Kur’an’da Akıl - İman İlişkisi

Kur’an, doğru (sahih) bir iman için aklî düşünceye özel bir önem atfeder. Kur’an’a göre, imanın yeri kalptir; ancak onun sözünü ettiği kalp, bizim akıl dediğimiz şeydir. Kur’an, dolayısıyla İslam, imana giden yolda işlevsel akla, onun önemine özel bir vurgu yapar. O, aklı kullanarak imana ulaşmayı önerirken, özellikle yaratılışa, evrene ve evren içinde gerçekleşen olaylara dikkat kesilmemizi bizden ister. Çünkü Allah’ın varlığı ve birliği bilgisine, dolayısıyla imanına ancak bu suretle doğru bir şekilde ulaşılabilir. Esasen neyin iyi ve doğru, neyin yanlış ve kötü olduğu bilginse bizi ulaştıran da akıldır. Dolayısıyla Kur’an’a, İslam’a göre akıl, iman için gerekli işlevsel bir unsur olmaktadır

Anahtar Kelimeler:

Kur’an, kalp, akıl, işlevsel akıl, iman, iyi, kötü

The Relationship Between Reason and Faith in the Kur’an

The Qur’an ascribes a particular importance to reason in relation to true faith. According to the Qur’an the heart is the locus of faith, however, what is referred to as the heart is what we know as the intellect. The Qur’an, and therefore Islam, gives special emphasis to the function of the intellect on the way that leads to faith. The Qur’an asks us to use our intellects in order to attain faith, especially paying attention to creation, to the universe, and to the events that take place within the universe. Knowledge of God’s being and oneness, and therefore true faith is only properly attained in this way. It is essentially reason that allows us to arrive at knowledge of what is good and true and what is wrong and evil. Therefore, according to the Qur’an and Islam, reason is a necessary component for faith

Keywords:

Qur’an, heart, reason, functional reason, faith, good, evil,

PDF

___

Bakıllânî, Ebûbekir Muhammed b. Tayyib, Temhîdu`l-Evâil ve Telhîsu`d- Delâil, (neşr. Imaduddîn Ahmed Haydar), Beyrut 1987.
Bekâroğlu, “Bir Anahtar Kavram Akıl”, I. İslam Düşüncesi Sempozyumu, (Beyan yayınları, İstanbul 1995).
Bolay, Süleyman Hayri, “Akıl”, DİA, İstanbul 1989.
Cevherî, İsmail b. Hammâd es-Sıhâh (neşr. Ahmed Abdulgafûr Attâr), Dâru’l- İlm, Beyrut 1984.
Cozo, Muhammed Ali, Mefhûmu’l-Akl ve’l-Kalb fî’l-Kur’ân ve’s-Sünne, Bey- rut 1983.
Cürcânî, Seyyid Şerif, Ta’rîfâtü’l-Cürcânî, ty., y.y.
Cüveynî, Ebu`l-Maâlî Abdulmelik b. Abdillah, el-Kâfîye fi`l-Cedel, (neşr. Fevkiye H.Mahmud), Kahire 1979.
Ebû Hanîfe, el-Fıkhu`l-Ekber, İmam-ı Azam’ın Beş Eseri içinde, (neşr. ve çev. Mustafa Öz), İstanbul 1992.
Esen, Muammer, İman, İmanla İlgili Kavramlar ve Temel İnanç Esasları, İla- hiyat Yayınları, Ankara 2006.
Esen, Muammer, “İman Kavramı Üzerine”, AÜİFD, cilt: 49, sayı: 1, Yıl: 2008.
Güler, İlhami, İman Ahlâk İlişkisi, Ankara Okulu, Ankara
Güneş, Abdulbaki, Kur’an’da İşlevsel Akla Verilen Değer, Ahenk yayınları, İstanbul 2003.
Gazâlî, İhyâu Ulûmi`d-Dîn, (neşr. Seyyid İbrahim, Kahire 1992.
Isfahânî, Ragıb, el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’ân, (neşr. Muhammed Seyyid Gîlânî), Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, ty.
Daha geniş bilgi için bkz. Esen, “İman Kavramı Üzerine”, AÜİFD, s. 79-91.
Isfahânî, Ragıb, ez-Zerîa’ ilâ Mekârimi’ş-Şerîa’, Mektebetü’l-Külliyâti’l- Ezheriyye, Kahire 1973.
İbn Manzûr, Lisânü’l-Arab, (neşr. Ali Şîrî), Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Bey- rut 1992.
İbn Manzûr, Ebû Cemâleddin Muhammed, Lisânu’l-Arab, Beyrut, 1955.
İbn Teymiye, Takiyyuddin Ebu’l-Abbas Ahmed b. Abdisselâm, “Risâle fî’l- Akl ve’r-Rûh”, Mecmûatu’r-Resâîl, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Bey- rut, 1970.
Kadı Abdulcebbar, Şerhu Usûli`l-Hamse, (neşr. Abdulkerim Osman), Kahire 1996.
Kurtabî, Muhammed b. Ahmed, el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’an, (neşr. Ahmed Abdulhalim, Kahire, 1372.
Mâtürîdî, Ebû Mansûr, Kitâbü’t-Tevhîd (neşr. Fethullah Huleyf), İstanbul 1979.
Muhammed Fuad Abdulbaki, el-Mu’cemü’l-Müfehhes li Elfâzi’l-Kur’âni’l- Kerîm, Kahire, 1988.
Muhâsibî, Hâris b. Esed, “Kitâbu Mâiyeti’l-Akl ve Ma’nâhu”, el-‘Akl ve Fehmü’l-Kur’ân, (neşr. Hüseyin el-Kuvvetli), Dâru’l-Fikr, y.y.,1978.
Nesefî, Ebu’l-Muîn, et-Temhîd fî Usûli’d-Dîn, (neşr. Abdulhayy Kâbil), Dârü’s-Sekâfe, Kahire 1987.
Pezdevî, Muhammed, Ehl-i Sünnet Akaidi (çev. Şerafeddin Gölcük), İstanbul, 1988.
Râzî, Fahruddin, Mefâtîhu’l-Gayb, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Tahran, ty.
Yavuz, Y. Şevki, Kur’an-ı Kerim’de Tefekkür ve Tartışma Metodu, Bursa, 1983.
Zemahşerî, Muhammed b. Ömer, Esâsü’l-Belâğâ, Dâru’t-Tenvîri’l-Arabî, Beyrut 1984.