VEHBİ UMUT ERKAN, ZEYNEP İPEK YÜCER AKTÜRK

Ayırt etme gücü

Türk Medeni Kanun’un 13. maddesinde düzenlenen ayırt etme gücü, niteliği itibariyle soyut ve nisbi bir kavramdır. Bu kavramın gerçekte ne anlama geldiğinin tespiti, hukukun bir bütün olarak bu kavrama yüklediği önemin cevabını oluşturmaktadır. Nitekim ayırt etme gücüne sahip olmak veya olmamak, kişilerin gerek bizzat hukuki işlemler yapabilmesi gerekse de başkalarına verdikleri zararlardan dolayı bizzat sorumlu olabilmesi konularında belirleyici bir unsur niteliğindedir. Ayırt etme gücüne sahip olmayan kişiler Medeni Kanun’una göre tam ehliyetsizdirler ve dolayısıyla ne hukuki işlem ehliyetleri, ne haksız fiillerden sorumlu olma ehliyetleri, ne dava ehliyetleri ne de tasarruf ehliyetleri vardır. Öte yandan ayırt etme gücü, kişilerin ceza ehliyetlerine sahip olmaları bakımından da büyük bir önem taşır. Hukukun, varlığı veya yokluğuna bu kadar önemli sonuçlar bağladığı bu kavramın derinlemesine incelenmesi ve kanun koyucunun bu kavramı hüküm altına almasındaki amacının tespit edilmesi, hem doktrin hem de uygulama açısından bir gerekliliktir. Bu nedenle, makalemizde önce, ayırt etme gücü kavramı tüm detayları ile incelenecek, daha sonra ise ayırt etme gücünden yoksun olanların kanun karşısındaki durumları üzerinde durulacaktır.

Maturity

Maturity, which is ordered in Turkish Civil Code article 13, is an abstract and a relative concept. Determining the meaning of is important because of the global importance attached to the concept of maturity by the law system. The concept of maturity is determining factor for the people who are legally able to make contracts and who are able to be responsible for torts. According to Turkish Civil Code, people who have not maturity are full incapacity and so they are under neither transactual nor tortial responsibility and also they have neither legal standing nor disposing capacity. On the other hand this concept is important for in deciding criminal capacity. Consequently, examining this concept in details and confirming legislator’s intent for arising this concept is ought for doctrine and execution. For these reasons, in this article first the concept of maturity then people who are in full capacity will be examined.

