Öz Tezakir-i Cevdet ya da kısaca Tezakir Cevdet Paşa'(1822-1895)mn Kısas-ı Enbiya ve Tarih-i Cevdet gibi ilk planda tarihçiliğini yansıtan eserlerinden biridir. Onun bu tarihçi yönünde Tarih-i Cevdet'in karakte­ ristik bir önemi olduğu muhakkaktır. Üstelik "müverrihlik sıfatı"nın ken­ dis.ine Tarih-i Cevdet'i te'lif ettiği için verildiği de bilinmektedir. Bu maddeten ve manen azım eser müellifin yaşamadığı devirleri, yetişmediği devlet adamlarım nakl ttiği halde değerinden bir şey kaybetmediği (...)"' gibi yazarına da sözkonusu alan (tarih)da hak.ettiği şöhreti sağlamaya yetmektedir. Tezlikir ise bir mahiyet farkı ile diğerlerinden ayrılır. Öncekilerde olayların ne kadar dışında ise bu eserinde C. Paşa olayların o kadar için'­ dedir. Tarihi olaylan kapsamakla birlikte tümüyle tarihi nitelikle açıkla­ namayacak bir eser ortaya çıkmıştır. O halde Tezakir'e bu farklılığı sağla­ yan özellikler neler.dir? Eser, Cevdet Paşa'mn diğer çalışmalarından birinci derecede adıyla ayrılmaktadır. Resnıi görevle bulunduğu, fiilen tanıklık ettiği olaylan eleştirel yaklaşımla ele almış olması eserin özgün(orijinal) olan diğer bo­ yutunu meydana getirmektedir. Her iki boyutu -adı ve işlevi- ile Tezakir yeni bir yaklaşımı yeni bir yöntemi denemektedir. Bir başka deyişle eser bu yeni yaklaşım denemesi ile üzerinde durulmaya değer bir çalışmadır. Bu konudaki ayrıntıya geçmeden önce eserin adı ve içeriği ile ilgili bilgi- lere yer vermek uygun olacaktır.