiber art works in the art of installation and the interaction between the audience and the work are discussed at the conceptual level.

Keywords:

Fiber Art, Contemporary Art, Installation, Exhibition,

PDF

___

Akbostancı, İ. (1999). Plastik Sanatlarda Tekstilin Yeri, Sanatta Yeterlik Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Tekstil Anasanat Dalı.
Akdemir, N. (2016). “Tekstil Sanatında Gelenekselden Çağdaşa Biçimsel Değişim”. Art-e Sanat Dergisi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları, cilt 9, sayı 17, s.221-232.
Alp, K. (2013). “Sanatın Temsil ve Postmodern Sanatta Temsil Sorunu”. Art-e Sanat Dergisi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları, cilt 6, sayı 12, s.40-61.
Arabalı Koşar, S. T. (2019). “Çağdaş Sanat Disiplinleri Arası Etkileşimlerde Lif Sanatı”. İdil Sanat ve Dil Dergisi, cilt 6, sayı 35, s.2035-2059.
Arslan, C. (2011). “Kamusal Alanda Lif Sanatları”. Akdeniz Sanat Dergisi, cilt 4, sayı 7, s. 40-43.
Bars, N. R. (2017). Sanatın Mekansallaşması ve Enstalasyon. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı.
Birol, Ş. G. (2021). Enstalasyonda Sergileme Alanı Olarak İç Mekân, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Resim Anasanat Dalı.
Bozdurgut, A. Ö. (2012). “Mekânsallaşan Sanat Yapıtında Figür Olarak İzleyici”. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, sayı 21, s.1-20.
Eberhard Cotton, G. (2012)."The Lausanne International Tapestry Biennials (1962-1995) The Pivotal Role of a Swiss City in the “New Tapestry” Movement in Eastern Europe After World War II", 19-22 September, Washington, DC: Textiles and Politics: Textile Society of America 13th Biennial Symposium Proceedings, p.1-6.
Kınam, B. (2010). 1980 Sonrası Grafik Tasarımda Enstalasyonun Yeri ve Önemi, Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Grafik Anasanat Dalı.
Koca, B. (2017). “Kavramsal sanat”. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, cilt 3, sayı 2, s.97-103.
Küre, S. (2022). Mekân İlişkisi Bağlamında; Tekstil Malzemesinin Sanat Ürünü Olarak Kullanılması ve Enstalasyon Kavramı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İç Mimarlık Anabilim Dalı.
Gür Üstüner, S. (2018). “Türkiye’de Tekstil Sanatının Bugünü”, 1.Uluslararası Kültür, Sanat ve Toplum Sempozyumu 18– 20 Ekim, Van.
Öçalan. (2007). Çağdaş Sanatta Bir Anlatım Dili Olarak Video ve Enstalasyon, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Resim Anabilim Dalı.
Özaltun, G. (2020). “Enstalasyon Sanatı ve Hale Tenger’in Çalışmalarından Örneklemler”, International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, cilt 6, sayı 32, s. 1033-1046.
Özcan, N., ve Alp, K.Ö. (2020). “Güncel Sanatta Tekstil Heykellerin Temsil Niteliği”. Art-e Sanat Dergisi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları, cilt 13, sayı 25, s.334-342.
Renkçi Taştan, T. (2016). “Hazır Yapım (Ready-Made) Enstalasyon Üzerine Okumalar”, TOJDAC The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, cilt 6, sayı 4, s.471-478.
Sayın Yücel, H. (2022). “Sheila Hicks: Örme / Dokuma Renkler”, ASOS Journal: Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt 10, sayı 126, s.68-89.
Sürmeli, K. (2012). “Dada Hareketinden Kavramsal Sanata”, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, cilt 2, sayı 6, s.337-345.
Tok Dereci, V. (2014). “‘Doku’nuşlar’ Tekstil Sergisi Üzerinden Tekstil Sanatında Mekân, Malzeme, Biçim İlişkisi”. Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları, sayı 12, s.53-63.
Toluyağ, D. (2020). “Sanat Pratiğinde Enstalasyon, Mekân ve Nesne”. Akademik Sanat Dergisi, cilt 5, sayı 11, s.101-114.
Uysal, M, A. (2009). Sanatta Mekân Algısı (Mekânla Oynamak), Sanatta Yeterlik Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Heykel Ana Sanat Dalı.
Yavuz, T. S. (2019). Çağdaş Türk Sanatı’nda Enstalasyon, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Resim Anasanat Dalı.
Yerce, N.E. (2007). Enstalasyon ve Mekânı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı.
Yetik, S. (2009). 20. ve 21. Yüzyıllarda Türk Resim Sanatında Tekstil Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Tekstil Anasanat Dalı.
İnternet Kaynakları
