Avrupa insan hakları mahkemesi içtihadında toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı

Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının çoğulcu bir demokrasideki önemine gün geçtikçe daha fazla vurgu yapan AİHM, bu hakkı, ifade özgürlüğü ile alakalı ilkelerin de ışığında, git gide daha geniş bir yoruma tabi tutmaktadır. Toplantı ve gösteri yürüyüşü konusundaki Türk iç hukuk düzenlemeleri genel olarak AİHM’nin ortaya koymuş olduğu standartlara uygun olsa da, asıl sorun bu hükümlerde ortaya konulan ilkelerin pratiğe geçirilmesinde yaşanmaktadır. Bildirim şartının yerine getirilmemesinden dolayı yasa dışı sayılan, ancak barışçıl şekilde yapılan gösterilere kolluğun kuvvet kullanarak müdahelesi, veya kolluk tarafından kullanılan kuvvetin orantısızca sert oluşu, Türk davalarında çıkan ihlal kararlarının başlıca sebebini oluşturmaktadır. Bu bakımdan, AİHM standartlarının yargı organları tarafından iç hukukumuzda yaşama geçirilmesi, hem Türkiye’nin uluslararası hukuktan kaynaklanan bir yükümlülüğü, hem de Anayasa’nın 90. maddesinin bir gerekliliğidir.

Right to freedom of assembly under the case law of european court of human rights

The European Court of Human Rights puts an increasing emphasis on the significance of the right to freedom of assembly in a pluralistic democracy and adopts an ever-expanding interpretation of this right, in the light of the parallel developments observed in the area of freedom of expression. Although the Turkish domestic laws on freedom of assembly appear to be in compliance with the standards laid down by the European Court of Human Rights in general, the application of these legal norms in practice has proved to be more problematic. The forceful intervention of the security forces targeting peaceful public demonstrations that are nevertheless deemed illegal for non-compliance with the notification condition, or the use of disproportionate force by the security forces in such circumstances, are the primary reasons underlying the violations found against Turkey. In this connection, the due implementation of the Strasbourg standards in domestic law and practice is a duty of the Turkish State not only out of respect for its public international law obligations, but also by virtue of Article 90 of the Constitution.

PDF

___

KAYNAKÇA
A. GENEL ESERLER VE MAKALELER
D. J. Harris, M. O’Boyle, C. Warbrick, Law of the European Convention on Human Rights, éd. Butterworths, London, Dublin, Edinburgh, 1995.
D. J. Harris, M. O’Boyle, E.P. Bates, C.M. Buckley, Law of the European Convention on Human Rights, Oxford university Press, 2009.
Györfi Tamás, The importance of Freedom of Assembly : Three models of Justification, in Free to protest, constituent power and street demonstration, edited by András Sajó, Eleven International Publishing, 2009.
Mead David, The right to Peaceful Protest under the European Convention on Human Rights-A content study of Strasbourg Case Law, European Human Rights Law Review, issue 4 (2007), sf. 345 vd.
Mead David, Strasbourg discovers the Right to Counter-Demonstrate: A Note on Öllinger v Austria, European Human Rights Law Review, issue 4 (2007), sf. 133 vd.
Raymond Jean, La Liberté de Manifester selon la Convention européenne des droits de l’Homme, Revue trimestrielle des droits de l’Homme, année 1er , n° 4, 1990, sf. 332 vd.
Salát Orsolya, New trends in the Assembly and Protest Jurisprudence of the European Court of Human Rights, in Free to protest, constituent power and street demonstration, edited by András Sajó, Eleven International Publishing, 2009, sf. 109.
de Salvia Michele, Compendium de la CEDH, Les principes directeurs de la jurisprudence relative à la Convention européenne des droits de l’Homme, Vol. 1 – Jurisprudence 1960 à 2002, éd. N.P. Engel, Kehl, Strasbourg, Arlington, Va., 2003.
Tanyar Ziya Çağa, AİHM kararlarında sendikal hakların gelişimi, Güncel Hukuk, Şubat 2010.
B. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ VE KOMİSYONU İÇTİHADI
a.- Kabul edilebilirlik kararları
-Komisyon kabul edilebilirlik kararları
Arrowsmith/İngiltere, 7050/75, 16 Mayıs 1977
Christians against racism and fascism/İngiltere, 8440/78, 16 Temmuz 1980
Friedl/Avusturya, 15225/89, 30 Kasım 1992
E./İsviçre, 10279/83, 7 Mayıs 1984
G./Norveç, 9278/81, 3 Ekim 1983
G./Almanya, 13079/87, 6 Mart 1989
Plattform Arzte für das leben/Avusturya, 10126/82, 17 Ekim 1985
Rassemblement Jurasien et Unité Jurasienne/İsviçre, 8191/78, 10 Ekim 1979
- Mahkeme kabul edilebilirlik kararları
Cristian Ziliberberg/Moldova, 61821/00, 10 Ağustos 2000
Rune Andersson/İsveç, 12781/87, 13 Aralık 1998
Slawomir Skiba/Polonya, 10659/03, 7 Temmuz 2009
b.-Kararlar
Açık ve diğerleri/Türkiye, 31451/03, 13 Ocak 2009
Aldemir/Türkiye, 32124/02, 32126/02, 32129/02, 32132/02, 32133/02, 32137/02 ve 32138/02, 1 Mart 2007
Appleby/İngiltere, 44306/98, 6 Mayıs 2003
Artico/İtalya, 6694/74, 13 Mayıs 1980 (Komisyon)
Asproftas/Türkiye, 16079/90, 27 mayıs 2010
Backowski/Polonya, 1543/06, 3 Mayıs 2007
Balçık ve diğerleri/Türkiye, 25/02, 29 Kasım 2007
Barankevich/Rusya, 10519/03, 26 Temmuz 2007
Barraco/Fransa, 31684/05, 5 Mart 2009
Bukta ve diğerleri/Macaristan, 25691/04, 17 Temmuz 2007
Cisse/Fransa, 51346/99, 9 Nisan 2002
Çiloğlu ve diğerleri/Türkiye, 73333/01, 6 Mart 2007
Djavit An/Türkiye, 20652/92, 20 Şubat 2003
Ezelin/Fransa, 11800/85, 26 Nisan 1991
Galstyan/Ermenistan, 26986/03, 15 Kasım 2007
Gsell/İsviçre, 12675/05, 8 Ekim 2009
Janowski/Polonya, 25716/94, 21 Ocak 1999
Mkrtchyan/Ermenistan, 6562/03, 11 Ocak 2007
Ouranio Toxo ve diğerleri/Yunanistan, 7489/01, 20 Ekim 2005
Oya Ataman/Türkiye, 74552/01, 5 Aralık 2006
Öktem/Türkiye, 9207/03, 4 Kasım 2008
Öllinger/Avusturya, 76900/01, 29 Haziran 2006
Petrakidou/Türkiye,16081/90, 27 Mayıs 2010
Prager et Oberschlick/Avusturya, 15974/90, 26 Nisan 1995
Protopapa/Türkiye (16084/90), 24 Şubat 2009
Samüt Karabulut/Türkiye, 16999/04, 27 Ocak 2009
Stankov et Organisation macédonienne unie Ilinden/Bulgaristan, 29221/95, 29225/95, 2 Ekim 2001
Sunday Times/İngiltere (n° 1), 6538/74, 16 Nisan 1979 (Komisyon)
United Macedonian Organisation Ilinden and Ivanov/Bulgaristan, 44079/98, 20 Ekim 2005