ESER SÖZLEŞMESİNDE İKAME YOLUYLA İFAYA GİDİLMESİ HALİNDE MASRAFLARIN AVANS OLARAK TALEP EDİLEBİLİRLİĞİ

İkame yoluyla ifa, borçlu tarafından ifa edilmeyen borcun alacaklı tarafından borçlunun yerine gerçekleştirilmesini ifade eder. Esas itibarıyla yapma borçları bakımından söz konusu olan ikame yoluyla ifa, eser sözleşmesinde TBK m. 473/II hükmünde düzenlenmiştir. Ancak eksik ve ayıplı işler bakımından bazı hallerde genel hüküm niteliğindeki TBK m. 113/I hükmünün uygulanması da söz konusu olabilir. Uygulanma şartları farklı olmakla birlikte, her iki hükme bağlanan hukuki sonuç aynıdır. Buna göre ikame yoluyla ifa, borçlunun hesabına gerçekleşir. Eser sözleşmesi yönünden bu durum, ikame yoluyla ifanın masraflarının borcunu ifa etmeyen yüklenici tarafından karşılanmasını ifade eder. Bu yönde ikame yoluyla ifaya giden işsahibi, ikame yoluyla ifa gerçekleştikten sonra ortaya çıkan masrafları yükleniciden talep edebilir. Ancak işsahibinin ikame yoluyla ifanın öncesinde masrafları avans olarak talep edebilip edemeyeceği hususunda ilgili hükümlerde açıklık yoktur. Bununla birlikte özellikle hakkaniyet düşüncesinden hareketle, borcunu ifa etmeyen yüklenici karşısında işsahibine masraf avansı talebi tanınmalıdır. Burada işsahibinin ikame yoluyla ifanın finansal yönden güvenceye alınmasındaki menfaati de göz önünde tutulmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

İkame yoluyla ifa, eser sözleşmesi, masraf avansı, yapma borcu, hakkaniyet

Whether Expenses Can Be Demanded as Advance Payment in Performance by Substitution in Construction Contracts

Performance by substitution refers to the performance of an obligationnot performed by the obligor, by the oblige on behalf of the obligor.Performance by substitution, which is essentially valid for obligations toperform, is regulated in construction contracts in art. 473/II of TCO. Art. 113/Iof TCO, which is of a general provision nature, however, can also beapplicable in some cases in terms of deficient and defective works. Althoughthe terms of application are different, legal result of both provisions is thesame. Accordingly, performance by substitution takes place on the account ofthe obligor. In terms of construction contracts, this means that the expenses ofperformance by substitution are covered by the contractor that does notperform its obligation. Client that performs by substitution can claim from thecontractor, the expenses incurred after such performance occurs. There is,however, no clarity in the relevant provisions as to whether client can claimthe expenses as advance before performance by substitution. However,especially with the consideration of equity, client should be granted a requestfor expense advance against the contractor that does not perform its obligation.Client’s interest in financially securing performance by substitution shouldalso be considered here.

Keywords:

Performance by substitution, construction contract, expense advance, obligation to take an action, equity,

