Neoliberal Politikaların Öğretmenlik Mesleğine Yansımalarına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi

Bu araştırma, neoliberal politikaların öğretmenlik mesleğine yansımalarını, öğretmenliğe yüklenen anlam ve işlevlerdeki dönüşümü öğretmenlerin özgün deneyimlerinden yola çıkarak betimlemeyi amaçlamaktadır. Türkiye’nin farklı bölgelerinde 2020-2021 öğretim yılında devlet okullarında görev yapan 40 öğretmenle gerçekleştirilmiş olan bu araştırma, nitel araştırma yöntemlerinin uygulandığı bir durum çalışmasıdır. Katılımcılar, maksimum çeşitlilik örneklemesi yoluyla belirlenmiştir. Veriler yarı-yapılandırılmış görüşme yoluyla toplanmış, görüşmeler zoom programı üzerinden gerçekleştirilmiştir. Toplam görüşme süresi 78 saattir. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenler, son dönem neoliberal politikalarla öğretmenlik mesleğinin yaşadığı değişim/dönüşüm arasında ilişki olduğunu düşünmektedirler. Bu bağlamda öğretmen seçim ve yetiştirme sürecinden öğretmenlerin özerkliği ve toplumsal algısına kadar izlenen tüm politikaları bütünlüklü bir biçimde ele alan çalışmaların sayısının artırılması önerilmektedir.

