Ayşegül ÇİÇEK ÇOPUR, Ahmet ATASOY, AYŞE ERTÜRK

Tıp fakültesi öğrencilerine yönelik düzenlenen el hijyeni eğitim programı etkinliğinin değerlendirilmesi

Bu çalışmada Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Tıp Fakültesi’ndeki öğrencilere yönelik düzenlenen El Hijyeni Eğitim Programı’nın etkinliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. 04-11 Mayıs 2012 tarihleri arasında Tıp Fakültesi İngilizce Hazırlık, 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencile- rine beş ayrı oturumda eğitim verilmiştir. Eğitim öncesi ve sonrasında Sağlık Hizmetlerinde El Hijyeni konulu Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Kılavuzu’ndan yararlanılarak hazırlanmış 30 soruluk çoktan seçmeli bilgi testi uygulanmıştır. Eğitim sonrasında eğitimin etkinliğini ve katılım- cıların tepkisini değerlendirmeye yönelik anket uygulanmıştır. Veriler SPSS 21.0 paket programında değerlendirilmiştir. Tüm istatistiksel test- lerde anlamlılık için p< 0.05 baz alınmıştır. Beş ayrı sınıftaki toplam 200 öğrenciden 136’sı (% 68) çalışmaya katılmıştır. En fazla katılım 1. sınıf öğrencilerinde (% 32) gözlenirken, tüm öğrencilerin % 68 daha önceden bu konuda eğitim aldığını ve % 80’i ailesinde sağlık çalışanı olmadığını belirtmiştir. Ön testte doğru yanıt ortalaması 11.88±3.92 iken son testteki doğru yanıt ortalaması 19.48±4.67 olarak saptanmıştır (p< 0.05). Bilgi testinde yer alan sağlıkla ilişkili infeksiyon hastalıkları ve özellikleri, el hijyeninin önemi, el yıkama ve ovma yöntemi, el hijyeni ürünleri, el hij- yeninde beş endikasyon, el hijyenine uyum, el hijyen uygulamalarında tarihsel gelişim ve HKS’de el hijyeni ile ilgili sorulara verilen yanıtlar arasında eğitim öncesi ve sonrasında anlamlı fark saptanmıştır (p

Evaluation of the effectivity of hand hygiene training program organized for medical students

The aim of this study was evaluation of the effectivity of hand hygiene training program organized for medical students in Recep Tayyip Erdoğan University. Between 04th May 2012 and 11th May 2012, medical students at preliminary English class, 1th, 2th, 3th and 4th grades attended five different sessions for hand hygiene. Before and after training, a 30-question multiple-choice knowledge test was per- formed. The test was prepared according to World Health Organization (WHO) Guidelines on Hand Hygiene in Health Care. After training, a questionnaire was administered to evaluate the effectivity of education and the reaction of participants. SPSS 21.0 packege program was used to evaluate the data. One hundred thirty six students (68 % of total students) from five separate classes participated in this study. Maximum participation was observed among the first class students (32 %). 68 % of all the students previously received training on the subject. 80 % of all the students stated that there are no healthcare workers in their families. Average correct answers before and after the training program were 11.88±3.92 and 19.48 ± 4.67 (p< 0.05) respectively. Significant difference was found (p<0.05) for questions about health-related infectious diseases and their properties, the importance of hand hygiene, method of hand washing and scrubbing, hand hygiene products, five indications for hand hygiene, compliance with hand hygiene, historical development of hand hygiene practices and hand hygi- ene at hospital quality standarts (HQS). However, there was no difference for questions about transition of microorganisms among patients caused by incorrect hand washing, (p=0.539), the causes of WHO’s suggestion of alcohol-based hand antiseptics (p=0.435), the temperature of water for hand washing (p=0.253), the causes of hand hygiene compliance at the institutional level (p=0.175), the purposes of monitoring hand hygiene (p=1.000) and, washing hands before wearing and after removing gloves (p=0.324). During the training program, five indica- tions for hand hygiene was the most interesting subject for the participants (57 %). Student reactions were positive for description of the learning objectives at the beginning of the training (92 %), gathering attention of students to course by asking questions (76 %), and video demonstration in the training program (85 %). 60 % of participants stated that hand hygiene is a new subject for themselves. 79 % of parti- cipants stated that the balance was well established between theory and practice of hand hygiene at a training session. 91% and 90 % of participants stated that the training program was useful in terms of understanding the risk of acquiring an infection from the patient and the risk of contaminating patients by hands, respectively. 92 % of the students stated that they would use what they have learned while working and 55 % of the students stated that they would improve their behavior according to five indication rules. Theoretical and practical training given during medical education may improve the compliance of physicians who have low hand hygiene compliance.

