Mahkemelerde taraflarca ileri sürülen anayasa'ya aykırılık iddialarının ciddiliği

Bu çalışmada, Anayasa'nın 152. maddesinde öngörülen, görülmekte olan bir dâvada, taraflardan biri tarafından ileri sürülen Anayasa'ya aykırılık iddiasının mahkeme tarafından ciddî bulunması konusu incelenmektedir. Anayasa'da, taraflardan biri tarafından ileri sürülen Anayasa'ya aykırılık iddiasının ciddîliğiyle ilgili karar verme yetkisi ve ciddîlik kavramının içeriğinin doldurulması görevi mahkemelere bırakılmıştır. Mahkemeler, ileri sürülen Anayasa'ya aykırılık iddiasına katılmak zorunda olmadıkları gibi, kendilerinin Anayasa'ya aykırı görmedikleri bir konuda, iddianın "hukuken savunulabilir olması" koşuluyla, konuyu Anayasa Mahkemesi'ne intikal ettirebilirler. Anayasa Mahkemesi'nin iddianın ciddîliği konusunda her hangi bir ön inceleme yapamadığı düşünüldüğünde, konuyla ilgili olarak mahkemelerin önemli bir takdir hakkının olduğu görülecektir. Mahkemeler, Anayasaya aykırılık iddiasını ciddî görmezse, bu iddia yetkili temyiz merciince esas hükümle birlikte karara bağlanmaktadır.

Seriousness of conflicating with the constition claims of parties at courts

This study aims to examine Article 152 of the Turkish Constitution which provides that "... if it is [ courts] convinced of the seriousness of a claim of unconstitutionality submitted by one of the parties, it shall postpone the consideration of the case until the Constitutional Court reaches a verdict." The Constitution puts a duty on courts to consider and decide claims of parties which involve unconstitutionality. The courts may not share the views of the parties. However, as far as claims are legally defendable, courts may send cases to the Constitutional Court for primarily ruling. It is seen that since the Constitutional Court does not consider seriousness of unconstitutionality, courts have a vital role in solving and deciding on claims. If courts do not consider that the claim is not serious enough, the relevant court of appeal reaches a verdict by taking into account of relevant courts' decisions and applicable law.

PDF

___

ALİEFENDİOĞLU, Yılmaz (1996), Anayasa Yargısı ve Türk Anayasa Mahkemesi (Ankara: Yetkin Yayınları).
ALİEFENDİOĞLU, Yılmaz (1984), "Türk Anayasa Yargısında iptal Dâvası ve İtiraz Yolu," Anayasa Yargısı, 1984:99-137. ANAYASA MAHKEMESİ, _____http://www.anayasa.gov.tr>, (08.03.2007).
ARMAĞAN, Servet (1966), "Dâva Mahkemelerinde Anayasaya Aykırılık Defi ve Re'sen Sevk," İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1966-1967/2-4:715-748.
AYBAY, Rona (1967), "Anayasa'nın 151. maddesine Göre Taraflarca İleri Sürülen Anayasaya Aykırılık İddialarının 'Ciddî'liği Sorunu," İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1967/3-4:155-176.
AZRAK, Ülkü A. (1962), "Türk Anayasa Mahkemesi, Anayasa Düzenindeki Yeri-Teşkilatı-Fonksiyonları," İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1962/3-4: 649-700.
CUHRUK, Mahmut C. (1987), "Türk Anayasa Mahkemesi," Anayasa Yargısı, 1987/4:5-15.
DURAN, Lütfi (1965), "İtiraz Yolu ile Anayasa'ya Aykırılık İddiası ve Temel Hak ve Ödevlerin Kanunla Düzenlenmesi," İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1965/1-4:284-353
EREM, Faruk (1962), "Ceza Hukuku Yönünden Anayasa'ya Aykırılık iddiası," Adalet Dergisi, 1962/5-6:459-471.
FEYZİOĞLU, Turhan (1951), Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Kazai Murakebesi (Ankara).
GÖREN, Zafer (1995), Anayasa ve Sorumluluk (Ankara: Dokuz Eylül Hukuk Fakültesi, 2. B.)
GÖZLER, Kemal (2006), Anayasa Hukukuna Giriş (Bursa: Ekin Kitabevi, 9. B.).
GÖZÜBÜYÜK, Şeref A. (1986), Anayasa Hukuku (Ankara: S Yayınları).
GÜRAN, Sait (1964-1965), "Uyuşmazlık Mahkemesinde Başkanvekilliği Meselesi," İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1964-1965/3-4:1000-1034.
HEKİMOĞLU, Mehmet Merdan (2004), Alman Hukuku Işığında Türk Anayasa Yargısının Hukukî Boyutları (Ankara: Detay Yayınları).
HOCAOĞLU, Şeref A. / OCAKCIOĞLU İsmet, (1971), Anayasa ve Anayasa Mahkemesi (Ankara: Ayyıldız Matbaası).
KABOĞLU, İbrahim Ö. (1994), Anayasa Yargısı (Ankara: İmge Kitabevi).
KABOĞLU, İbrahim Ö. (2005), Anayasa Hukuku Dersleri, (İstanbul: Legal Yayınları, 2. B.).
KANADOĞLU, Korkut O. (2004), Anayasa Mahkemesi (İstanbul: Beta Yayınları)
KIRATLI, Metin (1966), Anayasa Yargısında Somut Norm Denetimi: İtiraz Yolu (Ankara: A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları).
KIRATLI, Metin (1963), Alman Federal Anayasa Mahkemesi (Ankara: A.Ü.Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları). , KURU, Baki (1990-1991), Hukuk Muhakemeleri Usulü (İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım, 5. B.).
OKANDAN, Recai G. (1967), "Kanunların Anayasa'ya Uygunluğunun Siyasi ve Kazai Teminatı Yönünden 20 Nisan 1340 Anayasamız," İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1967/1-2:3-21.
ÖZBUDUN, Ergun (2005), Türk Anayasa Hukuku (Ankara: Yetkin Yayınları, 8. B.).
ŞAHBAZ, İbrahim (1990), "Mahkemelerde Anayasaya Aykırılık İddiası," Yargıtay Dergisi, 1990:281-308.
TANÖR, Bülent / YÜZBAŞIOĞLU, Necmi (2001), Türk Anayasa Hukuku (İstanbul, YKY Yayınları).
TANİLLİ, Server (1981), Devlet ve Demokrasi (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları).
TEZİÇ, Erdoğan (2005), Anayasa Hukuku (İstanbul: Beta Yayınları, 10.B.).
TİKVEŞ, Özkan (1967), "Anayasa Mahkemesi'nin Teşkilat ve Fonksiyonları (Mukayeseli Bir İnceleme)," İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1967/1-2:83-128.
TUNÇ, Hasan (1999), Anayasa Hukukuna Giriş (Ankara: Nobel Yayınları, 2. B