SOYBAĞININ TESPİTİ DAVASINDA GENETİK ANALİZE İLİŞKİN HÜKÜMLERĐN DEĞERLENDİRİLMESİ

Türk Medenî Kanununun 284üncü maddesi, soybağının tespiti davasında, genetik analize izin verilmemesini aleyhe delil saymaktadır. Oysa Türk Medenî Kanunundan on yıl sonra yürürlüğe giren Hukuk Muhakemeleri Kanununun 292inci maddesi, soybağının tespiti davasında, belirli şartların gerçekleşmesi kaydıyla, hâkime, tarafları ve hatta üçüncü kişileri, genetik muayeneye zorlama yetkisi bahşetmektedir. Türk Medenî Kanununun 284üncü maddesinden sonra yürürlüğe giren Hukuk Muhakemeleri Kanununun 292inci maddesi, Đsviçre Hukukundaki güncel eğilime paraleldir. Bilimsel gelişmeler sayesinde, yanağın iç kısmından alınan basit bir doku (sürüntü), %99.73 doğrulukta soybağının tespitini sağlamaktadır. Saç teli ve tırnak yanı sıra, yanak içinden kulak çubuğu gibi steril bir araçla sadece sürterek doku alınması vücut bütünlüğünü ne oranda ihlal etmektedir? Genetik analize hizmet eden saç teli, tırnak dokusu veya tükürük sürüntüsü verilirken kişinin zarar görme olasılığı dikkate alınmayacak kadar düşüktür. Buradaki vücut bütünlüğü ihlalinin basitliği ve sıradanlığı hesaba katıldığında, Hukuk Muhakemeleri Kanunundaki kamu düzeni temeline dayanan yeni hükme yöneltilen eleştiriler isabetli gözükmemektedir.

Evaluation of the Articles regarding the Genetic Examination in the Cases for the Determination of Paternity

According to the Article 284 of the Turkish Civil Code, rejection of genetic examination in the cases for determination of paternity is accepted as boomerang evidence against the party rejecting such an examination. On the other hand, Article 292 of the Civil Procedure Law, which has entered into force ten years after the Turkish Civil Code, confers on the judge the power to compel the parties to the genetic examination under certain conditions. Article 292 of the Civil Procedure Law, which has entered into force after the Article 284 of the Turkish Civil Code is parallel to the current trend in Swiss Law. Thanks to scientific advances, a simple swab taken from the inside of the cheek enables accurate determination of paternity with a rate of 99.73%. Do the hair and nail samples or a saliva swab taken from the inside of the cheek by a simple sterile ear bar violate the body integrity? The possibility of damage to the person by this kind of genetic examination is so low as not to be considered. Taking into account the banality and simplicity of this violation of bodily integrity, criticism against Civil Procedure Law Article 292 based on public order, does not seem accurate.