PDF

___

1. Akhun İ. Hizmetiçi Eğitim Değerlendirilmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Derg 1977;10(1):1-21. doi: 10.1501/Egifak_0000000 533 http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/499/ 5913.pdf
2. Al Kadi A, Salati SA. Hand Hygiene Practices among Medical Students, Interdiscip Perspect Infect Dis 2012, http://dx.doi.org/10.1155/2012/679129
3. Allegranzi B, Gayet-Ageron A, Damani N et al. Global implementation of WHO’s multimodal strategy for improvement of hand hygiene: a quasi-experimental study, Lancet Infect Dis 2013. http://dx.doi.org/10.1016/S1473-3099(13)70163-4
4. Alp E. Enfeksiyon Kontrol Programı, Erciyes Üniversitesi Hastaneleri, Yayın no:55, Kayseri (2012).
5. Askarian M, Aramesh K, Palenik CJ. Knowledge, attitude, and practice toward contact isolation precautions among medical students in Shiraz, Iran, Am J Infect Control 2006;34(9).593-6.
6. Bargellini A, Borella P, Ferri P, Ferranti G, Marchesi I. Hand hygiene of medical and nursing students during clinical rotations: a pilot study on know- ledge, attitudes and impact on bacterial contami- nation, Assist Inferm Ric 2012;31(3):123-30. doi: 10.1702/1176.13038.
7. Boyce JM, Pittet D. Guideline for hand hygiene in health-care settings: recommendations of the Health Infection Control Practices Advisory Committee and the HICPAC/SHEA/APIC/IDSA hand hygiene task force (Table 8), MMWR CDC Surveill Summ 2002;25:1-41.
8. Calabro K, Weltge A, Parnell S, Kouzekanani K, Ramirez E. Intervention for medical students: effective infection control, Am J Infect Control 1998; 26(4):431-6. http://dx.doi.org/10.1016/S0196-6553(98)70041-0
9. Coşkun B, Suna H. Çelebi A. HKS kapsamında yapılan çalışmaların el hijyenine uyum üzerine etkilerine yönelik bir saha çalışması, IV. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi, Sözel Bildiriler Kitabı, cilt 1 s.291-303 Ankara (2013).
10. Demirdal T, Uyar S, Demirtürk N. Bir üniversite hastanesinde çalışanlarda el yıkama uygulamala- rının ve bilgi düzeylerinin değerlendirmesi, Kocatepe Tıp Derg 2007;8(3):39-43.
11. Eroğlu U. İşletmelerde eğitim faaliyetlerinin etkin- liğinin ölçümüne ilişkin bir model önerisi, Yönetim Bilimleri Derg 2006;(4)2:111-32.
12. Fisher D, Pereira L, Ng TM, Patlovich K, Teo F, Hsu LY. Teaching hand hygiene to medical stu- dents using a hands-on approach, J Hosp Infect 2010;76(1):86-8. http://dx.doi.org/10.1016/j.jhin.2010.04.007 PMid:20554349
13. Graf K, Chaberny IF, Vonberg RP. Beliefs about hand hygiene: a survey in medical students in their first clinical year, Am J Infect Control 2011;39(10):885-8. http://dx.doi.org/10.1016/j.ajic.2010.08.025 PMid:22133533
14. Gould DJ, Moralejo D, Drey N, Chudleigh JH. Interventions to improve hand hygiene complian- ce in patient care, Cochrane Database Syst Rev 2010;8(9):CD005186. http://dx.doi.org/10.1002/14651858.CD005186.pub3
15. Gül H. Türkiye’de kamu yönetiminde hizmet içi eğitim, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Derg 2001;3(1):225-41.
16. Herbert VG, Schlumm P, Kessler HH, Frings A. Knowledge of and Adherence to Hygiene Guidelines among Medical Students in Austria, Interdiscip Perspect Infect Dis 2013. http://dx.doi.org/10.1155/2013/802930
17. Hugonnet S, Pittet D. Hand hygiene-beliefs or science? Clin Microbiol Infect 2000;6(7):350-6. http://dx.doi.org/10.1046/j.1469-0691.2000.00104.x PMid:11168150
