Birel işlemlere karşı açılan iptal davalarında ilgi bağı sorunu

Birel idari işlemlere karşı işlemin doğrudan muhatabı olmayan üçüncü kişilerin, hukuka aykırılık iddiası ile iptal davası açabilmesi için gerekli ilgi bağına sahip olup olmadıkları sorusuna, ilk akla gelenin tersine olumlu yanıt verilebilir. Birel işlemleri konu alan iptal davalarında sadece kişilerin statülerine uygun özelliklerinin hak olarak tanınmasını istemeleri sözkonusu değildir, ayrıca statülerin hukuk kurallarıyla belirlenmiş koşullarının idarece doğru uygulanıp uygulanmadığı da denetlenir. İdarenin irade açıklamasının doğrudan muhatabı olmayan gerçek kişi, kendisiyle veya sahip olduğu bir nesne ile benzer durumda olan bir kişi ya da nesneye, hukuk kuralları ile tanımlanmış statünün özelliklerini taşımamasına karşın kendisinden daha olumlu bir statünün verilmesi durumunda ilgi bağı kurabilir. Kendisine yönelmeyen, muhatabı bir başka kişi ya da nesne olan, onların hukuki statülerini etkileyen irade açıklamalarına, konuyla ilgili alanda kurulmuş olan tüzel kişinin iptal davası açabilmesi statüyü oluşturan hukuk kurallarının yanlış uygulanmasının, birel sonucu aşabilecek nitelikte olması durumunda mümkündür. Bu durum, alınan birel kararın, idari uygulama için bir içtihat değişikliği, esaslı bir yönelim/yönelci değişikliği göstergesi olabileceği durumlarda ortaya çıkabilir.

Stading to apply for judicial review of individual administrative acts

The persons whose rights and interests are not directly affected by individual administrative acts may have a sufficient interest (standing/locus standi) to apply for judicial review of those acts. Judicial review of an individual administrative act not only concerns demands of personal rights but also it concerns the question of whether the rules that form the legal statutes of persons or objects are applied properly or not. An individual may have sufficient interest to apply judicial review when an individual administrative act which is not directed to him, gives someone more advantageous position than his although they have similar legal conditions. And also the legal persons, especially those who are qualified as semi-public by law, organised in an domain related to the concerned individual administrative act which is not directed to them may have standing to apply for judicial review as far as the alleged improper application of individual statutes cause a concern of considerable change in administrative practice, regularity or policy.

PDF

___

AKYÜREK, Akman (1991), "Danıştay Kararlarında İptal Davalarının Menfaat İhlali Koşulunun Kişisellik Unsuru," Danıştay Dergisi (Sayı 81): 29-45.
AUBY, J.-M./DRAGO, R. (1962), Traite de Contentieux Administratif (Tome Premier) (Paris: LGDJ).
AZRAK, A.Ülkü (1977), "İptal Davalarının Objektif Niteliği Üzerine Düşünceler," Onar Armağanı, 1977: 145-164.
BAL, Yakup/KARABULUT, Mustafa/ŞAHİN, Yahya (2003), idari Yargılama Usulü ile İlgili Danıştay 10.Dairesi''nin Seçilmiş Kararları (Ankara: Seçkin Yayınları).
BARNET, Hilaire (2001), Constitutional and Administrative Law (London: Cavendish Publishing, 3. Baskı).
BELGESAY, Mustafa Reşit (1943), Dava Teorisi (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları).
BONNARD, Roger (1939), İdarenin Kazaî Murakabesi (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Ana İlim Kitapları Tercüme Serisi Hukuk 2) (Çeviren Ahmed Reşid Tumagil).
ÇELİKKOL, Hüseyin (1985), "İdari Yargıda Ehliyet ve Husumet," Adalet Dergisi (yıl 76, sayı3).
DEBBASCH, Charles/ RICCl, Jean-Claude (1999), Contentieux Administratif (Paris: Dalloz, 7. Baskı).
ERHÜRMAN, Tufan (2000) "İdari Yargıda Özel Yetenek (Menfaat) Koşulu," idari Yargı Sempozyumu (Ankara: Danıştay Yayınları, no.59): 37-51.*'
KARAHANOĞULLARI, Onur (2005), Türkiye'de İdari Yargı Tarihi (Ankara: Turhan Kitabevi).
KARASU, Koray (2001), Profesyonelleşme Olgusu ve Kamu Yönetimi (Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları).
KUNTER, Nurullah (1989), Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku (İstanbul: Beta Yayınevi).
LONG/VVEIL/BRAIBANT/DELVOLVE/GENEVOİS (1999), Les Grands Arrets de la Jurisprudence Administrative (Paris: Dalloz, 12. Baskı).
ÖZDEK, Yasemin (1991), "İptal Davasında Menfaat Koşulu," Amme İdaresi Dergisi (Cilt: 24, Sayı: 1): 99-115.
RENE, Chapus (1999), Droit du Contentieux Administratif (Paris: Montchrestien, 8. Baskı).
SARICA, Ragıp (1942), İdarî Kaza (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Talebe Cemiyeti Yayınları 2).
TODAİE (1998), Kamu Yönetimi Sözlüğü.