PDF

___

Akıntürk, Turgut (2002). Aile Hukuku, II. Cilt (11.bs.). İstanbul.
Akipek, G. Jale/ Akıntürk, Turgut (2007). Yeni Medeni Kanuna Uyarlanmış Başlangıç Hükümleri- Kişiler Hukuku, Cilt I (6.bs.). İstanbul.
Aral, Fahrettin (1980). Temyiz Kudretinden Mahrum Şahısların Hukuki Sorumluluğu. BATİDER C. 10, 733- 758.
Arpacı, Abdülkadir (2000). Kişiler Hukuku (Gerçek Kişiler) (2.bs.). İstanbul.
Aykaç, Mehmet (1987). Adli Tıp Ders Kitabı. İstanbul.
Bayram, Ali (2004). Türk Ceza Sisteminde Akıl Hastalığı. Bolu (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
Berki, Şakir (1969). Medeni Hukuk. Ankara.
Bucher, Eugen (1976). Schweizerisches Zivilgesetzbuch das Personenrecht, die Natürlichen Personen Art- 11- 26 (2. Abteilung). Bern.
Büyükay, Yusuf (1994). Roma Hukukunda Fiil Ehliyetini Sınırlayan Sebepler ve Modern Türk Hukukuna Etkileri. İstanbul (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
Çelebican, Karadeniz Özcan (2005). Roma Hukuku (11.bs.). Ankara.
Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan (2006). Türk Özel Hukuku- Kişiler Hukuku Cilt II (8.bs.). İstanbul.
Dural, Mustafa (1977). Türk Medeni Hukukunda Gerçek Kişiler. İstanbul.
Egger- Çernis (1947). İsviçre Medeni Kanunu Şerhi (Giriş ve Kişinin Hukuku) (2.bs.). Ankara.
Egger, A. (1915). Die Rechtsgeshäfte urteilsunfähiger Personen, Zürcher festschrift für G.Cohn.(Çeviren: Çağa, Tahir (1940). Gayri Mümeyyizlerin Hukuki Muameleleri. (Adalet Dergisi 1940, s. 123- 133).
Erdoğmuş, Bilgin (1995). Roma Hukuku. İstanbul.
Eren, Fikret (2008). Borçlar Hukuku Genel Hükümler (10.bs.). İstanbul.
Gök, Abdullah (1995). Türk Medeni Hukukunda Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma. İstanbul (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
Grossen, Jacques- Michel (1967). Einzelpersonen, Schweizerisches Privatrecht, Band: I, 1. Teil. Basel/ Stutgart.
Güral, Jale (1953). Hükümsüzlük Nazariyeleri Karşısında Türk Medeni Kanununun Sistemi. Ankara.
Hatemi, Hüseyin (2001). Kişiler Hukuku Dersleri (2.bs.). İstanbul.
Hausheer, Heinz/ Müller- Aebi, E. Regina (2005). Das Personenrecht des Schweizerischen Zivilgesetzbuch. Bern.
Helvacı, Serap (2007). Gerçek Kişiler (2.bs.). İstanbul.
Honsell, Heinrich/ Vogt, Peter Nedim/ Tuor, Peter/ Geiser, Thomas (2002). Basler Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Zivilgesetzbuch I Art. 1- 456 (2. Auflage). Basel.
İmre, Zahit (1974). Hacir Sebebi Olması Açısından Akıl Bozuklukları Hakkında Türk Hukuku’na ve Mukayeseli Hukuka İlişkin Bazı Düşünceler. Kubalı’ya Armağan. İstanbul.
Kamay, Behçet Tahsin (1951). Adli Tıp. Ankara.
Keller, Alfred (1971). Haftplicht im Privatrecht (2. Auflage). Bern.
Keller/Schöbi (1988). Das Schweizerische Schuldrecht, Band I, Allgemeine Lehren des Vertragrechts (3.Auflage). Basel/Frankfurt.
Koçhisarlığolu, Cengiz (2004). Kusur İşleme Ehliyeti Olarak Ayırt Etme Gücünün Haksız Eylem Alanında Derecelendirilmesi. AÜHFD, 53(4), 1- 19 (Kusur İşleme Ehliyeti).
Koçhisarlıoğlu, Cengiz (2004). Kusurun Objektifleştirilmesinin Ayırt Etme Gücüne Etkilemesi. AÜHFD, 53(3), 1- 17 (Kusurun Objektifleştirilmesi).
Köprülü, Bülent (1984). Medeni Hukuk (Kişinin Hukuku) (2.bs.). İstanbul.
Leipold Dieter (2004). BGB I: Einführung und Allgemeiner Teil (3. Auflage). Bonn.
Münchener Kommentar (2001). Kommentar zum Bürgerlichen, Allgemeiner Teil Band 1 AGB- Gesetz (4. Auflage). München.
Oğuzman, Kemal/ Seliçi, Özer/ Özdemir- Oktay, Saibe (2009). Kişiler Hukuku (9.bs.). İstanbul.
Oğuzoğlu, Cahit H (1963). Medeni Hukuk. Ankara.
Özen, Cahit (1955). Adli Tıp. İstanbul.
Özsunay, Ergun (1979). Gerçek Kişilerin Hukuki Durumu (4.bs.). İstanbul.
Öztan, Bilge (1987). Şahsın Hukuku (Hakiki Şahıslar). Ankara.
Öztürel, Adnan (1983). Adli Tıp. Ankara.
Polat, Oğuz (1997). Adli Tıp Ders Kitabı. İstanbul.
Saymen, Ferit H. (1948). Türk Medeni Hukuku ( Şahsın Hukuku) II. Cilt. İstanbul.
Saymen, H. Ferit/ Elbir, K. Halid (1958). Türk Borçlar Hukuku. İstanbul.
Şen, Murat (1998). Eski Hukukumuzda Gerçek Kişilerin Hak ve Fiil Ehliyeti. Konya (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
Tandoğan, Haluk (1966). Temyiz Kudretinden Mahrum Olan Bir Kimse Tarafından Yapılan Hukuki Muameleler ve Üçüncü Şahısların Korunması. AÜHF 4O.Yıl Armağanı,485- 495, Ankara.
Tekinay, S. Sulhi (1973). Medeni Hukuka Giriş. İstanbul.
Tekinay, Sulhi Selahattin/ Akman, Sermet/ Burcuoğlu, Haluk/ Altop, Atilla (1993). Borçlar Hukuku Genel Hükümler (7.bs.). İstanbul.
Tuor, Peter/ Schnyder, Bernhard/ Schmid, Jörg/ Rumo- Jungo, Alexandra (2002). Das Schweizerische Zivilgesetzbuch (12. Auflage). Zurich.
Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet (1960). Türk Medeni Hukuku ( Şahsın Hukuku) I.Cilt 2.Cüz. İstanbul.
Yazıcı, Hilmi/ Atasoy, Hasan (1970). Şahıs, Aile ve Miras Hukuku İle İlgili Yargıtay Tatbikatı 1952- 1970. Ankara.
Yıldız, Sevil (1997). Ceza Hukukunda Akıl Hastalığı ve Akıl Hastalarının Yargılanması. Konya (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
Zevkliler, Aydın/ Acarbey, M.Beşir/ Gökyayla, K.Emre (1999). Zevkliler Medeni Hukuk (6.bs.). Ankara.