PDF

___

ACABEY Mehmet Beşir, Soybağı: kurulması, genel olarak sonuçları, özellikle evlilik dışında doğan çocukların mirasçılığı, 2002, Đzmir. AKIN Adnan, Babalık Davası, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: ERLÜLE Fulya, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, 2006, 25.1.2013 tarihinde http://www.belgeler.com/blg/tlr/babalik-davasi-paternity-suit adresinden erişildi. AKINTÜRK Turgut/KARAMAN-ATEŞ Derya, Medenî Hukuk, 6098 Sayılı Yeni Borçlar Kanunu ve Yeni Yasal Düzenlemelere Uyarlanmış, 17. Baskı, Đstanbul, 2012. AKINTÜRK Turgut/KARAMAN-ATEŞ Derya, Türk Medenî Hukuku, Aile Hukuku, C. II, 14. Baskı, Đstanbul, 2012. BAŞARIR Tuğçe/ŞEN Ersan, Ensest Mağdurlarından Birisi: Kadın, s. 317-340, 25.1.2013 tarihinde http://portal.ubap.org.tr/App_Themes/Dergi/2012-99-1165.pdf adresinden erişildi. BAŞPINAR Veysel, Türk Medenî Kanunu ile Aile Hukukunda Yapılan Değişiklikler ve Bu Konuda Bazı Önerilerimiz, AÜHFD, Y. 2003, C. 52, S. 3, s. 79-101, 25.1.2013 tarihinde http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/281/2558.pdf adresinden erişildi. BAŞPINAR Veysel, Yeni Türk Medenî Kanunu Hakkında Bazı Düşünceler, s. 1-13, 25.1.2013 tarihinde http://webftp.gazi.edu.tr/hukuk/dergi/3_3.pdf adresinden erişildi. BAYGIN Cem, Kan Bağına Dayanan Soybağı, AÜEHFD, C. VI, S. 1-4, Y. 2002, s. 255-284, 25.1.2013 tarihinde http://hukuk.erzincan.edu.tr/dergi/makale/2002_1_15.pdf adresinden erişildi. BAYGIN Cem, Soybağı Hukuku, Đstanbul, 2010 (BAYGIN, Soybağı Hukuku). BOUDRY Anne-Claire/BONNARD Borris, Lanalyse génétique humaine (Arrêt Jtd. 2009 I 411), Université de Lousanne, 12.4.2012, p. 1-9, 9.9.2013 tarihinde https://hec.unil.ch/docs/files/38/.../rapport_ecrit_analyse_genetique.doc x adresinden erişildi. BÜYÜKAY Yusuf, Gen Analizleri ve Mukayeseli Hukuktaki Düzenlemeler, AÜEHFD, C. IX, S. 3-4, Y. 2005, s. 355-382, 26.1.2013 tarihinde http://hukuk.erzincan.edu.tr/dergi/makale/2005_IX_2.12.pdf adresinden erişildi. ÇELĐK Cemil, Çocuk Kavramı ve Medenî Hukuk Açısından Çocuk Haklarının Tarihi Gelişimi, E-Akademi Dergisi, Şubat 2005, S. 36, prg. 1-93, 25.1.2013 tarihinde http://www.e- akademi.org/incele.asp?konu=%C7OCUK%20KAVRAMI%20VE%20 MEDEN%DD%20HUKUK%20A%C7ISINDAN%20%C7OCUK%20 HAKLARININ%20TAR%DDH%DD%20GEL%DD%DE%DDM%DD &kimlik=-1854485512&url=makaleler/ccelik-1.htm adresinden erişildi. DURAL Mustafa/ÖĞÜZ Tufan/GÜMÜŞ Mustafa Alper, Türk Özel Hukuku, C. III, Aile Hukuku, Đstanbul, 2012. DURSUN AKSOY Sanem, Soybağının Belirlenmesi Bakımından MK m. 284 ve HMK m. 292nin Değerlendirilmesi, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, Y. 2012, S. 95-96, Temmuz/Ağustos, s. 109-124. ERGÜNEŞ Seda, Yapay Döllenme, Đstanbul Barosu Yayınları, Sağlık Hukuku, Sağlık Hukuku Makaleleri-II, Đstanbul, s. 167-178, 2012, 25.1.2013 tarihinde http://www.istanbulbarosu.org.tr/images/haberler/saglikhukuku208.pdf adresinden erişildi. GENÇCAN Uğur Ömer, Aile Hukuku, 1. Baskı, Ankara, 2011. GENÇCAN Uğur Ömer, Aile Mahkemesi Davaları, 1. Baskı, Ankara, 2012 (GENÇCAN, Aile Mahkemesi Davaları). GENÇCAN Uğur Ömer, Soybağının Evlenmeyle Düzelmesi, Ankara Barosu Dergisi, Y. 2000, S. 2, s. 81-92, 25.1.2013 tarihinde http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2000- 2/7.pdf adresinden erişildi. GÜLSOY Serhat/BULUT Harun, Aile Mahkemeleri Uygulaması, 1. Bası, 2004, Đstanbul. ĐKĐZLER Metin, Hukukî Boyutu ile Almanyada Bebek Sandığı ve Anonim Doğum Uygulamaları ve Türkiyede Durum, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 9, Özel Sayı, 2007, s. 683-719, 25.1.2013 tarihinde http://web.deu.edu.tr/hukuk/dergiler/dergimiz9ozel/mikizler.pdf adresinden erişildi. KILIÇOĞLU Ahmet M., Medenî Hukuk, Temel Bilgiler, 2. Bası, Đstanbul, 2012 (KILIÇOĞLU, Temel Bilgiler). KILIÇOĞLU Ahmet M., Medenî Kanunumuzun Aile Miras Eşya Hukukuna Getirdiği Yenilikler, 2. Bası, Ankara, 2004 (KILIÇOĞLU, Yenilikler). KOCAAĞA Köksal/KÖSEOĞLU Bilal, Aile Hukuku ve Uygulaması, 2. Bası, Bursa, 2011. MEMĐŞ Tekin/ YILDIRIM Mustafa Fadıl, Soybağının Belirlenmesinde Gen Analizlerinin Kullanılması ve Yarattığı Hukuki Sorunlar, AÜEHFD, C. VIII, S. 1-2, Y. 2004, s. 283-306, 25.1.2013 tarihinde http://hukuk.erzincan.edu.tr/dergi/makale/2004_VIII_12.pdf adresinden erişildi. METĐN Sevtap, Yörüngesinden Çıkan Tabiat: Etik, Sosyal, Psikolojik ve Hukukî Görünümleriyle Taşıyıcı Annelik, Đstanbul Barosu Yayınları, Sağlık Hukuku, Sağlık Hukuku Makaleleri-II, Đstanbul, 2012, s. 7-54, 25.1.2013 tarihinde http://www.istanbulbarosu.org.tr/images/haberler/saglikhukuku208.pdf adresinden erişildi. MULLER Ophélie, Réflexions autour des tests de paternité en France : une mise en libre service est-elle possible?, Année 2012, p. 1-112; 9.9.2013 tarihinde http://dumas.ccsd.cnrs.fr/docs/00/72/40/71/PDF/2012GRE17030_mulle r_ophelie_1_D_.pdf adresinden erişildi. MÜLLER Hansjakob/IMHASLY Patrick/LEUTHOLD Margrit, Empreinte génétique et test de paternité, Schweiz Med Forum, V. 2005/5, p. 880; 9.9.2013 tarihinde http://www.medicalforum.ch/pdf/pdf_d/2005/2005- 35/2005-35-063.PDF adresinden erişildi. OĞUZMAN Mustafa Kemâl./DURAL Mustafa, Aile Hukuku, 3. Bası, Đstanbul, 2001. ÖZBAY Đbrahim/NAR AKSAN Şerife, Son Yasal Değişiklikler Çerçevesinde Tanımanın Đptali Davası ve Bu Davada Uygulanacak Usul, EÜHFD, C. XIV, S. 34, Y. 2010, s. 187-226, 25.1.2013 tarihinde http://hukuk.erzincan.edu.tr/dergi/makale/2010_IV_2.7.pdf adresinden erişildi. ÖZKAYA Nesrin, Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu, s. 179-194, Đstanbul Barosu Yayınları, Sağlık Hukuku, Sağlık Hukuku Makaleleri- II, Đstanbul, 2012, 25.1.2013 tarihinde http://www.istanbulbarosu.org.tr/images/haberler/saglikhukuku208.pdf adresinden erişildi. ÖZTAN Bilge, Aile Hukuku, 3. Bası, Ankara, 2000. ÖZUĞUR Ali Đhsan, Türk Medenî Kanununun Değişen Yeni Düzenlemeleri ile Açıklamalı Đçtihatlı Velâyet Vesayet Soybağı Evlat edinme Hukuku Diğer Eşin Rıza ve Onamına Bağlı Đşlemler, Ankara, 2007. PAKSOY Gülnihal, Soybağının Reddi, TBB Dergisi, Y. 2011, S. 97, s. 353- 376, 25.1.2013 tarihinde http://portal.ubap.org.tr/App_Themes/Dergi/2011-97-1117.pdf adresinden erişildi. REMZĐ Mehmet/AYDIN Sezer/ISPARTALI Murat, Medenî Hukuk (Medenî Hukuka Giriş-Kişiler Hukuku-Aile Hukuku-Miras Hukuku-Eşya Hukuku), 2. Bası, Đstanbul, 2012. SALDIRIM Mustafa, Özel Hukukta Cumhuriyet Savcısının Görevleri, Ankara, 2005. SAYITA USTA Sevgi, Ensest Đlişkiden Çocuğu Tanıma Yasağının Kaldırılmasına Eleştirel Bir Bakış, TBB Dergisi, S. 88, Y. 2010, s. 171- 194, 25.1.2013 tarihinde http://portal.ubap.org.tr/App_Themes/Dergi/2010-88-595.pdf adresinden erişildi. SEROZAN Rona, Çocuk Hukuku, Đstanbul, 2005. SPRUMONT Dominique, Analyses génétiques: le débat en Suisse, LObservatoire de génétique, V. 14 (novembre-décembre 2003); 9.9.2013 tarihinde http://www.omics- ethics.org/observatoire/zoom/zoom_03/z_no14_03/zi_no14_03_02.html adresinden erişildi. ŞAHĐN Emin, Aile Hukuku Davaları, 2. Baskı, Ankara, 2012. TEKĐNAY Selahattin Sulhi, Aile Hukuku, 7. Bası, 1990. YILDIZ Canset/KARTAL Dilşah Büşra/TĐRYAKĐ Beyza, Yardımcı Üreme Teknikleri Raporu, 25.1.2013 tarihinde www.hastahaklari.net/Files/yardimci_ureme_teknikleri_raporu.doc adresinden erişildi. YILMAZ Ejder, Hukuk Muhakemeleri Kanununun Getirdikleri, s. 1-40, 25.1.2013 tarihinde http://www.muglabarosu.org.tr/upload/UserUpload/file/hmkyenilikler.p df adresinden erişildi.