Cybulska, M. (2015). “Understanding Textiles - from Artist to Spectator”. Fibres and Textiles in Eastern Europe. 23, cilt 3, sayı 111, s.133-140. DOI: 10.5604/12303666.1152558 https://www.researchgate.net/publication/276205059_Understanding_Textiles__from_Artist_to_Spectator, Erişim tarihi: 09.01.2023.
Eberhard Cotton, G. (2016). “The Lausanne International Taperstry Biennials”, Handbook Textile Culture, Ed. Janis Jefferies, Diana Wood Conroy, Hazel Clark. Bloomsbury Publishing, p. 349-361. https://books.google.com.tr/books?id=XbK6CgAAQBAJ&pg=PA349&dq=The+Lausanne+International+Taperstry+Biennials&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwir6vG85cn8AhVRvEDHa4hBSgQ6AF6BAgIEAI#v=onepage&q=The%20Lausanne%20International%20Taperstry%20Biennials&f=false , Erişim tarihi: 20.11.2022.
http 1: “Isabel Berglund”, https://www.isabelberglund.dk/about , Erişim tarihi: 20.01.2023.
http 2: “Włodzımıerz Cygan”, https://cyganart.com.pl/#!exh_7 , Erişim tarihi: 07.11.2022.
http 3: “Włodzımıerz Cygan”, https://cyganart.com.pl/files/static_directory/Po_Swiaty.pdf, Erişim tarihi: 10.11.2022.
http 4: “Faiq Ahmed”, https://faigahmed.com/, Erişim tarihi: 09.12.2022.
http 5: “Sheila Hicks”, https://www.tate.org.uk/art/artists/sheila-hicks-20116, Erişim tarihi: 04.01.2023.
http 6: “Ashley V. Blalock”, https://www.ashleyvblalock.com/about , Erişim tarihi: 09.12.2022.
http 7: “Ramazan Can”, https://www.canramazan.com/evvel-zaman-isi-the-work-of-once-upon-a-time/, Erişim tarihi: 19.12.2022.
http 8: “Fırat Neziroğlu”, https://www.firatneziroglu.co.uk/about, Erişim tarihi: 21.11.2022.
http 9: “Ernesto Neto”, https://theculturetrip.com/south-america/brazil/articles/the-art-of-ernesto-neto-a-trip-into-the-ludic/, Erişim tarihi: 09.01.2023.
http 10: “Akiko Kotani”, https://www.akikokotani.com/about, Erişim tarihi: 17.10.2022.
http11:“AkikoKotani”,http://ira.usf.edu/cam/exhibitions/2021_06_Skyway_2020/Skyway_20_21_Akiko_Kotani.html, Erişim tarihi: 17.10.2022.
http 12: “Janet Echelman”, https://www.echelman.com/about ,Erişim tarihi: 08.01.2023.
http 13: “Janet Echelman”, https://www.echelman.com/#/126-milan/ ,Erişim tarihi: 08.01.2023.
Koç, Y. (1994). Mekan ve Nesne. Felsefe Arşivi, sayı 29, s.13-20. https://www.acarindex.com/pdfler/acarindex-577f9b89-c33f.pdf, Erişim tarihi: 13.12.2022.
Görsel Kaynaklar
Görsel 1. Isabel Berglund, Dikiş şehri-City Of Stitches, 2005, 335 x 320 x 250 cm, Kunsthal Charlottenborg Danimarka. https://www.isabelberglund.dk/installation, Erişim tarihi: 20.01.2023.
Görsel 2. Wlodzimierz Cygan, Oyun Döngüsü-Cykl Igrekı, 2013, Dokuma tekniği, 260-70-30 cm, Po-Swiaty Glows. https://cyganart.com.pl/#!section_32, Erişim tarihi: 07.11.2022.
Görsel 3. Faiq Ahmed, Denklem-Ekvasyon, 2016, Yün Halı, İsveç Tekstil Müzesi. https://faigahmed.com/, Erişim tarihi: 09.12.2022.
Görsel 4. Sheila Hicks, Sorgulama Sütunu-The Column of Inquiry, 2016. https://alisonjacques.com/artists/sheila-hicks, Erişim tarihi: 04.01.2023.
Görsel 5. Ashley V. Blalock, Kraliçe Annenin Danteli-Queen Anne's Lace, 2017, Falmount, MA. https://www.ashleyvblalock.com/installation/queen-anne-s-lace/407, Erişim tarihi: 09.12.2022.
Görsel 6. Ramazan Can, Evvel Zaman İşi-The work of once upon a time, 2018, Halı, Video, Metin, Kalıntı, 125x190 cm. https://www.canramazan.com/evvel-zaman-isi-the-work-of-once-upon-a-time/, Erişim tarihi: 19.12.2022.
Görsel 7. Fırat Neziroğlu, Âdem ve Havva-Eva and Adam, 2011-2018, El dokuması, Hafif yerleştirme 74x93cm, 80x97cm. https://www.firatneziroglu.co.uk/artwork Erişim tarihi: 21.11.2022.
Görsel 8. Ernesto Neto, Sun Force Ocean Life, 2020, Tığ işi tekstil ve plastik toplar, Enstalasyon, The Museum of Fine Arts, Houston. https://www.maxhetzler.com/exhibitions/ernesto-neto-sunforceoceanlife-2021, Erişim tarihi: 09.01.2023.
Görsel 9. Akiko Kotani, Kızıl Şelaleler-Red Falls, 2021, tığ işi, polietilen, enstalasyon, Uluslararası Fiberarts, Pittsburgh, PA. https://www.akikokotani.com/installation/red-falls/view/4870450/1/5029860, Erişim tarihi: 17.10.2022.
Görsel 10. Janet Echelman, Dünya Zamanı-Earthtime 1.26 Milan, 2022, 117x102x 20 cm, Renkli aydınlatma, Uhmwpe lifler ile örülmüş ağ, İtalya. https://www.echelman.com/#/126-milan/, Erişim tarihi: 08.01.2023.