Zeynep ERDOĞAN, Derya Özcanlı ATİK, Sezgi ÇINAR

Kronik Böbrek Yetmezliğinde Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Yöntemlerinin Kullanımı

Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp (TAT) yöntemleri insanoğlu var olduğu andan itibaren kullanılmasına rağmen 1990'lı yıllardan sonra dramatik olarak artış göstermiştir. Kronik böbrek yetmezliği (KBY) olan hastaları da % 25.2 ile % 57 gibi değişen oranlarda TAT yöntemlerini kullanmaktadır. KBY hastaları sıklıkla hipertansiyon, yorgunluk, konstipasyon, bacak ödemi, ağrı, kramplar, anksiyete, depresyon, uyku bozuklukları, kaşıntı gibi semptomlarla baş edebilmek, böbrek hastalığının ilerlemesini durdurmak ve yaşam kalitelerini artırmak için bitkisel ürünler ve gıda takviyeleri, akupressure, akupunktur, homeopati, egzersiz, aromaterapi, yoga ve refleksoloji gibi TAT yöntemlerine başvurmaktadırlar. Böbrek yetmezliği olan hastalarda yanlış kullanılan TAT yöntemleri nefrotoksik etki gösterip, glomerüler filtrasyon hızını azaltarak hemodinamiyi bozabilirler. Bu nedenle sağlık personeli, hastasının tıbbi hikayesini alırken kullandığı TAT yöntemlerini sorgulamalı, hastayla iletişimde açık olmalı ve yargılayıcı davranmamalıdır. TAT yöntemlerine bağlı istenmeyen durumları önlemek için sağlık personelinden geleneksel tedavilerle birlikte TAT kullanımına ilişkin uygulamalarını geliştirmeleri, kanıt düzeyi yüksek olan bilimsel çalışmaları takip edip, sağlıklı/hasta bireyi doğru bir şekilde yönlendirmeleri beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kronik böbrek yetmezliği, tamamlayıcı ve alternatif tıp, sağlık personeli

Complementary and Alternative Medicine Methods in Chronic Renal Failure

Despite its long history, use of complementary and alternative medicine (CAM) methods has increased dramatically only after 1990s. Up to 57% of patients with chronic renal use CAM methods.These patienys use CAM methods to overcome hypertension, fatigue, constipation, leg edema, pain, cramps, anxiety, depression, sleep disorders, to cope with symptoms such as itching, to stop the progression of kidney disease and to improve their quality of life. Methods used are herbal products and food supplements, acupressure, acupuncture, homeopathy, exercise, aromatherapy, yoga and reflexology. Nephrotoxic effect of several CAM therapies used in patients with renal impairment could disturb hemodynamics by reducing the glomerular filtration rate. For this reason, health care providers should question patients about used of CAM, methods. Communication with patients should be clear and should not act judgmental. Health care personnel should learn more about CAM methods in order to avoid unwanted situations that could develop after the application of CAM methods. Patients should be informed correctly and scientifically about these methods to avoid harmful and unnecessary uses.

Keywords:

Chronic renal failure, complementary and alternative medicine, health care providers,

PDF

___

Akpolat T, Utaş C. Böbrek yetmezliği: genel bilgiler. http://www.tsn.org.tr/folders/ file/bobrek_yetmezligi.pdf (Erişim Tarihi: 04.09.2913)
Tangkiatkumjai M, Boardman H, Praditpornsilpa K, Walker DM.. Prevalence of herbal and dietary supplement usage in Thai outpatients with chronic kidney disease: a cross-sectional survey. BMC Complement Altern Med. 2013;13:153.
Kim KH, Lee MS, Kang KW, Choi SM. Role of acupressure in symptom management in patients with end-stage renal disease. J Palliat Med. 2010;13:885-92.
Altun R, Özden A. Tamamlayıcı ve alternatif tıp. Güncel Gastroenteroloji. 2004;8:231-5.
Araz A, Harlak H, Meşe G. Sağlık davranışları ve alternatif tedavi kullanımı. Turk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekim Bul. 2007;6:112-22.
Barnes P, Powell-Griner E. Complementary and alternative medicine use among adults. United Sates. Advance Data. 2004;343(27):1-20.
Cassileth B. Evaluating complementary and alternative therapies for cancer patients. CA Cancer J Clin. 1999;4:362-75.
Complementary, Alternative, or Integrative Health: What’s In a Name? http://nccam.nih.gov/health/whatiscam (Erişim Tarihi: 24. 11 .2013).
Kav S, Hanoğlu Z, Algıer L. Türkiye’de kanserli hastalarda tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerinin kullanımı: literatür taraması. Uluslararası Hematoloji ve Onkoloji Dergisi. 2008;18:32-7.
Turan N, Öztürk A, Kaya N. Hemşirelikte yeni bir sorumluluk alanı: tamamlayıcı terapi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2010;3:93-8.
Akyol A, Yıldırım Y, Toker E, Yavuz B. The use of complementary and alternative medicine among chronic renal failure patients. J Clin Nurs. 2011;20:1035-43.
Hess S, De Geest S, Halter K, Dickenmann M, Denhaerynck K. Prevalence and correlates of selected alternative and complementary medicine in adult renal transplant patients. Clin Transplant. 2009;23:56-62.
Nowack R, Bale C, Birnkammer F, Koch W, Sessler R, Birck R. Complementary and alternative medications consumed by renal patients in southern Germany. J Ren Nutr 2009;19:211-9. Uçan Ö, Ovayolu N, Pehlivan S. Hemodiyaliz hastalarının alternatif yöntem kullanımına ilişkin bilgi ve uygulamaları. Sağlık ve Toplum Dergisi. 2007;3:56-60.
Erdoğan Z, Çınar S, Şimşek S. Hemodiyaliz hastalarında tamamlayıcı tıp yöntemlerini kullanma durumu ve umutsuzluk düzeyi ile ilişkisi. Spatula DD. 2013;3:107-12.
Kleshinski J, Crews C, Fry E, Stewart B, Reinhart C, Tolliver J et al. A survey of herbal product use in a dialysis population in Northwest Ohio. J Ren Nutr. 2003;13:93-7.