ÖLÇÜLÜLÜK İLKESİNİN İDARENİN TAKDİR YETKİSİNİN KULLANIMINDAKİ YERİ

Başta Almanya olmak üzere Avrupa Hukuk Sistemlerinde uzun bir süredir uygulanmakta olan ölçülülük ilkesi, Türk Kamu Hukuku için de yabancı bir kavram değildir. Ancak özellikle idari yargı, ilkeye gerektiği önemi vermemiş ya da bunu açıkça yapmaktan kaçınmıştır. Anayasada 2001 yılında yapılan değişikliklerden sonra bu durumun artan bir ivmeyle değişmesi beklenmektedir. Ölçülülük ilkesinin tüm unsurlarıyla kullanılmasının hem idare hem de birey açısından son derece önemli sonuçları olacağı düşünülmektedir. Ölçülülük ilkesinin kullanılması, birey ile kamu yararının dengelenmesi açısından çok anlamlı bir fark yaratabilecektir. Bu çalışmada, ölçülülük ilkesinin özellikle idarenin takdir yetkisini kullanması aşamasında ve yargısal denetim sırasında taşıyacağı önemli rol irdelenmiştir. Bunun için de önce genel olarak ölçülülük ilkesi ortaya konmuş sonra da takdir yetkisi ile bağlantısı ele alınmıştır.

The Role of the Principle of Proportionality in the Exercise of Administrative Discretion

The principle of proportionality, which has been practiced for a long time in the European legal systems, particularly in Germany, is not an unknown concept to the Turkish Public Law. However, the administrative courts did not attach the proper significance to that principle or refrained from doing it fairly. After the 2001 constitutional amendments, this situation is being expected to change at an increasing rate. The use of the principle of proportionality with its all elements is considered to have extremely important results according to both the administration and to the individual. Enforcing the principle of proportionality may create a significant difference in terms of balancing the individual and the public interest. In this study, the important role that the principle of proportionality may play particularly in the stage of enjoying the administrative discretion and making the judicial review is scrutinized. Therefore, first the principle of proportionality is described in general terms and then its relationship with the administrative discretion is explicated.

PDF

___

AKAD Mehmet-DĐNÇKOL Abdullah, 1982 Anayasası, Madde Gerekçeleri ve Maddelerle ilgili Anayasa Mahkemesi Kararları, Alkım Yayınevi, Đstanbul 1998. AKILLIOĞLU Tekin, Yönetim Hukukunda Đnsan Hakları, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Đnsan Hakları Merkezi Dergisi, C.III, S.4, Kasım 1995, s.9-14. ASLAN Zehredin, Đngiliz Hukukunda Đdarenin Yargısal Denetimi ve Bu Denetim Sonucunda Verilen Kararların Niteliği, Đstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı:10, Đstanbul 1995, s.21 vd. AZRAK Ali Ülkü, Đdari Yargı Kararlarında Anayasaya Uygunluk Sorunu, Anayasa Yargısı, Cilt:9, 1993, s.323-340. BROWN L. Neville /BELL John S., French Administrative Law, Oxford University Press, Oxford, 1998. DURAN Lutfi, Đdare Hukuku Ders Notları, Đstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Đstanbul, 1982. ERKUT Celal, Hukuka Uygunluk Bloku, Đdare Hukukunda Hukukun Genel Prensipleri Teorisi, Đstanbul, 1996. GÜLAN Aydın, Conseil dEtadnın Kamu Yararı Kavramına Yaklaşımı (www.danistay.gov.tr-1.9.2013). GÜNDAY Metin, Đdare Hukuku, Đmaj Yayıncılık, Ankara, 2011. GÖZLER Kemal, Đdare Hukuku, Cilt 2, Ekin Yayınevi, Bursa, 2009. KANADOĞLU O. Korkut, Türk ve Alman Anayasa Yargısında Anayasal Değerlerin Çatışması ve Uyumlaştırılması, Đstanbul, 2000. MEMĐŞ Emin, Anayasa Hukuku Notları, Filiz Kitabevi, Đstanbul, 2011. METĐN Yüksel, Ölçülülük Đlkesi: Karşılaştırmalı Bir Anayasa Hukuku Đncelemesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2002. NALCIOĞLU Orhan/SEVĐMLĐ Kamil, Đngiliz Đdare Hukuku ve Ultra Vires Doktrini, Askeri Yüksek Đdare Dergisi, Sayı:10, Ankara, 1996. OĞURLU Yücel, Đngiliz ve Türk Đdare Hukuklarında Đdari Faaliyetin Denetlenmesinde Ölçülülük Đlkesinin Rolü Hakkında Bir Değerlendirme, Atatürk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: IV, Sayı:1-2, 2000, s.147-180. OĞURLU Yücel, Đdari Yaptırımlar Karşısında Yargısal Korunma, Seçkin Yayınları, Ankara, 2001. OĞURLU Yücel, Karşılaştırmalı Đdare Hukukunda Ölçülülük Đlkesi, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2002. ÖZAY Đl Han, Đdari Kolluk Eylemlerinde Amaç, Đstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt:45, Sayı:1-4, 1979-1980, 315-319. ÖZAY Đl Han, Đdari Yaptırımlar, Đstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Đstanbul, 1985. ÖZBUDUN Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınevi, 12. Baskı, Ankara, 2011. RUMPF Christian, Ölçülülük Đlkesi ve Anayasa Yargısındaki Đşlevi ve Niteliği, Anayasa Yargısı, Anayasa Mahkemesinin 31. Kuruluş Yıldönümü Sempozyumu, Ankara, 1993, s.25-48. SAĞLAM Fazıl, Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Ankara. SAĞLAM Fazıl, 1982 Anayasasının Temel Hak ve Özgürlükler için Getirdiği Sorunlar, Bahri Savcıya Armağan, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayını, Ankara 1988, 436 vd. SCHWARZE Jürgen, European Administrative Law, Sweet and Maxwell, London, 1995. SIGNH Mahendra P., German Administrative Law in Common Law Perspective, (2nd edition), Springer, Heidelberg, 2001.