PDF

___

Angstmann, L. ve von der Crone, H. C. (2016). Ersatzvornahme nach Art. 98 OR. Schweizerische Zeitschrift für Wirtschafts- und Finanzmarktrecht, 418- 430.
Aral, F. ve Ayrancı, H. (2020). Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri (13. Bası). Ankara: Yetkin Yayınları.
Aydıncık, Ş. (2013). Yapma Borçlarının İfa Edilmemesi ve Sonuçları, Özellikle TBK m. 113/I Kapsamında Nama İfa. İstanbul: Vedat Yayınları.
Brändli, R. (2007). Die Nachbesserung im Werkvertrag. Zürich: Dike Verlag.
Bühler, T. (1998). Zürcher Kommentar, Obligationenrecht, Der Werkvertrag, Art. 363- 379 OR. Zürich: Schulthess Verlag.
Eren, F. (2019). Borçlar Hukuku, Genel Hükümler (24. Bası). Ankara: Yetkin Yayınları.
Eren, F. (2019). Borçlar Hukuku Özel Hükümler (7. Bası). Ankara: Yetkin Yayınları.
Fellmann, W. (1993). Die Ersatzvornahme nach Art. 98 Abs. 1 OR- “Vollstreckungstheorie” oder “Erfüllungstheorie”. recht, (4), 109- 118.
Gauch, P. (1987). Die Ersatzvornahme nach OR 98 I und viele Fragen zur Nichterfüllung- Ein Entscheid des Luzerner Obergerichts. recht, (1), 24- 28.
Gauch, P. (2019). Der Werkvertrag (6. Auflage). Zürich: Schulthess Verlag.
Gauch, P., Schluep, W. R. ve Emmenegger, S. (2020). OR AT Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil, Band II (11. Auflage). Zürich: Schulthess Verlag.
Gümüşsoy Karakurt, G. (2017). Eser Sözleşmesinde Yüklenicinin Borca Aykırılığının Önceden Belli Olması. İstanbul: On İki Levha Yayınları.
Gündoğdu, F. (2019). Eser Sözleşmesinde İş Sahibinin Vadeden Önce İşi Başkasına Yaptırma Hakkı (TBK m. 473 f. 2). İstanbul: On İki Levha Yayınları.
Hürlimann, R. ve Siegenthaler, T. (2016). Handkommentar zum Schweizer Privatrecht (3. Auflage). Zürich: Schulthess Verlag.
İmamoğlu, S. H. (2021). Yapma Borcunun İfa Edilmemesine İlişkin TBK m. 113/I Hükmünün Hukuki Niteliği Ve Uygulanma Şartları Üzerine Bir Değerlendirme. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12 (2), 808- 823.
Kılıçoğlu, A. (2019). Borçlar Hukuku, Genel Hükümler (23. Bası). Ankara: Turhan Yayınları.
Kocaağa, K. (2004). Müteahhidin İşin Devamı Esnasında Özen Yükümünü İhlal Ederek Eseri Ayıplı Veya Sözleşmeye Aykırı Şekilde Yapacağının Anlaşılması Halinde İş Sahibinin BK m. 358/II Uyarınca Sahip Olduğu Haklar. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6 (1), 177- 201.
Koller, A. (1998). Berner Kommentar, Obligationenrecht, Die einzelnen Vertragsverhältnisse, Der Werkvertrag, Art. 363- 366 OR. Bern: Stämpfli Verlag.
Koller, A. (1998). Mängelbeseitigung durch Ersatzvornahme. Haftung für Werkmängel. St. Gallen, 1- 31.
Koller, A. (2015). Schweizerisches Werkvertragsrecht. Zürich: Dike Verlag.
Koller, A. (2017). Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil (4. Auflage). Bern: Stämpfli Verlag.
Niklaus, J. (1999). Das Recht auf Ersatzvornahme gemäss Art. 366 Abs. 2 OR. Bern: Paul Haupt Verlag.
Niquille- Eberle, M. (2004). Probleme rund um die Ersatzvornahme, insbesondere die Bevorschussung der Kosten. Neue und alte Fragen zum privaten Baurecht. St. Gallen, 63- 116.
Schmid, J. (2005). Die Ersatzvornahme im allgemeinen Schuldrecht. Festschrift für Wolfgang Wiegand. Bern, 605- 632.
Schmid, J. (2017). Ersatzvornahme: Voraussetzungen, Vorschuss, Durchführung. Schweizerische Baurechtstagung (BRT) 2017. Freiburg, 117- 130.
Şahiniz, C. S. (2014). Eser Sözleşmelerinde Yüklenicinin Eksik İfa (Eksik İş) ve Ayıplı İfadan Sorumluluğu. İstanbul: Vedat Yayınları.
Şenocak, Z. (2002). Eser Sözleşmesinde Ayıbın Giderilmesini İsteme Hakkı. Ankara: Turhan Yayınları.
Tekinay, S. S., Akman, S., Burcuoğlu, H. ve Altop, A. (1993). Tekinay Borçlar Hukuku, Genel Hükümler (7. Bası). İstanbul: Filiz Yayınları.
von Tuhr, A. ve Escher, A. (1974). Allgemeiner Teil des Schweizerischen Obligationenrechts, Band II. Zürich: Schulthess Verlag.
Weber, R. H. ve Emmenegger, S. (2020). Berner Kommentar, Das Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, Die Folgen der Nichterfüllung, Art. 97- 109 OR (2. Auflage). Bern: Stämpfli Verlag.
Wiegand, W. (2020). Basler Kommentar, Obligationenrecht I, Art. 1- 529 OR (7. Auflage). Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag.
Yavuz, C., Acar, F. ve Özen, B. (2014). Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler (10. Bası). İstanbul: Beta Yayınları.
Zevkliler, A. ve Gökyayla, K. E. (2016). Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri (16. Bası). Ankara: Turhan Yayınları.
Zindel, G. G. ve Schott, B. G. (2020). Basler Kommentar, Obligationenrecht I, Art. 1- 529 (7. Auflage). Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag.