Derya ATAMTÜRK DUYAR, Ali Rıza CAN, Ayşegül ŞAHİN, Sadet BIÇAK, İzzet DUYAR

Huzurevinde ve ev ortamında yaşayan yaşlılarda beden kitle endisi (BKE) değerleri: Hatay örneği

Bu çalışmada, Hatay ilinde doğmuş ve bu ilde yaşayan iki grup (ev ortamında yaşayanlar ile huzurevinde kalanlar) yaşlı nüfusta beden kitle endisi (BKE) değerleri karşılaştırmalı olarak irdelenmiştir. Çalışma Hatay’da benzer sosyoekonomik koşullara sahip, evde yaşayan 242 (114 erkek, 128 kadın), huzurevinde yaşayan 83 (57 erkek, 26 kadın) 65 yaş ve üstü bireyler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Yaşlılarla görüşülerek onların sosyal ve demografik özelliklerini ve genel sağlık durumlarını belirlemek amacıyla anket uygulanmıştır. Buna ek olarak bireylerden, standart ölçüm tekniklerine uyularak boy uzunluğu ve vücut ağırlığı olmak üzere iki antropometrik ölçü alınmıştır. Bu ölçülerden yola çıkarak BKE değerleri hesaplanmış ve malnütrisyon durumları (zayıflık, fazla kiloluluk ve obezite) değerlendirilmiştir. Araştırmamızın bulguları hem huzurevinde hem de kendi evinde yaşayan yaşlı bireylerin Türkiye genelinde saptanandan daha az zayıflık, fazla kiloluluk ve obezite sorunuyla karşı karşıya olduklarını göstermiştir. Bu durum her iki grubun da düşük sosyoekonomik gruba mensup olmalarıyla ilişkilendirilebilir. Fazla kiloluluk oranı huzurevinde ve evde yaşayanlarda %34,4 oranında iken, obezite huzurevinde yaşayanlarda %38,4, evde yaşayanlarda ise %43,0 olarak bulunmuştur. Ayrıca huzurevinde yaşayan yaşlılarda kronik hastalıkların daha yüksek oranda olduğu ve daha düşük fiziksel aktivitede bulundukları tespit edilmiştir. Genel sağlık durumu ve hareketlilik açısından daha dezavantajlı oldukları görülen huzurevi sakinlerinin, evde yaşayanlara göre daha az kilolu olmaları, günlük diyetin ve sağlık durumunun görece daha kontrol altında olmasıyla açıklanabilir.

Anahtar Kelimeler:

Yaşlılık, malnütrisyon, fazla kiloluluk, obezite, huzurevi

Body mass index (BMI) rates among elderly people living in a nursing home and their own home in Hatay, Turkey

In this study, the body mass index (BMI) rates and malnutrition prevalence of the elderly population in two groups (those living at their own home and those staying in nursing homes) who were born and live in the province of Hatay, Southern Turkey, were examined comparatively. The study was carried out on 242 (114 males, 128 females) living at home and 83 (57 males, 26 females) living in nursing homes individuals aged 65 and over with similar socioeconomic conditions. Additionally, two anthropometric measurements, stature and body weight, were taken from individuals by following standard measurement techniques. BMI values were calculated and malnutrition status (leanness, overweight, and obesity) were evaluated. The findings of our study showed that elderly peoples living both in a nursing home and at their own home are less likely to face underweight, overweight and obesity problems than those determined in Hatay. While the rate of overweight is 34.4% in those living in nursing homes and at home, obesity is 38.4% in those living in a nursing home and 43% in those living at home. In addition, it has been determined that the elderly living in nursing homes have a higher rate of chronic diseases and have less physical activity. The fact that residents of nursing homes, who are seen to be more disadvantaged in terms of health and mobility, are less overweight than those living at home can be explained by the fact that their daily diet and health status are relatively more controlled.

Keywords:

aging, malnutrition, overweight, obesity, nursing home,

PDF

___

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB). (2016). Türkiye’de yaşlı bakım hizmetlerinin proaktif yönü ve mali yükü analizi etüt araştırması. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Çizge Tanıtım ve Matbaacılık. https://www.aile.gov.tr/Raporlar/ATHGM/Turkiyede_Yasli_Bakim_Hizmetlerinin_proaktif_yonu_mali_yonu_etut_analizi_2016.pdf
Atamtürk, D. (2010). Obeziteyi belirlemek için kullanılan antropometrik ölçütlerin karşılaştırılması. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 19(5), 197-203. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sted/issue/21154/227624
Atamtürk, D., ve Mas, N. G. (2010). Elli yaş ve üzerindeki bireylerde malnütrisyon ve obezite sıklığı. Geriatri ve Geriatrik Nöropsikiyatri Dergisi, 2(1), 17-26. http://psikiyatridizini.net/viewarticle.aspx?articleid=9006
Bakari, A. G., Onyemelukwe, G. C., Sani, B. G., Aliyu, I. S., Hassan, S. S., ve Aliyu, T. M. (2007). Obesity overweight and underweight in suburban northern Nigeria. International Journal of Diabetes and Metabolism, 15(2), 68-69.
Barreto, S. M., Passos, V. M. A., ve Lima-Costa, F. M. F. (2003). Obesity and underweight among Brazilian elderly: The Bambuí health and aging study. Cadernos de Saúde Pública, 19(2), 605-612. https://doi.org/10.1590/S0102-311X2003000200027
Bisai, S., Bose, K., ve Ganguli, S. (2008). Sexual dimorphism and age variations in anthropometry, body composition and nutritional status among Kora Mudi tribals of Bankura district, West Bengal, India. Tribes and Tribals Special, (2), 103-109.
Bray, G. A. (1989). Classification and evaluation of the obesities. Medical Clinics of North America, 73(1), 161-184. https://doi.org/10.1016/S0025-7125(16)30697-6
Can, A. R., Atamtürk, D., Şahin, A., ve Duyar, İ. (2022). Medikal antropolojik perspektiften yaşlı nüfusta geçim ekonomisi ve malnütrisyon: kadın ve erkek çiftçilerde zayıflık ve obezite oranları. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 20(3), 305-3019. https://doi.org/10.20518/tjph.944095
Chiu, H. C., Chang, H. Y., Mau, L. M., Lee, T. K., ve Liu, H. W. (2000). Height, weight, and body mass index of elderly persons in Taiwan. Journal of Gerontology, 55(11), 684-690. https://doi.org/10.1093/gerona/55.11.M684
Costanzo, C., Walker, S. N., Yates, B. C., McCabe, B., ve Berg, K. (2006). Physical activity counselling or older women. Western Journal of Nursing Research, 28(7), 786-801. https://doi.org/10.1177/0193945906289
Duyar, İ. (2000). Antropometri ders notları [Yayımlanmamış kitap] Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Antropoloji Bölümü.
Ekici, E., Çolak, M. Y., ve Kozan, E. H. (2019). Huzurevinde yaşayan yaşlıların beslenme durumları ve günlük yaşam aktivitelerinin belirlenmesi. Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(4), 505-518. https://doi.org/10.26453/otjhs.497361
Grabowski, D. C., Campbell, C. M., ve Ellis, J. H. (2005). Obesity and mortality in elderly nursing home residents. Journal of Gerontology, 60(9), 1184-1189. https://doi.org/10.1093/gerona/60.9.1184
Güler, E. (2018). İzmir huzurevi yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezinde yaşayan yaşlı bireylerde malnütrisyon durumu ve yaşam kalitesinin belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Doğu Akdeniz Üniversitesi, Kıbrıs.
Howard, J. H. (1996). Nutritional parameters and assessment in the elderly. Topics in Clinical Nutrition, 11(3), 77-85. https://doi.org/10.1097/00008486-199606000-00010
Jensen, G. L., McGee, M., ve Pharm, J. B. (2001). Nutrition in the elderly. Gastroenterology Clinics of North America, 30(2), 313-334. https://doi.org/10.1016/S0889-8553(05)70184-9
Kablan, Ş., Metin, D., Arıkan, A., ve Garipağaoğlu, M. (2020). Kurumda ve kendi evinde yaşayan bir grup yaşlı bireyin beslenme durumlarının değerlendirilmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5(2), 223-33. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.664242
Kalkınma Bakanlığı. (2014). Onuncu kalkınma planı yaşlanma özel ihtisas komisyonu raporu. Kalkınma Bakanlığı Yayınları. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Onuncu-Kalkinma-Plani-Yaslanma-Ozel-Ihtisas-Komisyonu-Raporu.pdf
Kaya, S., ve Şahin, G. (2015). Samsun’da kendi evinde yaşayanlara göre huzurevinde kalan 65 yaş ve üzeri bireylerin beslenme durumlarının değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1), 22-27. https://dergipark.org.tr/tr/pub/duzcesbed/issue/4848/66654
Kuczmarski, M. F., Kuczmarski, R. J., ve Najjar, M. (2000). Descriptive anthropometric reference data older Americans. Journal of the American Dietetic Association, 100(1), 59-66. https://doi.org/10.1016/S0002-8223(00)00021-3
Landi, F., Onder, G., Gambassi, G., Pedone, C., Carbonin, P., ve Bernabei, R. (2000). Body mass index and mortality among hospitalized patients. Archives of Internal Medicine, 160(17), 2641-2644. https://doi.org/10.1001/archinte.160.17.2641
Lee, C., Kong, B. M., Chan, E. L., ve Ku, P. S. (2000). The prevalence and risk factors of protein energy malnutrition in three different institutions for elderly Chinese in Hong Kong. Journal of the Hong Kong Geriatric Society, 10(1), 5-9.
Lees S. J., ve Booth, F. W. (2005) Physical inactivity is a disease. World Review of Nutrition and Dietetics, (95), 73-79.
Lin, Y. C., Wang, M. J., ve Wang, E. M. (2004). The comparison of anthropometric characteristics among four people in East Asia. Applied Ergonomics, 35(2), 172-178. https://doi.org/10.1016/j.apergo.2004.01.004
Omran, M. L., ve Morley, J. E. (2000). Assessment of protein energy malnutrition in older person, Part I: History, examination, body composition, and screening tools. Nutrition, 16(1), 50-63. https://doi.org/10.1016/S0899-9007(99)00224-5
Öztop, H., Şener, A., ve Güven, S. (2008). Evde bakımın yaşlı ve aile açısından olumlu ve olumsuz yönleri. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1(1), 39-49. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yasad/issue/21799/234270
Perissinotto, E., Pisent, C., Sergi, G., ve Grigoletto, F. (2002). Anthropometric measurements in the elderly: age and gender differences. British Journal of Nutrition, 87(2), 177-186. https://doi.org/10.1079/BJN2001487
Rakıcıoğlu, N., Çalışkan, D., Özçimen, S., Nakilcioğlu, N., Parlak, S., ve Kaya, T. (2005). Ankara’da huzurevi ve ev koşullarında yaşayan yaşlılarda beslenme alışkanlıklarının saptanması ve beslenme durumunun değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 33(2), 19-30. https://beslenmevediyetdergisi.org/index.php/bdd/article/view/408
Saka, B., ve Özkulluk, H. (2008). İç hastalıkları polikliniğine başvuran yaşlı hastalarda nütrisyonel durumun değerlendirilmesi ve malnütrisyonun diğer geriatrik sendromlarla ilişkisi. Gülhane Tıp Dergisi, 50(3), 151-157. http://cms.gulhanemedj.org/Uploads/Article_33238/GMJ-50-151-En.pdf
Salihu, H. M., Bonnemac, S. M., ve Alioc, A. P. (2009) Obesity: What is an elderly population growing into? Maturitas, 63(1), 7-12. https://doi.org/10.1016/j.maturitas.2009.02.010
Santos, D. M., ve Sichieri, R. (2005). Body mass index and measures of adiposity among elderly adults. Revista de Saúde Pública, 39(2), 1-6. https://doi.org/10.1590/S0034-89102005000200004
Sibai, A. M., Zardb, C., Adrab, N., Baydouna, M., ve Hwalla, N. (2003). Variations in nutritional status of elderly men and women according to place of residence. Gerontology, 49(4), 215-224. https://doi.org/10.1159/000070401
Şahinöz, T., ve Şahinöz, S. (2020). Investigation of healthy living strategies in elderly who achieved to live long and healthy. Pakistan Journal of Medical Sciences, 36(3), 371-375. https://doi:10.12669/pjms.36.3.1838
Türkiye İstatistik Kurumu. (2020a). İstatistiklerle yaşlılar, 2019. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, 33712. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2019-33712
Türkiye İstatistik Kurumu. (2020b). Hayat tabloları, 2017-2019. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, 33711. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hayat-Tablolari-2017-2019-33711
Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (TBSA). (2014). Türkiye beslenme ve sağlık araştırması 2010: Beslenme durumu ve alışkanlıklarının değerlendirilmesi sonuç raporu. Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi.
Vural, B. K., Vencir, G., ve İnci, F. H. (2018). Üç farklı yerleşim alanında yaşlıların beslenme durumunun incelenmesi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(2), 1-7. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ikcusbfd/issue/38566/328545
Weiner, J. S., ve Lourie, J. A. (1981). Practical human biology. Academic Press.
World Health Organization (WHO). (1995). Physical status: The use and interpretation of anthropometry. Report of a WHO Expert Committee. https://apps.who.int/iris/handle/10665/37003
World Health Organization (WHO). (t.y.). Malnutrition in women. Thinness, underweight, overweight, obesity. https://www.who.int/data/nutrition/nlis/info/malnutrition-in-women