___

  • Adelson, J. L., Dickinson, E. R., and Cunningham, B. C. (2015). Differences in the reading-mathematics relationship: A multi-grade, multi-year statewide examination. Learning and Individual Differences, 43(2015), 118-123. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2015.08.006
  • Akkaya, N. ve Özdemir, S. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi: İzmir-Buca örneği. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 75-96. https://dergipark.org.tr/tr/pub/buefad/issue/3812/51102
  • 500 Kayhan Bozgün ve Meltem Akın Kösterelioğlu Akyol, H. (2010). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi (4. baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Arıcı, A. (2008). Okuma eğitimi. Pegem Akademi.
  • Aydemir, Z. İ., and Öztürk, E. (2013). Reading motivation scale for texts: A validity and reliability study. İlköğretim Online, 12(1), 66-76. http://www.ilkogretim- online.org/index.php?mno=123334
  • Aydın, B. (2007). Fen bilgisi dersinde içsel ve dışsal motivasyonun önemi (Tez No. 241155) [Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Baki, Y. (2020). The effect of 8th graders’ reading motivation on their motivation to write. International Online Journal of Educational Sciences, 12(2), 302-323. https://iojes.net/?mod=makale_tr_ozet&makale_id=42539
  • Bolat, Ö. (2017). Beni ödülle cezalandırma: Çocuk eğitimi anlayışını değiştiren kitap (93. baskı). Doğan Kitap.
  • Bozgün, K. ve Akın Kösterelioğlu, M. (2020). İlkokul öğrencileri motivasyon ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anadolu Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 209-236. https://doi.org/10.18039/ajesi.682030
  • Bozkurt, M. ve Memiş, A. (2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin üstbilişsel okuduğunu anlama farkındalığı ve okuma motivasyonları ile okuma düzeyleri arasındaki ilişki. Journal of Kirsehir Education Faculty, 14(3), 147-160. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59470/854574
  • Budak, H. (2016). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin öz düzenleme, motivasyon, biliş üstü becerileri ve matematik dersi başarılarının incelenmesi (Tez No. 422992) [Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Cohen, J. (1992). A power primer. Psychological Bulletin, 112(1), 155-159. https://doi.org/10.1037/0033-2909.112.1.155
  • Deci, E. L., and Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. Plenum Press.
  • Durmuş, G. (2014). “Okuma motivasyonu ölçeği”nin Türkçeye uyarlanması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 16-40. https://doi.org/10.16991/INESJOURNAL.4
  • Durualp, E., Durualp, E. ve Çiçekoğlu, P. (2013). 6-8. sınıftaki öğrencilerin okumaya ilişkin tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 159-174. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jiss/issue/25894/272896
  • İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Okumaya Güdülenmelerinin İncelenmesi 501 Emre, Y. (2014). Farklı akademik seviyedeki 4. sınıf öğrencilerinin okuma stratejilerini kullanma durumları (Tez No. 381232) [Yüksek lisans tezi,
  • Dumlupınar Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Ertuğrul, H. (2011). Kitap okumada yeni teknikler (16. baskı). Nesil Yayıncılık.
  • Eurostat. (2018). World book day. https://ec.europa.eu/eurostat/web/products- eurostat-news/-/EDN-20180423-1
  • Evans, M. D., Kelley, J., Sikora, J., and Treiman, D. J. (2010). Family scholarly culture and educational success: Books and schooling in 27 nations. Research in Social Stratification and Mobility, 28(2), 171-197. https://doi.org/10.1016/j.rssm.2010.01.002
  • Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., and Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). McGraw-Hill.
  • Göktaş, Ö. (2010). Okuduğunu anlama becerisinin ilköğretim ikinci kademe matematik dersindeki akademik başarıya etkisi (Tez No. 270778) [Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Guay, F., Marsh, H. W., Dowson, M., and Larose, S. (2005, March). Assessing academic motivation among elementary school children: The Elementary School Motivation Scale (ESMS) [Conference presentation]. Australian Association for Research in Education Conference, Canberra. https://www.aare.edu.au/data/publications/2005/gua05378.pdf
  • Guthrie, J. T. (2004). Teaching for literacy engagement. Journal of Literacy Research, 36(1), 1-30. https://doi.org/10.1207/s15548430jlr3601_2
  • Hallam, S. (2009). An evaluation of the social and emotional aspects of learning (SEAL) programme: Promoting positive behaviour, effective learning and well being in primary school children. Oxford Review of Education, 35(3), 313-330. https://doi.org/10.1080/03054980902934597
  • Hamilton, E. W., Nolen, S. B., and Abbott, R. D. (2013). Developing measures of motivational orientation to read and write: A longitudinal study. Learning and Individual Differences, 28(2013), 151-166. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2013.04.007
  • Hinton, P. R., McMurray, I., and Brownlow, C. (2014). SPSS explained (2nd ed.). Routledge.
  • Işıtan, S., Saçkes, M. ve Biber, K. (2020). Erken okuryazarlık becerilerinin ev ortamında desteklenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 34(2), 284-298. https://doi.org/10.33308/26674874.2020342154
  • 502 Kayhan Bozgün ve Meltem Akın Kösterelioğlu İleri, Z. (2011). Ekrandan okumanın ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve okuma motivasyonu düzeylerine etkisi (Tez No. 328030) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Katrancı, M. (2015). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin kitap okuma motivasyonlarının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(2), 49-62. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TVRjNE9EZzFOUT09
  • Kocaarslan, M. (2015). Zihinsel imaj oluşturma öğretiminin 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerini geliştirmeye etkisi (Tez No. 397440) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Koçyiğit, S. (2003). İlköğretim I. kademedeki öğrencilerin okuduğunu anlama becerisinin öğrencilere kazandırılmasının incelenmesi (Tez No. 123195) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Kurnaz, H. ve Yıldız, N. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okuma motivasyonlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(3), 53-70. https://dergipark.org.tr/tr/download/issue-full-file/36347
  • Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. (2013). Türkiye okuma kültürü haritası. http://www.kygm.gov.tr/Eklenti/55,yonetici-ozetipdf.pdf?0
  • Lau, K. L. (2009). Reading motivation, perceptions of reading instruction and reading amount: A comparison of junior and senior secondary students in Hong Kong. Journal of Research in Reading, 32(4), 366-382. https://doi.org/10.1111/j.1467- 9817.2009.01400.x
  • Mata, L. (2011). Motivation for reading and writing in kindergarten children. Reading Psychology, 32(3), 272-299. https://doi.org/10.1080/02702711.2010.545268
  • O’Neal, C. R., Boyars, M. Y., and Riley, L. W. (2019). Dual language learners’ grit, engagement, and literacy achievement in elementary school. School Psychology International, 40(6), 598-623. https://doi.org/10.1177/0143034319875176
  • Pintrich, P. R. (2003). A motivational science perspective on the role of student motivation in learning and teaching contexts. Journal of Educational Psychology, 95(4), 667-686. https://doi.org/10.1037/0022-0663.95.4.667
  • Pituch, K. A., and Stevens, J. (2016). Applied multivariate statistics for the social sciences, analyses with SAS and IBM’S SPSS (6th ed.). Routledge.
  • Ryan, R. M., and Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68-78. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68
  • Santrock, J. W. (2018). Life-span development (17th ed.). McGraw-Hill Education. İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Okumaya Güdülenmelerinin İncelenmesi 503
  • Schunk, D. H., and Rice, J. M. (1993). Strategy fading and progress feedback: Effects on self-efficacy and comprehension among students receiving remedial reading services. The Journal of Special Education, 27(3), 257-276. https://doi.org/10.1177/002246699302700301
  • Şeflek Kovacıoğlu, N. (2006). İlköğretim ikinci sınıflarında aile çevresi ve çocuğun okumaya karşı tutumu ile okuduğunu anlama becerisi arasındaki ilişkiler (Tez No. 188566) [Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Slavin, R. E. (2015). Educational psychology: Theory and practice (10th ed.). Pearson Education.
  • Smith, J. P. (1996). Efficacy and teaching mathematics by telling: A challenge for reform. Journal for Research in Mathematics Education, 27(4), 387-402. https://doi.org/10.2307/749874
  • Solomon, D., Battistich, V., Watson, M., Schaps, E., and Lewis, C. (2000). A six- district study of educational change: Direct and mediated effects of the child development project. Social Psychology of Education, 4(1), 3-51. https://doi.org/10.1023/A:1009609606692
  • Tracey, D. H., and Morrow, L. M. (2019). Okumaya genel bir bakış: Kuram ve modellere giriş (2. baskı, H. Ülper, Çev.). Pegem Akademi. (Orijinal eserin basım yılı 2017)
  • Türk Dil Kurumu. (t.y.). Motivasyon. Güncel Türkçe sözlük. 16 Mayıs 2022 tarihinde http://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
  • Vansteenkiste, M., Lens, W., and Deci, E. L. (2006). Intrinsic versus extrinsic goal contents in self determination theory: Another look at the quality of academic motivation. Educational Psychologist, 41(1), 19-31. https://doi.org/10.1207/s15326985ep4101_4
  • Wigfield, A. (2000). Facilitating children’s reading motivation. In L. Baker, M. Dreher and J. Guthrie (Eds.), Engaging young readers-promoting achievement and motivation (pp. 140-158). Guilford Press.
  • Yavuzer, H. ve Demir, İ. (2016). Yeni kuşak anne-babalar ve çocukları. Remzi Kitabevi.
  • Yıldız, M. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlığı arasındaki ilişki (Tez No. 279666) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Yıldız, M. (2013). İlköğretim 3, 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin okuma motivasyonlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38(168), 260-271. https://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/1574
  • 504 Kayhan Bozgün ve Meltem Akın Kösterelioğlu Yıldız, M. ve Kaman, Ş. (2016). İlköğretim (2-6. sınıf) öğrencilerinin okuma ve yazma tutumlarının incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(2), 507-522. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/227974
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1301-3718
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 1968
  • Yayıncı: ANKARA ÜNİVERSİTESİ (EĞİTİM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ)