Ortaklık mevzuatı itibarıyla Türkiye cumhuriyeti uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin Avrupa toplulukları yargısında tam yargı Davası açabilmeleri: Yedaş davası örneğinde hukuksal bir analiz

Türkiye ile Avrupa Topluluğu (AT) arasında Ankara Anlaşması’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte bir ortaklık mevzuatı oluşturulmuştur. Bu mevzuata istinaden Türkiye ile AT arasında meydana gelen uyuşmazlıklara ilişkin düzenlemeler gerek Ankara Anlaşması’nda gerek 1/95 Sayılı Gümrük Birliği Kararı’nda mevcuttur. Ancak, gerçek ve tüzel kişilerin ortaklık mevzuatından olumsuz etkilenmeleri halinde, bu mevzuat, gerçek ve tüzel kişilerin nereye, nasıl ve ne şekilde dava açmaları (müracaat etmeleri) gerektiğine yönelik doğrudan bir düzenleme içermemektedir. Böyle olmakla birlikte, Yedaş firması, Gümrük Birliği Kararı’nın yürürlüğe girmesinden sonra bu Karardan zarar gördüğü gerekçesiyle Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi önünde tazminat davası açmıştır.

Pleading for compensation of natural and moral persons who have republic of Turkey’s citizenship in the European communities jurisdictionaccording to association regime: A judicial analyze on the example of yedaş case

An association regime was established between Turkey and European Community (EC) with the coming into force of the Ankara Agreement. Based on this regime, whether in Ankara Agreement or Customs Union Decision No 1/95, there are regulations about the conflicts occurred between Turkey and EC. But in case of negative affection of natural and moral persons from the association regime, there is no direct regulation on where and how to litigate (apply). Nonetheless, after the coming into force of the Customs Union Decision, Yedaş Company litigated to European Community Court of First Instance by claiming that it was affected negatively from this Decision.

PDF

___

ARAT, Tuğrul (1989), Avrupa Toplulukları Adalet Divanı (Ankara: Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi Araştırma Dizisi No: 3).
ARSAVA, Ayşe Füsun (1999), “ATAD’ın Hukuk Yaratma Yetkisi,” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi (54/3): 13-28.
C-63-69/72, Arrêt du 13.11.1973, Werhahn Hansamuehle e.a./Conseil, Rec. 1973
C-181/73, Arrêt du 30.04.1974, Haegemann/État belge, Rec. 1974.
26 Bu konuda bkz. (T-75/96, Ordonnance du 10.12.1996, Söktas/Commission, Rec. 1996: II-1689; Tezcan, 2006: http://www.usakgundem.com/yazarlar.php?type= 12&id=290; e.t. 26.12.2006)
27 Bu anlamda, Topluluklar yargısının belirli durumlarda, hukuka uyulması şartıyla hukuk yaratma (bkz., Arsava, 1999: 13-28) yetkisine sahip olduğu da göz önüne alındığında, bu tür davalarda davacıların lehine bir karar tesis edilmesi de mümkün olabilir (bkz., Reçber, 2005: 209).
C-41/74, Arrêt du 04.12.1974, Van Duyn/Home Office, Rec. 1974.
C-256/80, Arrêt du 27.01.1982, Birra Wührer/Conseil et Commission, Rec.1982.
C-26/81, Arrêt du 29.09.1982, Oleifici Mediterranei/CEE, Rec. 1982.
C-104/81, Arrêt du 26.10.1982, Hauptzollamt Mainz Kupferberg & Cie., Rec. 1982.
C-12/86, Arrêt du 30.09.1987, Demirel/Stadt Schwäbisch Gmünd, Rec. 1987.
C-46/93, C-48/93, Arrêt du 05.03.1996, Brasserie du pêcheur/Bundesrepublik Deutschland et The Queen/Secretary of State for Transport, ex parte Factortame e.a., Rec. 1996.
C-146/91, Arrêt du 15.09.1994, KYDEP/Conseil et Commission, Rec. 1994.
C-352/98, Arrêt du 04.07.2000, Bergaderm et Goupil/Commission, Rec. 2000.
C-23/00, Arrêt du 26.02.2002 , Conseil/Boehringer, Rec. 2002.
C-312/00, Arrêt du 10.12.2002, Commission/Camar et Tico, Rec. 2002.
C-472/00, Arrêt du 10.07.2003, Commission/Fresh Marine, Rec. 2003.
ÇELİK, Edip (1984), Milletlerarası Hukuk, Birinci Kitap (İstanbul: Filiz Kitabevi).
DEBARD, Thierry (1984), L’action en responsabilité extracontractuelle devant la Cour de Justice des communautés européennes (Lyon: Thèse).
GENÇ, Mehmet (1993), Avrupa Topluluklarının Kurumsal ve Hukuksal Yapısı (Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi).
GÜNUĞUR, Haluk (1996), Avrupa Topluluğu Hukuku (Ankara: Avrupa Ekonomik ve Dayanışma Merkezi Yayını, Üçüncü Baskı).
http://curia.eu.int/fr/instit/txtdocfr/txtsenvigueur/txt7.pdf (e.t. 04.01.2007).
http://eur-lex.europa.eu/smartapi/cgi/sga_doc?smartapi!celexplus!prod!CELEXnumdoc&lg= fr&numdoc=62003A0367 (e.t. 26.12.2006).
http://www.curia.europa.eu/fr/content/juris/index.htm (e.t. 04.01.2007).
ISAAC, Guy (1994), Droit communautaire général (Paris: Masson).
Journal Officiel de l’Union Européenne, C 59, 06.03.2004.
KARAKAŞ, Ayşe Işıl (1993), Avrupa Topluluğu Hukuk Düzeni ve Ulus Devlet Egemenliği (İstanbul: Der Yayınları).
REÇBER, Kamuran (2002), Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi (Bursa: Ezgi Kitabevi).
REÇBER, Kamuran (2004), Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri (İstanbul: Aktüel Yayınları).
REÇBER, Kamuran (2005), “Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Üye Adaylığının Topluluklar Yargısı Açısından Geçerliliği,” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi (60/4): 195-211.
RIDEAU, Joël (1996), Droit institutionnel de l’Union et des Communautés européennes (Paris: L.G.D.J.).
TEKİNALP, Ünal/TEKİNALP, Gülören vd. (2000), Avrupa Birliği Hukuku (İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.).
TEZCAN Ercüment (2006), “Yedaş Kararı ve Düşündürdükleri,” http://www.usakgundem.com/ yazarlar.php?type=12&id=290 (e.t. 26.12.2006).
T-419/93, Hanley/Conseil et Commission, T-281/93, Ordonnance du 15.07.1994, Walsh e.a./Conseil et Commission, Rec. 1994.
T-168/94, Arrêt du 18.09.1995, Blackspur DIY e.a../Conseil et Commission, Rec. 1995.
T-175/94, Arrêt du 11.07.1996, International Procurement Services/Commission, Rec. 1996. - T- 336/94, Arrêt du 16.10.1996, Efisol/Commission, Rec. 1996.
T-75/96, Ordonnance du 10.12.1996, Söktas/Commission, Rec. 1996.
T-267/94, Arrêt du 11.07.1997, Oleifici Italiani/Commission, Rec. 1997.
T-195/95, Arrêt du 06.05.1997, Guérin automobiles/Commission, Rec.1997.
T-537/93, Arrêt du 21.06.2000, Tromeur/Conseil et Commission, Rec. 2000.
T-170/00, Arrêt du 20.02.2002, Förde-Reederei/Conseil et Commission, Rec. 2002.
T-146/01, Arrêt du 17.12.2003, D.L.D. Trading/Conseil, Rec. 2003.
T-273/01, Arrêt du 19.03.2003, Innova Privat-Akademie/Commission, Rec. 2003.
T-2002/02, Ordonnance du 14.01.2004, Makedoniko Metro et Michaniki/Commission, Rec. 2004.
T-19/01, Arrêt du 03.02.2005, Chiquita Brands e.a./Commission, Rec. 2005.
T-283/02, Arrêt du 16.03.2005, EnBW Kernkraft/Commission, Rec. 2005.