18. Hunt DCE, Mohammudally A, Stone SP, Dacre J. Hand-hygiene behaviour, attitudes and beliefs in first year clinical medical students, J Hosp Infect 2005;59(4):371-3. http://dx.doi.org/10.1016/j.jhin.2004.09.002 PMid:15749328
19. İncesu E, Arıcan A. Sağlık hizmeti ile ilişkili enfek- siyonların önlenmesinde el hijyeni uygulaması, http://www.seydisehirdh.gov.tr/download/ file_HKS21_enfeksiyon.pdf. (Erişim tarihi: 04.10.2012).
20. Karabey S, Ay P, Derbentli S, Nakipoglu Y, Esen F. Handwashing frequencies in an intensive care unit, J Hosp Infect 2002;50(1):36-41. http://dx.doi.org/10.1053/jhin.2001.1132 PMid:11825050
21. Macar M, Çetinkaya F, Koç A, Ünalan D. Hekim adaylarının infeksiyonu önleme konusundaki bilgi ve uygulamaları, Türk Mikrobiyol Cem Derg 2000;30(1-2):60-4.
22. Makay Ö, İçöz G, Yılmaz A, Kolcu F. Yoğun Bakım Çalışanlarının El Yıkama Alışkanlıkları, Ulusal Travma Acil Cerrahi Derg 2008;14:149-53. PMid:18523907
23. Mann CM, Wood A. How much do medical stu- dents know about infection control? J Hosp Infect 2006;64(4):366-70. http://dx.doi.org/10.1016/j.jhin.2006.06.030 PMid:16979260
24. O’Brien D, Richards J, Walton KE, Phillips MGA, Humphreys H. Survey of teaching/learning of healthcare-associated infections in UK and Irish medical schools, J Hosp Infect 2009;73(2);171-5. http://dx.doi.org/10.1016/j.jhin.2009.07.006 PMid:1970977.
25. Öztüfekçi A, Akçam E, Ertaş K, Genç M. Yoğun Bakım Ünitelerinde el hijyeni uyumu gözlem sonuçları, IV. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi, Sözel Bildiriler Kitabı, cilt 1 s.323, Ankara (2013).
26. Pittet D, Hugonnet S, Harbarth S et al. Effective- ess of a hospital-wide programme to improve compliance with hand hygiene, Lancet 2000; 356(9238): 1307-12. http://dx.doi.org/10.1016/S0140-6736(00)02814-2
27. Pittet D. Compliance with hand disinfection and its impact on hospital-acquired infections, J Hosp Infect 2001;48(Suppl A):S40-6. http://dx.doi.org/10.1016/S0195-6701(01)90012-X
28. Pittet D, Simon A, Hugonnet S, Pessoa-Silva CL, Sauvan V, Perneger VT. Hand hygiene among physicians: performance, beliefs and perceptions, Ann Intern Med 2004;14(1):1-8. http://dx.doi.org/10.7326/0003-4819-141-1- 200407060-00008
29. Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı. SKS Işığında Sağlıkta Kalite Kitabı, 1. Basım, s.33-45, Ankara (2012). ISBN:978-975-590-436-8.
30. Snow M, White GL, Alder SC, Stanford JB. Mentor’s hand hygiene practices influence student’s hand hygiene rates, Am J Infect Control 2006;34(1):18-24. http://dx.doi.org/10.1016/j.ajic.2005.05.009 PMid:16443088
31. Tabak R. Sağlık Eğitimi, Somgür Yayınları, Ankara (2000).
32. Toraman AR, Battal F, Çaşkurlu H, Gürel A, Korkmaz F. Yoğun Bakım Ünitesinde sağlık perso- nelinin el yıkama alışkanlıkları, Yeni Tıp Derg 2009;26(2):85-9.
33. Türk Hastane İnfeksiyonları ve Kontrolü Derneği. El Hijyeni Klavuzu, Hastane İnfeksiyonları Derg 2008;12(Ek 1):3-30.
34. Van de Mortel T, Apostolopoulou E, Petrikkos G. A comparison of the hand hygiene knowledge, beliefs, and practices of Greek nursing and medi- cal students, Am J Infect Control 2010;38(1):75-7. http://dx.doi.org/10.1016/j.ajic.2009.05.006 PMid:19748158
35. Whitby M, McLaws ML, Slater K, Tong E, Johnson B. Three successful interventions in health care workers that improve compliance with hand hygiene: is sustained replication possible? Am J Infect Control 2008;36(5):349-55. http://dx.doi.org/10.1016/j.ajic.2007.07.016 PMid:18538701