Mortalite ĝle ĝlgili Önemli Ölçütlerin Dünyadaki ve Türkiye’deki Durumu

Ülkelerin gelişmişlik düzeyi için kullanılan önemli ölçütlerden bazıları da mortalite ölçütleridir. Mortalite ölçüt-- lerindeki değişimi ve nedenlerini irdelemek atılacak adımlar açısından yol göstericidir. Bu nedenle dünyada ve Türkiye'de yaşa standardize mortalite hızlarını ve mortalite nedenlerini belirlemek, anne ve çocuk ölümlerinin trendini görmek yararlı olacaktır. Yüz binde yaşa standardize mortalite hızı bulaşıcı hastalıklar için dünyada 178, Türkiye'de 44, bulaşıcı olmayan hastalıklar (BOH) için dünyada 539, Türkiye'de 555'tir. Çocuk ölümlerine bakıldığında; 2015 DSÖ raporunda bebek ölüm hızı dünya ortalaması için bin canlı doğumda 33.6 olarak gösterilmişken, Türkiye için bin canlı doğumda 16.5, beş yaş altı çocuk ölüm hızı dünyada bin canlı doğumda 45.6, Türkiye'de bin canlı doğumda 19.2 olarak gösterilmiştir. 2013 TNSA raporunda ise Türkiye için bebek ölüm hızı bin canlı doğumda 13, beş yaş altı ölüm hızı 15 olarak gösterilmiştir. Dünyada ve Türkiye'de son verileri değerlendirdiğimizde, beş yaş altı çocuk ve anne ölümleriyle ilgili 2015 yılı için ortaya konan Binyıl kalkınma hedeflerine ulaşılamadığı görülmektedir. Yaşam koşullarıyla yakından ilişkili olan bulaşıcı hastalıkların ve özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerdeki mortalitesi yüksek olan BOH'ların azaltılmasına ve zemin hazırlayan davranışsal etmenlere yönelik etkili yaklaşımlar geliştirilmelidir. Bebek ve çocuk ölümlerini önlemek için doğum öncesi bakım ve sağlıklı doğumu da içeren özellikle yenidoğan dö-- nemindeki doğru yaklaşımlar ve çocuğun izlemi önceliklerimizi oluşturmalıdır. Anne ölümleri açısından da doğum öncesi ve sonrası bakıma erişim, adolesan gebeliklerin ve buna bağlı komplikasyonların engellenmesi sağlanmalıdır.

Situation of Mortality Related Important Indicators in the World and in Turkey

Some of the important indicators that used to measure the level of countries’ development are mortality indicators. Analyzing changes in the indicators and causes of mortality will be guiding for the steps to be taken. Therefore, it will be useful to determine age—standardized mortality rates and mortality causes in the world and in Turkey and see the trends of maternal and child deaths. Age-standardized mortality rate is 178 in the world, 44 in Turkey for communicable diseases, 539 in the world and 555 in Turkey for noncontagious diseases (NCDs). For child mortality in 2015 WHO report, the world average infant mortality rate is shown as 33.6 per 1000 live births and 16.5 per 1000 live births for Turkey, under-five child mortality rate is shown as 45.6 per 1000 live births in the world, 19.2 per 1000 live births in Turkey. In 2013 TNSA report in— fant mortality rate is shown as 13, per 1000 live births under—five mortality rate is shown as 15 per 1000 live births for Turkey. When we assess recent data in the world and in Turkey, it is seen not to have achieved the millennium de— velopment goals laid down for 2015 on under—five child mortality and maternal mortality. Effective approaches should be developed to reduce contagious diseases closely related to life conditions and NCDs which have high mortality particularly in low and middle income countries and for the behavioral factors that predispose. To prevent infant and child deaths, right approaches particularly during the neonatal period including pre— natal care and child monitoring should create our priorities. In terms of maternal mortality; access to prenatal and postnatal care, prevention of adolescent pregnancy and related complications should be provided.

PDF

___

1- Gordis L. Epidemiology. 5th Ed. Philadelphia: Saunders; 2014.
2- World Health Organization. World health statistics 2015. Eriûim: apps.who.int/iris/ bitstream/10665/112738/1/9789240692 671_eng.pdf?..Eriûim tarihi: 16.07.2015
3- World Health Organization. Global status report on noncommunicable diseases 2014. Eriûim: apps.who.int/iris/ bitstream/10665/148114/1/9789241564854_ eng.pdf Eriûim tarihi 10.02.2015
4- World Health Organization. Noncommunicable diseases. Eriûim: http://www .who.int/mediacentre/factsheets/fs355/e n/ Eriûim tarihi: 01.08.2015
5- Türkiye ùstatistik Kurumu, Ölüm Nedeni ùstatistikleri, 2014. Eriûim: http:// www. tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18 855 Eriûim tarihi 10.07.2015
6- Pakiû I, Koç S. Ani Beklenmedik Çocuk Ölümlerinde Adli Tp Yaklaûm. ùçinde: Koç S, Can M, editör. Birinci Basamakta Adli Tp. 2. Bask. ùstanbul: ùstanbul Tabip Odas; 2011. s:117-127
7- Korkmaz A. Türkiye’de bebek ölüm nedenlerinin ve ulusal kayt sisteminin Deøerlendirilmesi. Çocuk Saølø ve Hastalklar Dergisi 2013; 56: 105-121.
8- Ergin I, Hassoy H. Bebek ölümlülüøünde eûitsizlikler: Dünya ve Türkiye’deki duruma dair bir deøerlendirme. ùzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi 2011; 1:98-104.
9- UNùCEF. The state of the world’s children 2015: Executive Summary. Eri- ûim:www. unicef.org/publications/.../ SOWC_ 2015_ Summary_and_Tables. pd...Eriûim tarihi: 10.07.1015
10- Türkiye ùstatistik Kurumu. Temel doøurganlk ve ölümlülük göstergeleri. Eriûim: www.tuik.gov.tr/ Eriûim tarihi: 10.07. 2015
11- Baûara BB, Güler C, Yentür GK. editör. T.C. Saølk Bakanlø Saølk ùstatistikleri Yllø 2013. Ankara: Sentez Matbaaclk ve Yaynclk; 2014:1-199
12- World Health Organization. Global Health Observatory Data Repository Turkey statistics summary (2002 - present). Eriûim: apps.who.int/.../data/node. country.country-TU... Eriûim tarihi 04.03.2015
13- Eskiocak M, Selçuk G. Türkiye’de Saølk Bakanlø tarafndan bildirilen bebek ölüm hzlar üzerine eleûtirel bir deøerlendirme. Turk J Public Health 2014;12(3)
14- World Health Organization. Millennium Development Goals (MDGs). Eri- ûim:http://www.who.int/entity/mediace ntre/factsheets/fs290/en/index.html Eriûim tarihi: 27.02.2015
15- World Health Organization. Newborns: reducing mortality. Eriûim: http://www. who.int/entity/mediacentre/factsheets/f s333/en/index.html Eriûim tarihi: 26.02.2015
16- World Health Organization. Children: reducing mortality. http://www.who.int/ entity/mediacentre/factsheets/fs178/en/ index.html Eriûim tarihi: 26.02.2015
17- Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2013 Türkiye Nüfus ve Saølk Araûtrmas. Eriûim: www.hips. hacettepe.edu.tr/TNSA_2013_ana_rapor.pdf Eriûim tarihi: 23.02.2015 18- World Health Organization. Global Health Observatory Data Repository Turkey statistics summary (2002 - present) Eri- ûim:apps.who.int/.../data/node. country. country-TU... Eriûim tarihi 04.03.2015
19- World Health Organization. Maternal mortality. Eriûim: http://www.who.int/ entity/mediacentre/factsheets/fs348/en/ index.html Eriûim tarihi:08.02.2015
20- Akn A. Kadn Saølønda Eûitsizlikler Ve Toplumsal Cinsiyet. Eriûim: bukcam.baskent.edu.tr/index.php?option=co m_content. Eriûim tarihi:08.02.2015
21- Türkiye Ulusal Anne Ölümleri Çalûmas 2005. Eriûim: www.hips.hacettepe.edu. tr/uaop_ankara/UAOC2005-OzetRapor. pdf Eriûim tarihi: 26.02.2015
22- Anne Ölümleri ùzleme Ve Deøerlendirme Program. Eriûim: kadinureme.thsk.saglik. gov.tr/.../804-anne-ölümleri-izleme-vedeøerlendi...Eriûim tarihi:19.02.2015